راز خانه سدان

خیابان نادری - حد فاصل چهارراه جمهوری و میدان فردوسی - دهه ۱۳۳۰

چهار ماه بعد از مشارکت نیروهای ملی و مذهبی در زمستان ۱۳۲۹ و به سرانجام رسیدن طرح ملی شدن صنعت نفت ایران، رازی عجیب توسط کارکنان شرکت ملی نفت ایران برملا شد. رازی که جاسوسی ۴۳ ساله انگلیسی‌ها در پوشش اداره انتشارات شرکت نفت انگلیس و ایران را بر همگان افشا کرد.

به گزارش ایسنا، امروز دوم خرداد هفتادمین سالروز تحویل اسناد خانه ریچارد سدان نماینده شرکت نفت انگلیس و ایران در تهران توسط مظفر بقایی نماینده مجلس شورای ملی به هفدهمین دوره این مجلس در سال ۱۳۳۲ است.

با از میان برداشته شدن حاج‌علی رزم‌آرا از نخست‌وزیران دست‌نشانده پادشاهی انگلیس در ایران به دست خلیل طهماسبی از اعضای ارشد جمعیت فداییان اسلام، تلاش‌های چند ماهه دکتر محمد مصدق و جریان ملی‌گرای شانزدهمین دوره مجلس شورای ملی و مبارزات سیاسی جریان مذهبی ایران به خصوص آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی و حجت‌الاسلام سید مجتبی میرلوحی (نواب‌صفوی) در پاییز و زمستان ۱۳۲۹ به ثمر رسید و با تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران در مجلس شانزدهم، صنعت نفت و گاز ایران ملی اعلام شد و شرکت‌ها، ادارات، اسناد و مدارک شرکت نفت انگلیس و ایران نیز دولتی شد.

این اتفاق در کنار تصویب قانون خلع ید از شرکت نفت انگلیس و ایران در همین مجلس و پیروزی قطع حقوقی دکتر محمد مصدق و دکتر حسین فاطمی در نیویورک آمریکا و لاهه هلند به هیچ وجه به مضاق دربار و دیوان انگلستان خوش نیامد.

به دنبال شکست مفتضحانه انگلیس از جریان ملی و مذهبی ایران، عوامل این رژیم در سفارت انگلیس در تهران و شرکت نفت انگلیس و ایران در تهران نقشه انتقال کلیه اسناد سری و محرمانه شرکت مذکور به خانه شخصی ریچارد سدان نماینده انگلستان در ایران را به اجرا گذاشتند.

آنان با کار غیرقانونی خود هزاران برگ از اسناد سری و محرمانه صنایع نفت و گاز ایران و نام شبکه نیروی انسانی خود و نقشه‌ها و سیاست‌های پیاده شده در ایران را که با همکاری شخصیت‌های حقیقی و حقوقیِ تاثیرگذار در سطح سناتور و دولتمرد در دربار محمدعلی و احمد شاه قاجار و رضا و محمدرضا شاه پهلوی از بدو تاسیس شرکت نفت ایران و انگلیس در سال ۱۲۸۷ انجام داده و موجب خروج هزاران سند اطلاعاتی از ایران شدند.

کشف این ماجرا توسط نیروهای وطن‌پرست و خدوم شرکت نفت انگلیس و ایران و همکاری با سناتورهای شانزدهمین دوره مجلس شورای ملی و دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر محبوب سال‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ موجب برداشته شدن نقاب نفاق از چهره انگلیسی‌ها در ایران شد.

هر چند که بعد از این کشف، خوی درندگی دربار و دیوان انگلستان با تمام وجود از سوی طیف ملی و مذهبی ایران به خصوص دکتر محمد مصدق، دکتر حسین فاطمی، حجت‌الاسلام نواب‌صفوی و یارانش، سرلشگر محمود افشارطوس، سرتیپ محمدتقی ریاحی و دیگر نیروهای در خط مقدم مبارزه با انگلیس، احساس شد.

ریچارد سدان سوم تیر ۱۳۳۰ اسناد محرمانه شرکت نفت ایران و انگلیس را به خانه شخصیش منتقل کرد و شش روز بعد راز خانه سدان به دست کارکنان شرکت مذکور برملا شد.

مظفر بقایی دو سال بعد اسناد کشف شده از خانه ریچارد سدان را به هفدهمین دوره مجلس شورای ملی تحویل داد.