ایران در حال برداشتن‌ گام‌های بلند در زمینه قدرت دریایی است

به گزارش خبرنگار مهر، دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در گفت و گو با برنامه اینسایت شبکه پرس تی وی که به‌تازگی توسط اتحادیه اروپا تحریم شده، به ارزیابی و توضیح این مساله پرداخت که چگونه ایران پس از وقوع انقلاب اسلامی در این کشور توانسته قدرت دریای خود را بازیابد و به یک نیروی دریایی راهبردی شکل دهد که نه تنها امنیت دریایی را در منطقه پیرامونی ایران تأمین می‌کند بلکه در سطح گسترده بین المللی و در پهنه اقیانوس‌ها نیز فعالیت‌های قابل توجهی دارد.

وی در رابطه با اوج گیری قدرت نیروی دریایی ایران و تبدیل شدن آن به یک نیروی راهبردی که توان حمایت و تأمین منافع ایران در اقصی نقاط جهان را دارد گفت: منطقه پیرامونی ایران، منطقه‌ای کاملاً راهبردی و مهم است.

فرمانده نیروی دریایی ارتش در سخنان خود در این‌برنامه گفت: به طور خاص اقیانوس هند و بخش شمالی آن به دلیل وجود تنگه‌های راهبردی از جایگاه ویژه ای در دریانوردی بین المللی برخوردار است. در عین حال نباید فراموش کرد که منطقه پیرامونی ایران نقطه اتصال سه قاره جهان نیز است. این منطقه چه از حیث کریدورهای اصلی تأمین انرژی جهان و چه خطوط تدارکاتی و انتقال کالا، از اهمیتی راهبردی در معادلات اقتصاد جهانی برخوردار است. البته که جدای از این مسائل باید توجه داشته باشیم که بخش‌های قابل ملاحظه‌ای از مساحت جهان با آب پوشیده شده و در عین حال شهرها و مناطق ساحلی نیز از اهمیت راهبردی در چهارچوب معادلات کلان بین المللی برخوردارند و جمعیت قابل ملاحظه‌ای در آنها زندگی می‌کنند. باید همچنین توجه داشت که بیش از ۹۰ درصد از تجارت جهانی نیز به واسطه دریاها و کشتی‌ها انجام می‌گیرد.

مسأله‌ای که در نوع خود موضوع تأمین امنیت دریایی را به یک مساله راهبردی برای بسیاری از کشورهای جهان تبدیل کرده است.

"این منطقه چه از حیث کریدورهای اصلی تأمین انرژی جهان و چه خطوط تدارکاتی و انتقال کالا، از اهمیتی راهبردی در معادلات اقتصاد جهانی برخوردار است"موضوعی که به طور خاص مورد توجه کشوری نظیر ایران که از موقعیت راهبردی ویژه دریایی نیز برخوردار است، می‌باشد. در گذشته، قدرت‌های استعماری جهان به پشتوانه دانش و فناوری خود و همچنین ارتش‌هایشان، این ادعا را داشتند که می‌توانند در پهنه اقیانوس‌ها از قدرت و نفوذ گسترده‌ای برخوردار باشند و امور را به صورت دقیق کنترل کنند.

در این رابطه، آنها خود را بازیگرانی یکه تاز می‌دیدند و قائل به پذیرش نقش دیگر کشورها و اینکه آنها نیز بخواهند با تقویت قدرت دریاییشان از منافع خود حمایت و حراست کنند نبودند. در این چهارچوب، پس از وقوع انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی گفتمان تقویت قدرت دریایی خود را در دستورکار قرار داده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای نیز بارها تاکید کرده اند که ایران باید نیروی دریایی خود را در پهنه‌ای گسترده تقویت کند و منافع ملی کشور از این طریق به نحوی همه جانبه حمایت و پشتیبانی شود.

در گذشته قدرت‌های غربی بارها و بارها با تسلط خود بر حوزه قدرت دریایی، منافع ملی ایران را تضعیف و تضییع کرده اند. در واقع آنها از خلأ قدرت در این حوزه سواستفاده کرده اند و هر کاری که دلشان خواسته انجام داده‌اند.

این در حالی است که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایرانف این کشور توجه ویژه ای را به حوزه نیروی دریایی معطوف کرده است. فراموش نکنیم که تسلط بر دریاها تا حد زیادی می‌تواند به معنای تسلط بر کریدورهای اصلی قدرت در جهان کنونی باشد. در این فضا، اینکه ایران بخواهد از قدرت دریایی غافل باشد، به هیچ عنوان درست و جایز نیست.

اساساً نباید فراموش کنیم که ایرانی‌ها به صورت تاریخی در حوزه دریایی قدرتمند بوده اند و بنیان‌ها و تاریخچه قدرت آنها دراین حوزه به زمان قبل از قدرت گیری کشورهای غربی باز می‌گردد. اکنون ایران چه در حوزه‌های تئوریک (دانش و فناوری) و چه عملی، اقدامات و گام‌های قابل توجهی را جهت بازیابی موقعیت برتر خود در حوزه قدرت دریایی انجام داده است. قدرت‌های استعماری سال‌ها سعی داشته اند تا مانع از ایجاد قدرت دریایی برای ایران شوند و بعضاً روایت‌ها و گفتمان‌هایی را ترویج داده اند که بر اساس آنها "دریا" حوزه‌ای وحشتناک و خطرناک برای ایران تصویرسازی شده است.

