چرخ اقتصاد مردان دریا خوب نمی‌چرخد/ قوانین جدید پیش پای شغل قدیمی

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: پیوند ناگسستنی مردم استان بوشهر با دریا و ارتزاق از این طریق در طول تاریخ بوده است به‌گونه‌ای که بوشهر از قرن هفتم تا شانزدهم میلادی یکی از مراکز اصلی تجارت خلیج‌فارس بود.

خلیج‌فارس همیشه به عنوان یک کانون و مرکز تبادلات تجاری، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در دوره‌های مختلف تاریخی مدنظر بوده است و بوشهر به عنوان یکی از استان‌هایی که بیش‌ترین مرز دریایی را با این آبراه دارد همیشه موردتوجه بوده است.

سیراف، نایبند، جندابه، سی‌نیز و مهروبان بنادری بودند که در طول تاریخ روابط تجاری با کشورهای همسایه و حتی خاور دور و بنادری در آفریقا داشته‌اند بنابراین همان‌گونه که گفته شد پیوند مردم این استان با ارتزاق از راه دریا و دریانوردی ناگسستنی است.

درصد بالای مردم استان بوشهر از دریا ارتزاق می‌کنند، بخشی به صورت مستقیم و بخش دیگر غیرمستقیم. شغل ملوانی در تجارت دریایی یکی از مشاغل مهم مردم ساحل‌نشین استان بوشهر بوده که چند مدتی است دارای فراز و نشیب‌هایی شده است.

در قدیم لنج‌های تجاری سنتی که غالباً زیر ۵۰۰ تن ظرفیت داشتند، تجارت می‌کردند و مقداری کالا را برای مصارف شخصی خود، بدون تشریفات گمرکی و حقوق ورودی وارد می‌کردند.

کالای ته لنجی یا کالای ملوانی نوعی واردات کالا به همراه ملوانان است که در بنادر جنوب ایران رواج دارد، بازارهای ته لنجی عموماً در شهرهای بندری که لنج و واردات کالا مرسوم است رونق دارد.

ته‌لنجی به کالایی گفته می‌شود که صاحبان لنج و خدمه مجاز به واردات آن هستند؛ البته قانون آن مبنی بر میزان واردات برای هر ملوان و تعداد سفرهای مجاز هر ملوان طی سال‌های اخیر دستخوش تغییراتی شده است.

این تغییرات که از شش بار در سال به یک بار رسیده و در هر سفر سقف ۱۵ میلیون تومان برای هر ملوان تعیین شده است، معیشت ملوانان و فعالان بازارهای وارداتی در جنوب را تحت تأثیر قرار داده است. البته در روزهای اخیر خبر می‌رسد که لنج‌ها مجوز سفر دوم را هم گرفته‌اند.

در واقع برای ملوانان و کسانی که در این بخش کار می‌کنند سقفی گذاشته شده است و کالای اضافه بر سقف مذکور، قاچاق محسوب می‌شود.

اقتصاد ساحل‌نشینان به ته‌لنجی وابسته است

رئیس اتحادیه حمل‌ونقل دریایی و لنج‌داران استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: بخش اعظمی از درآمدزایی ساحل‌نشینان استان بوشهر از دریانوردی و ملوانی است.

سید مهدی موسوی افزود: در این میان کالای همراه ملوان (ته لنجی) کمک معیشتی به مرزنشینانی است که روزها و شب‌ها در گرما و شرجی تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان بر لنج‌های چوبی نشسته و جان و مال خود را به آب‌های نیلگون خلیج‌فارس سپرده تا سفره خانواده‌های چشم‌انتظارشان در سواحل این دریا خالی نماند.

حیات اقتصادی بسیاری از بنادر جنوبی ایران به ویژه ساحل‌نشینان استان بوشهر وابسته به سهمیه کالایی است که ملوانان می‌توانند در سفرهای دریایی خود از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به ارمغان بیاورند.

