فارابی ۲۰ فیلم با کیفیت بسازد، جشنواره همه را بپذیرد/ مسئله کیفیت است نه کمیت!

مهسا بهادری: مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در حاشیه بازدید از پشت صحنه فیلم سینمایی «شه‌سوار» اعلام کرد: امسال ۱۷ فیلم سینمایی که بنیاد سینمایی فارابی در روند تولید آن مشارکت داشته برای حضور در چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر ثبت نام کرده‌اند.

مجید زین‌العابدین با اشاره به حضور چشمگیر بیش از ۱۰۶ فیلم متقاضی شرکت در جشنواره فیلم فجر امسال گفت: «امیدواریم از میان فیلم‌های بنیاد نیز شایسته‌ترین آثار، شاخص‌های مورد نظر هیأت انتخاب را برای حضور نهایی در بخش سودای سیمرغ، نگاه نو و بین‌الملل جشنواره جلب کنند.»

مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، با اشاره به بازنگری در سبد تولیدات امسال این بنیاد افزود: «در ابتدای سال فهرستی از طرح‌ها و فیلم‌ها اعلام شده بود که در شرایط تولید نبودند، به همین علت بلافاصله در دوره جدید مدیریتی با در نظر گرفتن شرایط واقعی تولید، علاوه بر مصوبات قبل، طرح‌های تازه و فیلم‌نامه‌های جدیدی نیز بررسی و تصویب شدند و سبد تولیدات مورد بازنگری جدی قرار گرفت، به عنوان مثال، فیلم سینمایی «شه‌سوار» که هم‌اکنون در پشت صحنه آن حضور داریم، از جمله محصولاتی است که در این دوره به سبد تولیدات فارابی اضافه شد.»

مجید زین‌العابدین با اشاره به تنوع رویکرد و موضوعات در مضامین فیلم‌های بنیاد سینمایی فارابی خاطرنشان ساخت: «از میان فیلم‌های امسال ۳ فیلم در حوزه دفاع مقدس، ۲ فیلم با موضوع مقاومت اسلامی، ۲ فیلم تاریخی (شامل تاریخ معاصر و تاریخ اسلام)، ۲ فیلم در موضوع انقلاب اسلامی و سایر تولیدات نیز با مضامین و موضوعات اجتماعی، خانوادگی، دینی و کمدی است.»

در واکنش به انتقاداتی که برای تعداد فیلم‌های ارائه شده به جشنواره که توسط بنیاد فارابی ساخته شده است خزاعی درباره حضور بنیاد سینمایی فارابی با ۱۷ اثر در جشنواره فیلم فجر گفت: «تولید فارابی تنوع موضوعی و ژانر بندی دارد و این گونه نیست که فقط موضوعات دفاع مقدسی باشد. امسال در تولیدات فارابی برای اولین بار قصه دینی و فیلمی درباره صنعت نفت تولید و همچنین درباره وقایع کربلا اثری ساخته شده است.»

وی اضافه کرد: «قرار نیست تمام آثار نهادها در جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشند. جشنواره فجر هیات انتخاب مستقل و مجزا دارد و فیلم ها را مستقل از آنکه این برای کدام نهاد است، انتخاب می‌کند. این به این معنا نیست که هر نهادی هر تعداد اثر تولید میکند در جشنواره حضور خواهد داشت.»

رئیس سازمان سینمایی ۱۷ فیلم فارابی را از آثار آماده حضور در جشنواره دانست و گفت: «این تعداد اثر، آماده برای ارائه به هیات انتخاب است؛ البته شاید بخشی از این فیلم‌ها به جشنواره نرسد ولی در حال تلاش هستند که این تعداد فیلم به جشنواره برسد. تلاش فارابی برای کمک به تولید و چرخه سینما است.»

بحث منققدان اما همواره بر سر تعداد فیلم‌هایی که توسط ارگان‌ها و نهادهای مختلف ساخته می‌شود نبوده است، بلکه همواره تاکید روی کیفیت محتواها بوده است

در جشنواره چهل و یکم فیلم فجر نام ۲۴ فیلم سینمایی منتشر شد که ۹ اثر از آن برای فارابی بود که بیش‌ترین محصول یک نهاد برای حضور در جشنواره به حساب می‌آید.