در واقع این قِسم از قدرت‌ها به شدت از فعال شدن ظرفیت‌های ایران در حوزه دریایی هراسان بوده اند.

"موضوعی که به طور خاص مورد توجه کشوری نظیر ایران که از موقعیت راهبردی ویژه دریایی نیز برخوردار است، می‌باشد"این در حالی است که خودِ این قدرت‌ها هر کاری انجام داده و می‌دهند تا موقعیت خود در عرصه دریا را تقویت و قدرتمند تر از دیروز کنند. با این همه، ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا حد زیادی این طرز تفکر را مورد بی‌اعتنایی قرار داده و حضوری فعال در عرصه دریاها و تقویت بنیان‌های قدرت خود در این حوزه را مد نظر قرار داده است. از این رو، همانطور که گفته شد، ایران سال هاست که در حوزه دریایی، مساله تولید قدرت و اقتدار را مورد توجه قرار داده است. البته که این مساله در ابعاد مختلف و با نگاهی چند بُعدی مورد توجه قرار گرفته و صرفاً محدود به حوزه سخت افزاری نبوده است.

آنچه در این رابطه مهم است این نکته می‌باشد که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، این درک راهبردی در ایران ایجاد شده که ملت ایران در هر حوزه‌ای مخصوصاً قدرت دریایی خود، می‌توانند هر کاری که می‌خواهند را انجام دهند و به هر موفقیتی نیز دست یابند. در این راستا باید توجه داشته که پیشرفت‌های ایران در حوزه قدرت دریایی تا حد زیادی به این دلیل ایجاد شده اند که متکی بر مردم ایران بوده اند.

در اقع، ما به واسطه اتکا به نیروی انسانی کشور خودمان بوده که توانسته ایم چه در حوزه انسانی و چه فناوری، پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای را کسب کنیم.

این در حالی است که قبل از انقلاب اساساً ما در حوزه دریا به طور کامل به کشورهای غربی نظیر آمریکا وابسته بودیم و نمی‌توانستیم بدون مجوز آنها کاری را انجام دهیم. معادله‌ای که در دوران انقلاب اسلامی به کل تغییر کرده است.

مسأله‌ای که نمودهای ابتدایی خود را به صورت خاص در دوران جنگ تحمیلی نشان داد. در همان دوران بود که ایران با امکانات بسیار کم، اقدامات بزرگی را در حوزه دریا انجام داد که بعضاً با شگفتی دیگر کشورهای جهان رو به رو می‌شد. کشورهای غربی به طور خاص وقتی اراده ایران جهت تبدیل شدن به یک قدرت دریایی را می‌دیدند، اقدامات تنبیهی مختلفی را علیه ایران نظیر وضع تحریم‌های اقتصادی در دستورکار قرار می‌دادند تا شاید از این طریق بتوانند با قدرت گیریِ دریایی ایران مقابله کنند. با این حال، تمامی این اقدامات صرفاً به تقویت بنیه نیروی دریایی ایران ختم شده است.

تجربیات ایران در دوران جنگ تحمیلی و اقدامات گسترده رژیم وقت عراق و قدرت‌های غربی جهت محدود کردن مراودات دریایی ایران نشان داد که ایران در این حوزه باید تا جای ممکن خود را تقویت کند.

"در این چهارچوب، پس از وقوع انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی گفتمان تقویت قدرت دریایی خود را در دستورکار قرار داده است"اکنون وضعیت قدرت دریایی ایران به نحوی است که شیطان بزرگ (آمریکا) اساساً نمی‌تواند به این مساله فکر کند که بخواهد به ایران حمله کند. در واقع، ابزارها و اهرم‌های قدرت ایران در این حوزه به قدری متنوع شده اند که هرگونه ماجراجویی آمریکا علیه ایران به شدت برای آن پُرهزینه خواهد بود.

فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران سخنان خود را این‌گونه ادامه داد: حتی در دوران دفاع مقدس نیز ایران تا حد زیادی از خود در حوزه دریا کارآمدی نشان داد و در آن دوران، دولت آمریکا ناامید از توانایی رژیم بعث عراق جهت مقابله با ایران، خود راسا وارد کار شد و با نیروی دریایی خود منافع ایران را در حوزه دریا تهدید می‌کرد.

البته که آمریکایی‌ها در آن دوران در تهدیدِ منافع ایران در حوزه دریا تنها نبودند و دیگران قدرت‌های وقت جهان نیز به نحو گسترده‌ای به آنها کمک می‌کردند. این در حالی است که اکنون ایران با دانش فنی خود و توانمندی‌های میدانی اش، طیف قابل توجهی از ادوات و تجهیزات دریایی را تولید می‌کند و میدان دریا را تا حد زیادی از قدرت‌های غربی بازپس گرفته است و امنیت دریایی را برای ایران و به ویژه برای فعالیت‌های اقتصادی کشورمان برقرار کرده است.