رفتن به دریا دیگر سودی ندارد

چند وقتی است که دریا رفتن برای بخش اعظمی از این افراد به دلیل قیمت بالای سوخت، گمرک، نوسان ارز و درهم و مشکلاتی که برای تخلیه بار خود دارند دیگر سودی ندارد.

محسن محمدی یکی از ملوان‌های استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مشکلات متعددی که پیش روی ملوانان و لنج داران استان بوشهر وجود دارد نه‌تنها بیکاری مردمی که چشم امیدشان به دریا است در پی دارد بلکه اتفاقی ترسناک است.

وی تصریح کرد: ته‌لنجی ارفاقی است که گمرک بابت مقدار مشخصی جنس به هر ملوان می‌دهد و از پرداخت گمرکی معاف می‌کند.

محمدی اضافه کرد: کالای همراه ملوان (ته لنجی) کمک معیشتی است که ملوان برای دست یافتن به آن روزها و شب‌ها در گرما و شرجی تابستان و سرمای استخوان سوز زمستان بر لنج‌های چوبی نشسته و جان و مال خود را به آب‌ها سپرده تا سفره خانواده‌های چشم‌انتظارشان در سواحل این دریا خالی نماند.

نابودی شغل‌هایی با چند دهه قدمت

علی محمودی یکی از لنج دارهای استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اکثر مردم جنوب کشور به ویژه استان بوشهر سینه به سینه و نسل به نسل از راه دریا و لنج و کشتی و ناخدایی و ملوانی و کسب‌وکارهای مرتبط با آن امرار معاش می‌کنند.

وی بیان کرد: ملوانان بوشهری سال‌هاست که با سفرهای دریایی دور و نزدیک با بردن کالا و مایحتاج به کشورهای دیگر، نیازهای خود و کشور را تهیه می‌کردند.

محمودی اضافه کرد: نزدیک به ۲۰ سال است که صاحب لنج‌های مختلفی بوده‌ام و از همین راه نان خانواده خود را تهیه می‌کردم در دو سال اخیر شاهد رکورد در بخش‌های مختلف ازجمله تهیه حداقل مایحتاج زندگی شده‌ام.

زنجیره عظیم ته‌لنجی در حال بریدن

ته‌لنجی شامل برخی کالاها می‌شود که در گمرک‌های ایران با تخفیف یا معافیت ترخیص می‌شود و در بازارهای محلی و تا فاصله مسافتی مشخص از گمرک مبدأ قابل فروش و جابه‌جایی است و اکثر شهرستان‌های استان بوشهر که از این امتیاز برخوردار هستند توانسته‌اند در سال‌های گذشته پیشرفت چشمگیری در حوزه گردشگری و اقتصادی داشته باشند و بازارهایی با بهره از کالاهای باکیفیت را توسعه ببخشند.

در واقع ته لنجی زنجیره اقتصادی وسیعی را ایجاد کرده که شامل ملوانان، لنج‌داران، کارگران، ماشین‌های حمل بار و مغازه‌دارها می‌شود و اصلی‌ترین راه معاش مردم بنادر استان بوشهر است.

در سال‌های اخیر این زنجیره اقتصادی وسیع دچار مشکلات عدیده قانونی شده است.

اگرچه اشکالات و ایراداتی به واردات ته لنجی از سوی مرکزنشینان وارد شده و هر از چند گاهی دست‌خوش تغییر و یا محدودیت‌ها و اعمال قانون‌هایی می‌شود اما همچنان امید زندگی مرزنشینان بوده و در صورتی که تعطیل شود، عده زیادی بیکار و منطقه از رونق اقتصادی بازخواهد ایستاد و معیشت مرزداران با مشکل روبرو خواهد شد.

رشد قاچاق و ناهنجاری‌های اجتماعی، بیکار شدن هزاران نفر، گرانی سرسام‌آور و رکود بازار تجاری از پیامدهای مهم حذف ته لنجی در مناطق ساحلی است.