فیلم‌های تولیدی سازمان فارابی

نام فیلم کارگردان تهیه‌کننده سال تولید «بعد از رفتن» رضا نجاتی محمود بابایی ۱۴۰۱ «جنگل پرتقال» آرمان خوانساریان رسول صدرعاملی ۱۴۰۱ «روایت ناتمام سیما» علیرضا صمدی مجید رضابالا ۱۴۰۱ «سینما متروپل» محمدعلی باشه آهنگر سیدحامد حسینی ۱۴۰۱ «شماره ۱۰» حمید زرگرنژاد ابراهیم اصغری ۱۴۰۱ «کاپیتان» محمد حمزه‌ای سیدصابر امامی ۱۴۰۱ «کت‌چرمی» حسین میرزامحمدی کامران حجازی ۱۴۰۱ «گل‌های باوارده» مهرداد خوشبخت سعید سعدی ۱۴۰۱ «هوک» حسین ریگی علی آشتیانی‌پور ۱۴۰۱

اولین حاشیه‌ای که این ۹ فیلم داشتن به خود عوامل سازنده جشنواره وارد شد که چرا بخش اعظمی از فیلم‌های حاضر در این رویداد، برای نهادهای دولتی هستند و همان زمان هم نقدها بر این ماجرا بود که فیلم‌ها به دو دسته خودی و غیرخودی تقسیم شده است، اما بخش دوم انتقادات زمانی آغاز شد که فیلم‌ها به نمایش درآمد و آن‌جا بسیاری از منتقدان و مخاطبان از بنیاد سینمایی فارابی پرسیدند که این همه بودجه و هزینه صرف چه فیلم‌هایی شده و چرا کیفیت آن‌ها تا این اندازه ضعیف است؟

حدود دو ماه از این ماجرا گذشت و ناگهان در جدول پخش برنامه‌های تلویزیونی نام سه فیلمی به چشم خورد که برای بار اول در جشنواره چهل و یکم اکران شده بودند و هنوز هم روی پرده سینما نرفته بودند؛ اینکه یک فیلم سینمایی پیش از اکران در سینما روی آنتن تلویزیون برود، اتفاق بسیار نادری است که اولین‌بار برای فیلم سینمایی «یدو» که تقریبا بیش از نیمی از جوایزه آن دوره از جشنواره را دریافت کرده بود اتفاق افتاد و این روند ادامه پیدا کرد تا عید امسال و پخش آن سه فیلم از تلویزوین.

"جشنواره فجر هیات انتخاب مستقل و مجزا دارد و فیلم ها را مستقل از آنکه این برای کدام نهاد است، انتخاب می‌کند"همین ماجرا دو پرسش را ایجاد کرد، آیا وظیفه فارابی فیلمسازی برای تلویزیون است؟ آیا کاری منطقی است که فیلم پیش از اکران در سینما روی آنتن تلویزیون برود؟

که پاسخ هر دو پرسش با قطعیت خیر بود و همین ماجرا باب انتقادات زیادی را به روی فارابی گشود.

در همان زمان سیدمهدی جوادی، مدیرعامل سابق بیناد فارابی درباره پخش تلویزیونی فیلم‌های سینمایی که با مشارکت بنیاد فارابی ساخته شده‌اند و اینکه ممکن است این نوع پخش به اقتصاد سینما ضربه وارد کند، بیان کرد: «به اعتقاد ما، از وجه «اقتصاد سینما» کار درستی کردیم، چراکه مدل قراردادهای ما با سازمان صداوسیما به گونه‌ای بود که برای هر فیلم، ۵۰۰ هزار بلیت سینما با میانگین قیمتی ۳۰ هزار تومان دریافت کردیم. این میزان قیمت نیز با محاسبه اینکه سینماهای درجه یک و دو بلیت‌هایشان از ۲۰ هزار تومان شروع می‌شود و در پردیس‌ها به ۴۵ هزار تومان می‌رسد، مقرر شد.»

سرمایه‌گذار این فیلم‌هایی که روی آنتن تلویزوین رفت فارابی بود و در انتقاد به این اقدام فارابی روزنامه جوان انتقادی جدی از این سازمان کرد.