باید توجه داشته باشیم که تمامی این پیشرفت‌ها در فضای تهدید و تحریم و اِعمال فشار علیه ایران به دست آمده اند. در این فضا مایلم به این نکته نیز اشاره کنم که دانشکده‌ها و دانشگاه‌های ایرانی در حوزه دریایی نیز نقشی قابل توجه در گسترش دامنه قدرت و نفوذ دریایی ایران بازی کرده اند. اکنون ایران جدای از داشتن دانش فنی لازم جهت تولید انواع کشتی و ناوچه‌های جنگی، از دانش کافی جهت تولید دو کلاس از زیردریایی‌های پیشرفته نیز برخوردار است.

این مساله نه تنها نیروی دریایی ایران را تقویت کرده و حس اعتماد به نفس ملی در کشورمان را افزایش داده بلکه به این توهمِ قدرت‌های غربی که هر آنچه بخواهند را می‌توانند در دریاها به ضرر دیگر ملت‌ها از جمله ایران انجام دهند نیز خاتمه داده است.

دراین چهارچوب، قدرت‌های غربی به طور خاص همواره در سال‌های اخیر سعی داشته اند تا محیط دریایی پیرامون کشورمان را ناامن کنند تا شاید از این طریق بتوانند یک فضای بازی و کنشگری را برای خود کسب کنند و به رقبایشان نظیر ایران آسیب بزنند.

چه کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و چه شماری از کشورهای نزدیک به تنگه‌های راهبردی اقیانوس هند، از نیروی دریایی قدرتمندی جهت حمایت از امنیتِ مناطق دریایی پیرامونی خود برخوردار نیستند و متأسفانه همین مساله سیگنالی روشن را به قدرت‌های غربی می‌دهد تا در این مکان‌ها اقدام به جنجال سازی کنند.

در این فضا، فعالیت‌ها و اقدامات چند سال اخیر نیروی دریایی کشورمان معطوف به این بوده که با این مساله به طور مؤثر برخورد کند و اجازه ندهد که فضایی از ناامنی با مهندسی قدرت‌های غربی در منطقه شکل بگیرد و سپس آنها در این فضا هر آنچه می‌خواهند را علیه کشورهای منطقه نظیر ایران انجام دهند. در این چهارچوب، ایران به طور خاص توسعه فعالیت‌های خود در پهنای غرب و البته شرق جهان را در دستورکار قرار داده است. در این راستا ایران سعی داشته تا هماهنگی خود با کشورهای شرقی جهان جهت تأمین امنیت دریایی را نیز تا جای ممکن بالا ببرد و در همین رابطه در قالب توسعه مناسبات خود با کشورهای مختلف در چهارچوب سازمان‌های بین المللی منطقه‌ای نیز فعال بوده است.

در این رابطه می‌توان به صورت خاص به ابتکار تأمین امنیت دریایی اقیانوس هند اشاره کرد که ایران در مورد آن کاملاً فعل بوده است. در واقع ایران از طریق سازوکارهای اینچنینی سعی داشته تا هماهنگی‌های خود را با کشورهای مناطقی نظیر حاشیه اقیانوس هند تا جای ممکن بالا ببرد و امنیت دریایی این منطقه را ارتقا بخشد. در واقع این قبیل سازمان و سازوکارها در نقطه مقابلِ تلاش‌های غرب جهت ایجاد ناامنی در مناطق پیرامونی اقیانوس هند قرار دارند.

"در واقع آنها از خلأ قدرت در این حوزه سواستفاده کرده اند و هر کاری که دلشان خواسته انجام داده‌اند"اقدام و رویه‌ای که از همان ابتدایِ آغاز شدنش، با تبلیغات و اقدامات مخرب قدرت‌های غربی رو به رو شده است.

این‌طور به نظر می‌رسد که قدرت‌های غربی از این قبیل تحرکات به شدت احساس خطر کرده‌اند. اکنون ایران قویاً به دنبال ایجاد امنیت دریایی در منطقه با همکاری دیگر کشورهاست. موضوعی که به هیچ عنوان مطلوب آمریکا و جهان غرب نیست. اکنون ایران در نوع خود یکی از کنشگران مؤثر در حوزه قدرت دریایی است و در ادامه راه نیز با توسعه توانمندی‌های دریایی خود، تا جای ممکن موقعیتش در این حوزه را ارتقا خواهد بخشید. این یک مطالبه عمومی از جانب مردم ایران است که بایستی محقق شود.

ایران در حال برداشتن گام‌هایی بلند در تمامی حوزه‌های مرتبط با قدرت دریایی خود است و اکنون این حوزه به یکی از منابع قدرت و غرور ملی برای ایرانیان تبدیل شده است.

در شرایط کنونی، نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به پشتوانه مردم و قابلیت‌ها و قدرت بومی خود، به یکی نیروی دریایی خاص و قدرتمند در جهان تبدیل شده که البته آینده‌ای کامل روشن نیز پیش روی آن قرار دارد. آینده‌ای که برای دشمنان ایران ناامید کننده و برای دوستانِ ایران، امید بخش و روشن خواهد بود.