قانون ته‌لنجی با رعایت حال ساحل‌نشینان باشد

محسن محمدی یکی از ملوان‌های استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: امیدواریم ته لنجی برای همیشه قانونمند و ساماندهی شود تا به‌دوراز هرگونه دلهره و اضطراب و با آرامش خاطر از این فرصت و ظرفیت به کسب‌وکار بپردازیم.

وی اضافه کرد: اگر کار ملوانی را نیز نداشته باشیم دنبال چه کاری بروم؟ دیگر سفر دریایی برایمان با توجه به مشکلاتی که در زمینه قانون ته لنجی ایجادشده است سودی ندارد.

علی محمودی یکی از لنج دارهای استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: ما مردم استان بوشهر از مسئولین درخواست ساماندهی درست قانون ته لنجی با توجه به شرایط استان بوشهر را داریم.

وی ادامه داد: نکته‌ای که نباید از آن غافل شد این است که برای حل مشکل ته‌لنجی، باید تغییراتی در قانون ایجاد شود زیرا طبق قانون، این میزان ورود کالای ته‌لنجی به کشور ممنوع است و باید از صاحبان لنج‌ها دعوت شود و درد دل ما را بدانند چون وضعیتی که ما در دریا و زندگی می‌بینیم بیشتر از آن‌هایی است که کار دریا را نکرده باشند.

محمودی خاطرنشان کرد: اگر ما لنج‌داران و ملوانان به دریا نرویم برای امرار معاش خود با مشکل روبه‌رو می‌شویم همان‌گونه که الآن با مشکلات عدیده‌ای در خصوص تأمین زندگی خود مواجه شده‌ایم.

اینجا لنج همه چیز است

مرتضی احمدزاده یکی از لنج داران گناوه‌ای نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: گناوه فقط لنج و بازار است؛ کارخانه و کشاورزی ندارد، اینجا لنج همه چیز است که آن هم وضعیتش به این صورت درآمده است.

وی در خصوص مسائل و مشکلات ته لنجی اضافه کرد: شغل مردم اینجا فقط دریاست، هر لنج لااقل زندگی ۲۰ خانواده را تأمین می‌کند. ملوانی که پنج شش تا بچه دارد، با این وضع چه بکند؟

علی زیارتی یکی از ملوانان دیری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مسائل و مشکلات متعدد ازجمله همین مسئله ته لنجی باعث مرگ تدریجی شغل دریانوردی و ملوانی می‌شود.

وی بیان می‌کند: اگر دولت مشکلات ما را حل کند، ما قول می‌دهیم همان‌طور که در دفاع مقدس وقتی هیچ راه مواصلاتی نبود، ما از طریق دریا به کمک کشور آمدیم، در این موقعیت تحریم‌ها، همه مایحتاج کشور را تأمین کنیم.

زیارتی بابیان اینکه ما با این مشکلات آب به آسیاب دشمن نخواهیم ریخت و پای کشور هستیم اضافه کرد: مسئولین برای حل مشکلات ملوانان و لنج داران قانون‌هایی با توجه به شرایط زندگی این قشر تصویب کنند.

ابوذر قاسمیان پور نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در اکثر نقاط استان بوشهر به هر گوشه که نگاه کنید، مغازه می‌بینید و انواع خوراکی و لباس‌هایی که از در و دیوار آویزان است.

وی تصریح کرد: بازارهایی که مشتری‌هایش را از تمام استان و حتی استان‌های مجاور به خود جذب می‌کرد و به خاطر تنوع زیاد و قیمت پایینش شهره بود، حالا دیگر رونق گذشته را ندارد.

اقتصاد اینجا به دریا وصل است

یکی از پاساژ داران دیری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: الان چکی و قسطی هم مغازه می‌دهیم کسی قبول نمی‌کند قبلاً مردم اینجا صف می‌ایستادند و حاضر بودند بیشتر بدهند تا ما مغازه‌ای به آنها بدهیم اما حالا مدتی است مغازه اجاره نداده‌ایم. مردم خیلی در فشارند اگر این‌طور پیش برود، همه ما زمین می‌خوریم.