اگرچه پخش فیلم‌های سینمایی از تلویزیون به سود این رسانه است، ولی به اقتصاد سینما ضربه می‌زند. اکران این فیلم‌ها پس از پخش در تلویزیون، دیگر محلی از اعراب ندارد و کسی خواهان دیدن‌شان در سینما نیست. فیلم‌های سینمایی برای اکران در سالن‌های سینما ساخته می‌شوند و بیشتر سود و درآمدشان از محل فروش بلیت تامین می‌شود.

مگر آنکه تلویزیون پول کلانی را بابت پخش به تهیه‌کنندگان فیلم‌ها بدهد و این پول دوباره به چرخه تولید برگردد که با شرایط فعلی صداوسیما، چنین اتفاقی دور از ذهن به نظر می‌رسد. آیا فارابی بابت واسپاری رایت تلویزیونی، هزینه بالایی گرفته؟ به نظر می‌رسد حداقل هزینه تولید دو فیلم شماره ده و هوک حدود ۳۰ میلیارد باشد.

آیا تلویزیون بابت پخش این دو فیلم متوسط به پایین، حداقل نصف این پول را به فارابی داده؟

البته در شرایطی رقم ۱۵ میلیاردتومان برای فیلم‌ها اعلام شد که ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «شماره ده» پیش‌تر به خبرآنلاین گفته بود یک هماهنگی بین من و فارابی شکل گرفت و طبق پیگیری سازمان صداوسیما، بودجه‌ ۷ تا ۸ میلیار تومانی برای خرید این فیلم و پخشش در دو نوبت پیشنهاد شد.

همان زمان محمود گبرلو، منتقد سینما، در انتقاد به این عملکرد نظراتش درباره فیلم سازی فارابی و فروش آن به صداوسیما را اعلام کرد.

اینکه تولیدات سینمایی به لحاظ کیفی، خوب و قوی یا بد و ضعیف هستند، نظریه‌های شخصی است. باید دید جهان بینی یک بنیاد چیست؟ و مهم‌تر اینکه بنیاد سینمایی فارابی به لحاظ فرم و تکنیک نباید استانداردهای پایین‌تری را انتخاب کند و اثری را به عنوان محصول کار خودش معرفی کند. بنیاد فارابی باید این موضوعات را رعایت کند، نه اینکه محصولی را بسازد که صاحب نظران و منتقدین و تحلیل‌گران آن را تایید نمی‌کنند و این اشکال جدی وارد شده است.

صد درصد فیلمی که فارابی تولید می‌کند، حتما باید از لحاظ تکنیک، فرم و محتوا تاثیرگذار باشد وگرنه به طور طبیعی فیلم‌های سطحی و معمولی را بخش خصوصی هم می‌تواند تولید کند. انتظاری که ما از فارابی داریم، تولید آثار فاخر و ارزشمند است و کارش تولید فیلم‌های سطحی نیست. بحث گیشه سینما هم تحلیلی و عمیق است.

گیشه سینما هم شاید با فیلم‌های فاخر یا تفکرات خاص تامین نشود، بلکه با فیلم‌های معمولی و بعضا کمدی هم تامین شود؛ چون در سیاست‌های سازمان سینمایی تامین گیشه سینما تعریف نشده و بیشتر دنبال آثار فاخر و با ارزش هستند.

شاید الان زمانش رسیده باشد که ما در استراتژی سینمای خودمان و استراتژی سینمای حاکمیت تغییری ایجاد کنیم، چون سینما در حال ورشکستگی است، فیلم‌ها به فروش نمی‌رسد، صندلی‌ها خالی است و سینمایی‌ها هم فروش چندانی ندارند و دچار فقر و مشکلات هستند و ضعفی که ما الان داریم این است که سازمان سینمایی طبق روال سابق خودش عمل می‌کند و نگاه نمی‌کند که ذائقه امروز مخاطب سینما چیست تا از طریق آن گیشه تامین شود.

بحث برسر تعداد آثار حاضر در جشنواره نیست، ۱۷ اثر از فارابی می‌تواند در جشنواره حضور پیدا کند به شرط آنکه کیفیت بالایی داشته باشد.

۲۴۵۲۴۵