نظام امتحانات نهایی دانش آموزان به اندازه کافی استوار و محکم نیست

بهنام بهراد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: در حال حاضر نظام امتحانات نهایی دانش آموزان به اندازه کافی استوار و محکم نیست و این یکی از انتقادات بخشهای خارج از آموزش و پرورش به آن است و از نظام آموزشی انتظار دارند تا این نقص را برطرف کند. با همین نظام امتحانات نهایی موجود برخی از اطلاعات نشان می دهند که متوسط عملکرد دانش آموزان ضعیف است و عددی حول و حوش ۱۲ را نشان می دهد. 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: با توجه به تغییرات مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی مربوط به کنکور سراسری، در ابتدای این طرح سوابق تحصیلی دانش آموزان ۴۰ درصد وزن ورودی به دانشگاه‌ها را تشکیل خواهد داد و با این شرایط نیازمند یک نظام امتحانات مستحکمتر و دقیقتر از پیش هستیم تا بتواند به اندازۀ کافی عملکرد تحصیلی دانش آموزان را از یکدیگر متمایز سازد.

بهنام بهراد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: در کنکور ۱۴۰۲ سوابق تحصیلی ۴۰ درصد تاثیر دارد و به مرور طی چند سال با نهایی شدن آزمون‌های پایه‌های یازدهم و دهم همانند پایه دوازدهم این میزان به ۶۰ درصد هم می رسد.

بهراد گفت: حال، آموزش و پرورش دو راه در پیش دارد:

۱) برگزاری امتحانات نهایی نه چندان محکم و استوار که وزنۀ ۶۰ درصدی پذیرش در دانشگاهها را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت و عملا از اعتبار نظام آموزش و پرورش برای سنجش دقیق دانش آموزان خواهد کاست و ما شاهد نوعی تورم نمره و معدل در آموزش و پرورش خواهیم بود و در واقع آنچه که تعیین کننده خواهد بود همان وزن ۴۰ درصدی کنکور است.

۲) اگر هم نظام امتحانات قوی و محکمی برقرار و اجرا شود، شاهد نمرات پایین بیش از پیش دانش آموزان خواهیم بود. زیرا کیفیت پایین در نظام آموزش و پرورش عمومی از پایۀ آمادگی تا پایۀ نهم بنا به شواهدی که در بخش اول ارائه شد، در متوسطۀ دوم برای نظام آموزش و پرورش با توجه به داده های دقیق حاصل از این نظام امتحانات قوی تبدیل به چالشی جدی تر از پیش خواهد شد.  

عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش گفت: بنابراین اگر آزمون نهایی قوی برگزار شود چه از نظر کیفیت و چه از نظر امنیت به دلیل کیفیت پایین آموزش و پرورش عمومی، انتظار بر این است دانش آموزان بطور میانگین عملکرد ضعیفتری را نشان دهند و همین امر دانش آموزان نابرخوردار یا کم برخوردار را بیش از پیش تحت تأثیر قرار خواهد داد و آن عدالتی که مد نظر این تغییرات بوده، بیش از گذشته به مخاطره خواهد افتاد.

بهراد گفت: در هر حال، پاسخگویی به موضوع عدالت در آموزش و پرورش و همینطور ارتقای کیفیت نظام آموزشی امری بسیار فراتر از تغییرات در روش های اجرای کنکور و پذیرش دانشجو است. آنچه که این طرح به زعم این متخصص در پی خواهد داشت این است که رقابت دانش آموزان در نهایت به ۴۰ درصد کنکور ورودی معطوف خواهد شد.

این کارشناس حوزه آموزش و پرورش به منظور پیشگیری از شکاف یادگیری و بی عدالتی آموزشی و همینطور ارتقاء کیفیت نظام آموزش و پرورش افزود: این نظام باید برنامۀ درازمدت جامع عمیقی به منظور ارتقاء کیفیت نظام آموزش و پرورش عمومی تدوین کند.

ارتقاء کیفیتی که از طریق معلم با کیفیت و مورد حمایت از نظر مادی و معنوی، برنامۀ درسی با کیفیت، مدیران شایسته و با صلاحیت و منابع مادی و انسانی بایسته و شایسته برای عموم مدارس و دانش آموزان و به ویژه هدایت منابع مادی و انسانی به سمت مناطق و دانش آموزان کم برخوردار و نابرخوردار پشتیبانی شود. تنها در چنین وضعیتی می توان به ارتقاء کیفیت نظام آموزش و پرورش امیدوار بود.

در غیر این صورت، از طریق راههای مانند تغییرات در کنکور و بسیاری روشهای سطحی دیگر پاسخگویی به کیفیت و بی عدالتی در آموزش و پرورش نافرجام خواهد ماند.