وی بیان کرد: اقتصاد اینجا به دریا وصل است، مردم مغازه اینجا را اگر دریا نباشد، مفتی هم نمی‌خواهند.

حق ساحل‌نشینان نباید فراموش شود

نماینده مردم شهرستان‌های دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر گفت: حقوق ساحل‌نشینان و ملوانان نباید فراموش شود.

غلامحسین کرمی اظهار داشت: در ارتباط با ته‌لنجی به‌طور اساسی چاره‌اندیشی شود و حقوق مردم ساحلی به خصوص مرزنشینان و ملوانان واقعی نباید فراموش شوند.

نگاه‌ها به موضوع ملوانی و ته لنجی باید تغییر یابد

نماینده مردم بوشهر گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برای رونق دوباره زندگی مردم ساحل‌نشین، نگاه‌ها به موضوع ملوانی و ته لنجی باید تغییر یابد.

عبدالکریم جمیری اظهار داشت: در نشست با وزیر کشور، ابعاد مختلف موضوعات مربوط به کالای ملوانی را بررسی کردیم و وزیر هم همراهی خود را با دیدگاه‌های مطرح‌شده اعلام کرد.

وی افزود: تصمیماتی مبتنی بر واقعیات و شرایط زمان و مکان اتخاذ شود تا زندگی ساحل‌نشینان دوباره رونق یابد.

نماینده مردم بوشهر گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بارها تأکید کرده‌ام اگر مسئله پیشگیری از قاچاق است، ضمن شفافیت دستورالعمل‌ها و جامعیت آن، باید برنامه‌ریزی برای ایجاد شرایط مناسب صورت پذیرد و بعد اقدامات مقتضی به مرحله اجرا در آید، زیرا بدون ایجاد زیرساخت نمی‌شود زندگی و معیشت و راه ارتزاق بخش قابل‌توجهی از ساحل‌نشینان را تعطیل کرد.

جمیری عنوان کرد: اینکه زندگی مردم با یک بخشنامه دست‌خوش تغییرات عمده و در واقع تعطیل شود شیوه نادرستی است که باید مجریان و تصمیم گیران در مورد این شیوه‌ها تجدیدنظر کنند.

اصلاح قانون ته‌لنجی

ناظر گمرکات استان و مدیرکل گمرک بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: همه مسئولان تلاش دارند تا قانونی برای کالای همراه ملوان تصویب شود که به نفع ساحل‌نشینان باشد.

بهروز قره‌بیگی رسیدگی به معیشت مرزنشینان و رونق فعالیت شناورها را بسیار مهم دانست و اضافه کرد: شناورها امسال تاکنون یک سفر انجام داده‌اند که میزان سقف واردات هر ملوان ۱۵ میلیون تومان بوده است.

وی با اشاره به اینکه اصلاحات لازم در قانون واردات کالای همراه ملوان در حال انجام است، افزود: اقدامات لازم در حال انجام است تا اشکالات و ایرادات مد نظر رفع شود.

به گزارش خبرنگار مهر، کالای ته لنجی در نبود مشاغل حوزه کشاورزی و صنعت و در این برهه که بیماری کرونا بسیاری از کسب‌وکارها را تعطیل کرده است، نقشی بسیار مهم در تداوم زندگی و پویایی اجتماعی و اقتصادی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی این مردم دارد و خواهد داشت.

جدا از این هزاران نفر نیز در بازار، اسکله و وانت‌بارها و دیگر صنوف از طریق واردات کالای ملوانی فعالیت اقتصادی و امرار معاش می‌کنند.

ته‌لنجی اشتغال بسیار خوبی را چه کاذب یا واقعی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در شهرهای مرزی ایجاد می‌کند که امید است در زمینه کالای همراه ملوان قانون‌های متناسبی وضع و بخشی از قوانین نیز با توجه به وضعیت استان‌ها اصلاح شود و دستاوردهای مطلوبی برای ساحل‌نشینان استان بوشهر داشته باشد.