قدیمی ترین شعر عربی در جنگ بسوس سروده شد

طاهره کیایی تنکابنی، استاد زبان و ادبیات فارسی و محقق در خصوص دوره‌های شعر و ادب عرب و شاعران معلقات سبع گفت: شعر جاهلی در بادیه‌های نجد و حجاز و سرزمین‌های وابسته به آن در شمال جزیرة العرب پدید آمد و رشد کرد، صحرا همانند مدرسه‌ای بود که شاعران جاهلیت در آن پرورش پیدا کرده بوده اند، موضوعات شعر جاهلی شامل وصل، مدح، رثا، هجا، فخر، خمر، زهد و حکمت بوده است.

به گفته کیایی تنکابنی، شاعر قبیله زبان قبیله بوده است و او گاه زبان به ستایش دلیران قبیله خود می‌گشود، زبان شاعر بدوی در واقع همانند اسلحه قبیله بوده که از شرف قبیله در مقابل بدگویی دشمنان دفاع می کرد، شعر جاهلی از نظر هنری و تاریخی ارزش فراوانی داشته است.

او می‌گوید: معلقات یکی از آن دسته شعر‌هایی است که باقی مانده و در واقع جزو گنجینه‌ی ارزشمند شعر عرب محسوب می‌شود، معلقات، قصایدی طولانی از زیباترین اشعار جاهلی است که به دست ما رسیده است، در خصوص شمار این قصاید گروهی اعتقاد دارند که معلقات ۷ قصیده از ۷ شاعر به اسم طرفه بن العبد، اِمرُؤُالقَیس، زهیر بن أبی سلمی، لَبید بن ربیعه، عمرو بن کلثوم، عنترة ابن العبسی، حارث بن حلزه هستند.

شعر در دوره جاهلیت

به گفته این استاد دانشگاه، اعراب در عصر جاهلی به هنر توجه خاصی نداشتند و بیشتر برای بیان احساسات خویش از هنر گفتاری سود می‌برند و این هنر گفتاری از مهم‌ترین و نیرومندترین شیوه‌های اغنا بوده است، اکثر آثار منظوم و منثور عصر جاهلی از بین رفته و قدیمی‌ترین شعری که به ما رسیده قطعاتی است که در جنگ بسوس، یکی از معروف‌ترین جنگ‌های عرب در دوره جاهلی بوده سروده شده است.

کیایی تنکابنی گفت: شعر و نثر جاهلی از زبان راویان به ما رسیده و کار راویان این بوده که سخن ادیبان را گوش می‌دادند و شعر و نثر را به خاطر می‌سپردند، گروهی از قریش به روایت شعر و شناخت انساب مشغول بودند.

وی افزود: از آن جایی که شعر قدیمی‌ترین گنجینه‌ی لغات عرب به حساب می‌آمده، علما به ویژه علمای لغت کارشان جمع آوری شعر بوده است و برای شناخت لغات مهجور و غریب بهترین ماخذ به شمار می‌آمدند، علاوه بر این شعر در آگاهی از احوال اعراب باستانی و اخبار آن‌ها دایرة المعارف مناسبی محسوب میشد بنابراین شعر اهمییت زیادی داشته است.

او می‌گوید: مشهورترین این مجموعه‌ها عبارت است از معلقات سبع که به روایتی گردآورنده‌ی آن حماد روایه است.