بازار بی رمق هنری هزار ساله / وقتی قاچاق کُرک، صنعت بَرَک بافی را زمین گیر کرده است!

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، نساجی از حرفه‌های سنتی و با اصالت خراسان جنوبی است  و مردمان این منطقه از گذشته‌های دور به تولید انواع پارچه با مواد اولیه می‌پرداختند.

بَرَک یک نوع پارچه نرم و چسبان و ضخیم است که از پشم شتر یا کرک بز بافته می‌شود و در فصل زمستان کاربرد بسیار دارد؛ پارچه‌ای که گرما زا، ضد حساسیت، ضد تعریق و مناسب برای درد مفاصل است.

دست بافته‌ای سنتی در شرق کشور که پس از ۱۵ سال فراموشی دوباره در سال ۹۴ به همت اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سربیشه و تلاش هنرمندان شهر تاریخی مود احیاء شده است.

کمبود مواد اولیه، دغدغه این روز‌های برک بافان

هنر اصیل برک بافی این روز‌ها با توجه به سختی فرآیند آماده سازی الیاف برای بافت پارچه مورد اقبال قرار نمی‌گیرد و مهم‌ترین دغدغه برک بافان سختی در تهیه مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها است.

حسینی یکی از برک بافان می‌گوید: عمریست در تکاپوی بافندگی هستم، اما امروز به دلیل گرانی و کمبود مواد اولیه باید این هنر را کنار بگذارم.

او ادامه می‌دهد: بز کرکی به دلیل تولید کرک مرغوب و با کیفیت از ارزش اقنصادی بالایی در بازار‌های جهانی برخوردار است که زیستگاه اصلی این نوع دام‌ها در خراسان جنوبی و شهرستان سربیشه است؛ با این حال برک بافان در تهیه مواد اولیه برک که همان کرک بز است، مشکل دارند.

مرموزیان یکی دیگر از بافندگان برک نیز به مشقت‌های تهیه کرک اشاره می‌کند و می‌گوید: مواد اولیه را با قیمت بسیار بالایی خریداری می‌کنیم، اما با فروش پایین روبه رو می‌شویم.

او بیان می‌کند: حدود ۱۵ سال است که برک بافی حرفه من است، ولی هیچ گونه حمایتی برای تهیه مواد اولیه صورت نمی‌گیرد.

مرموزیان عنوان می‌کند: مواد اولیه برک بافی در خراسان جنوبی و شهرستان سربیشه موجود است، اما حدود ۳ سالی می‌شود که ما راهی طولانی برای تهیه آن طی می‌کنیم.

اختلاف قیمت بالای کرک، دلیل کمبود و قاچاق

خواص بالای کرک باعث شده تا در دنیا مورد استفاده قرار گیرد و کرک مو کشی شده و تمیز با قیمت بسیار بالایی در دنیا خرید و فروش می‌شود که این موضوع، دلیلی بر کمبود این ماده، گرانی و قاچاق آن به خارج استان شده است.

عباس زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی در این باره به خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، می‌گوید: ایران سومین کشور تولید کننده کرک بعد از چین و مغولستان است؛ بز کرکی یا بز کشمیر معروف‌ترین نژاد است که بیشتر در نواحی کویری نگهداری می‌شود.

بیشتر بخوانید

• برگزاری جشنواره شکوه شرق برای اولین بار در خراسان جنوبی
• گشایش بازارچه صنایع دستی در شهرستان قاین
•  بیش از ۲۴ هزار بانوی عشایری در خراسان جنوبی آماده ورود به بازار کار

او بیان می‌کند: هنر برک بافی در بیشتر مناطق استان به ویژه مود، نهبندان و بشرویه رایج بوده، اما سال هاست که در این شهرستان‌ها تولید نمی‌شود.

عباس زاده به اشتیاق خارجی‌ها برای خرید پارچه برک اشاره و عنوان می‌کند: کرک خاصیت جذب رطوبت دارد و به آسانی شعله ور نمی‌شود، به همین دلیل در صنعت هم برای تولید البسه از جمله کت و جلیقه، کمربند، مانتو و چادر از آن استفاده می‌شود.

ضربه مهلک کرونا به هنر اصیل برک بافی

در واپسین روز‌های سال ۹۸ شیوع ویروس کرونا اصلی‌ترین ضربه را به صنعت گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی وارد کرد و باعث نا امیدی سرمایه گذاران و گردشگران شد.

عباس زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی تصریح می‌کند: با گسترش کرونا، خسارات زیادی به حوزه‌های مختلف صنایع دستی وارد شد که سبب تعطیلی بازارچه‌های صنایع دستی استان شده است.

او افزود: تا قبل از شیوع کرونا ۵۰۰ غرفه صنایع دستی در استان فعال بود که به دلیل محدودیت‌ها تعطیل شده اند.

عباس زاده ادامه می‌دهد: برپا نشدن بازارچه صنایع دستی در سال ۹۹ و منع برگزاری نمایشگاه‌ها در طول سال، خسارات زیادی به صنعتگران وارد کرد و تنها افراد آشنا با فضای مجازی توانستند از ظرفیت‌های این فضا در زمان شیوع کرونا بهره بگیرند.

آموزش‌های تخصصی برک بافی برای حضوری موفق در بازار‌های داخلی و خارجی

عباس زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: ۱۵ نفر به صورت کاملا تخصصی در خراسان جنوبی به تولید و آموزش برک بافی می‌پردازند که با تخصیص اعتبار طرح خوشه‌های صنایع دستی، تعداد ۱۰۰ نفر دیگر در شهرستان بشرویه به این جمع اضافه شده و تخصص لازم را به دست آورده اند.

او با اشاره به خدمات ارائه شده به برک بافان  افزود: این خدمات شامل صدور مجوز، ارائه تسهیلات کم بهره، ارائه تسهیلات بلاعوض، ارائه خدمات بیمه ای، معرفی برای حضور در نمایشگاه ها، حضور در بازارچه ها، تأمین فضای کارگاهی، امکان شرکت در رویداد‌های مهم و تخصصی در حوزه صنایع دستی مانند مهر اصالت، نشان ملی و ارائه آموزش‌های رایگان ویژه شاغلین است.

عباس زاده با اشاره به اینکه تعداد محدودی در این حوزه مهارت دارند، اضافه می‌کند: کارگاه‌های تولیدی در شهرستان بشرویه، نهبندان و شهر مود فعال هستند و همچنین خانه برک شهرستان بشرویه به صورت تخصصی به روند آموزش و تربیت نیرو می‌پردازد.

معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی ادامه می‌دهد: احداث بازارچه صنایع دستی با همکاری شهرداری مود در این شهر و سربیشه در دست اقدام است که بازارچه سربیشه به زودی افتتاح می‌شود.

برک بافان در انتظار روز‌های پر رونق

با وجود اینکه برک بافی یکی از هنر‌های با اصالت در خراسان جنوبی است و می‌تواند درآمد خوبی را برای صنعتگران به همراه داشته باشد، با مشکلات زیادی رو به روست و تهیه مواد اولیه که قیمت بالایی دارند، باعث بی رونقی بازار برک بافان شده است.

در صورت حمایت مسئولین از این هنر، روز‌های خوبی برای هنرمندان این حوزه رقم خواهد خورد که می‌تواند نام خراسان جنوبی و پارچه برک را دوباره در جهان بر سر زبان‌ها بیندازد.

گزارش از فاطمه الوانی

انتهای پیام / س