رد پای فرانسه در مرگ‌ هزاران الجزایری/درباره قتل عام «سطیف و قالمه» چه می‌دانیم

خبرگزاری میزان – سیاست‌های استعماری فرانسه در کشور‌های آفریقایی قربانیان بسیاری را در طول چندین دهه گرفته است.

الجزایر به عنوان یکی از مستعمرات سابق فرانسه متحمل خسارات بسیاری از این سیاست‌ها شده که برخی از آثار آن همچنان ادامه دارد.

قتل عام «سطیف و قالمه» مجموعه‌ای خشونت‌آمیز از وقایع بود که در ۸ می ۱۹۴۵ در زمان استعمار فرانسه در الجزایر رخ داد.

 

کشتار در الجزایر

همانطور که فرانسه در روز ۸ می ۱۹۴۵ پیروزی در اروپا را جشن گرفت، ارتش این کشور هزاران غیرنظامی را در «سطیف و قالمه» قتل عام کرد؛ وقایعی که آغاز واقعی جنگ استقلال الجزایر بود.

این قتل عام که در آن زمان به عنوان رویداد‌ها یا مشکلات در شمال کنستانتین توصیف شد، آغاز جنگ استقلال الجزایر بود؛ این قسمت از تراژدی الجزایر یکی از نقاط عطف بزرگ در تاریخ استعمار است.

تحولات متعاقب آن بر زندگی سیاسی الجزایر مسلط شد، که به طور فزاینده‌ای مستقل از تحولات سیاسی در فرانسه رشد کرد و جنبش ملی گرایانه شتاب گرفت.

در سال‌های ۱۸۷۱، ۱۹۱۴ و ۱۹۴۰، شبه نظامیان امیدوار بودند که از این موقعیت برای پیروزی در اصلاح امور یا رهایی الجزایر از سلطه استعمار استفاده کنند.

شکست فرانسه در ژوئن ۱۹۴۰ شرایط درگیری بین قدرت استعماری و ملی‌گرا‌های الجزایری را تغییر داد؛ مستعمره‌های فرانسه از سوی جبهه خلق احساس خطر می‌کردند، اگرچه جبهه مردمی تسلیم فشار‌ها شده بود و برنامه‌های خود را برای الجزایر کنار گذاشته بود.

همراه با اول نوامبر ۱۹۵۴، که آغاز جنگ آزادیبخش الجزایر بود، ۸ می ۱۹۴۵ قدرتمندترین تاریخ، هم از نظر نمادین و هم از نظر تاریخی، در تاریخ الجزایر در قرن بیستم به شمار می‌رود.

نمادی از وحشیگری فرانسه

هشتم می ۱۹۴۵ به عنوان نمادی از وحشیگری و سرکوب در دوران استعماری فرانسه از یک سو و شهادت و فداکاری الجزایر از سوی دیگر، لحظه‌ای را رقم زد که قطعاً دروازه سازش سیاسی بسته شد.

امتناع از هرگونه گفت‌وگو بین نظام استعماری و جهان استعمار شده را تقدیس می‌کرد و باعث ایجاد گسست بزرگ در تاریخ الجزایر شد که جریان‌های ملی‌گرا را از نظر سیاسی، نسلی و روانی متحول و حرکت به سوی مبارزه مسلحانه را تسریع کرد.

در ۸ می ۱۹۴۵ چه اتفاقی روی داد؟

در حالی که اروپا پیروزی متفقین بر آلمان نازی را جشن می‌گرفت، هزاران الجزایری در جریان سرکوب تظاهرات در مناطق مختلف این کشور، عمدتا در شهر‌های شمال شرقی سطیف و قالمه کشته شدند.

بر اساس اسناد موجود، ۴۵ هزار نفر در قتل عام این روز کشته شدند؛ مورخان فرانسوی مدعی هستند که این رقم در حدود ۱۵ هزار الجزایری بوده است.

همچنین باید به خاطر داشت که این اتفاق در زمان صلح رخ داد - جنگی در الجزایر وجود نداشت - و قربانیان غیرنظامی بودند.

یک هفته پیش از این قتل عام، فرانسوی‌ها تظاهراتی را که به مناسبت اول ماه می‌ سازماندهی شده بود، سرکوب کرده بودند که منجر به کشته شدن تعدادی از الجزایری‌ها شد.

تظاهرات اعتراضی قرار بود یکشنبه بعد از آن یعنی ۸ می‌ برگزار شود؛ این بار، سطح سرکوب بی‌سابقه بود و شامل مشارکت ارتش فرانسه، پلیس و شهرک‌نشینان بود که به صورت شبه‌نظامی سازمان‌دهی شده بودند.

تصاویر بازمانده از این قتل عام، اجساد دور انداخته شده در کوره‌های آهک در قالمه، قربانیانی که از صخره‌ها پرتاب شده‌اند، و شکار‌های انسانی سازماندهی شده در «محله‌های عربی» سطیف را نشان می‌دهد؛ نوشته‌های متعددی به این رویداد‌ها اختصاص یافته است.

وقایع ۸ می‌ شوکی بزرگ برای جمعیت الجزایر وارد کرد و آسیبی واقعی برای مقام‌های سیاسی، هم احزاب ملی‌گرای پیشرو و هم آن‌هایی که هنوز در حال تشکیل بودند، ایجاد کرد.

تا آن زمان، و علیرغم مخالفت کم و بیش افراطی خود با نظم استعماری، سران ملی‌گرای الجزایر خود را به اقدامات کاملاً قانونی و صلح‌آمیز محدود کرده بودند.

انتهای پیام/