سینمای ایران امسال «جشن» ندارد/ برگزاری آیین «تشویق» در ۳۰ مهرماه

رامین حیدری فاروقی رئیس انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران (آکادمی خانه سینما) در پاسخ به پیگیری خبرنگار مهر، درباره آخرین تصمیم‌گیری‌ها درباره چگونگی برگزاری جشن سینمای ایران در سال ۱۴۰۰، متنی را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد.

ریس انجمن هنرها و فنون سینمای ایران در این متن نوشته است: دنیا در نظر ما مجموعه متناقضی است که بخش‌های مختلف‌اش با هم انگار جور در نمی‌آیند؛ اما آدم گاهی چیزهایی را موقتاً جفت‌وجور می‌کند تا نفسی چاق کند؛ یک طرف این داستان، سور است و سمت دیگرش سوگ؛ تولد است به سوی مرگ و تا اطلاع ثانوی، هنوز ستایش زندگی زیباست چون تدبیری عاقلانه و کششی درونی و جذاب است با منطقی رازآمیز؛ درام و داستان و ماجرا و شخصیت قابل تعریف پرسش‌برانگیز، در همین زیر و بالاها، زندگی جذاب و دنبال کردنی می‌شود. سور و جشن و سرور برای اینکه جماعتی توانسته‌اند سالیان سال، بخشی قابل تشخیص و متشخص به نام سینمای ایران را سرپا نگهدارند و با افت و خیزهای زندگی این سرزمین، دمسازش کنند، کار نیکویی است.

اما لحن امسال، لحن دست‌افشانی نیست؛ روحیه این دوران، مناسب آذین نیست ولی همیشه می‌شود برای تولید و ساختن و پیشنهاد ادامه دادن به سمت کیفیت، آئینی برپا کرد. سینما، همه سینماست؛ از سرگرمی تا سودای مکاشفه رازهای استعلایی، دامنه روایت رخداد زندگی، وسیع است.

سینمای ایران سربلند است اما یکدست نیست

سینمای ایران، اگر از آن توقع سینما بودن داشته باشیم، سربلند است و در انواع قواره و سبک و سیاق، تولید مؤثر داشته است. اما این مجموعهٔ متنوع و متکثر، یکدست و همگن نیست و همهٔ آثار، شأن یکسان ندارند و کیفیت‌ها متفاوت هستند و رقابت و تشویق و تمرکز بر عناصر و روابط و عوامل برتری برخی نسبت به برخی دیگر، کار رایج و مفیدی است که جشن بزرگ سینمای ایران در قالب «جشن‌خانه سینما» هم برای همین شکل گرفته است.

امسال، همه آثاری که در فاصله اول تیرماه ۱۳۹۸ تا اول تیرماه ۱۴۰۰ در انواع اکران روی پرده در سالن‌های سینما یا از طریق پلت‌فرم‌ها نمایش داده شده‌اند می‌توانند برای داوری شدن، ثبت‌نام کنند اهمیت این رخداد به جوانب متعددی بر می‌گردد که یکی از آن‌ها، داوری سینماگران درباره سینماست و این ارزیابی به شکل داوری جمعی نمایندگان و برگزیدگان سینمای ایران و به رسم معروف به داوری در قالب آکادمی سینمایی صورت می‌گیرد و حدود ۶۰۰ نفر از اهالی سینمای ایران که عضو انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران هستند، در خانه سینمای ایران به مرور عملکرد آثار اکران شده در سال گذشته می‌پردازند.

سال گذشته این کار انجام نشد و همه‌گیری بیماری سخت، مانع شد. اما امسال، با توجه به برنامه‌ای که پیش از این‌ها تدارک دیده شده بود تا داوری با استفاده از امکانات دنیای مجازی رخ دهد، هیئت رئیسه آکادمی در هماهنگی با هیئت مدیره خانه سینما تصمیم گرفتند تا ایده امکان تماشای آثار برای داوران در پلت‌فرم‌ها فراهم شود و با تدارک سازوکار ثبت آثار و رأی‌گیری در سامانهٔ طراحی شده، رأی‌گیری و ثبت‌آراء و اعلام نتایج به شکل غیرحضوری رخ دهد.

هنر- صنعت فیلم در جهان به سمت شیوه‌های دگرگونه اکران آثار سینمایی در حرکت بود که داستان پرماجرای کووید ۱۹ همه چیز را جلو انداخت و مردم از طریق درگاه‌های متفاوتی با آثار، روبه‌رو شدند؛ سینمای ایران هم همین‌طور.

لحن مراسم، داوری و تقدیرها متفاوت است

امسال، همه آثاری که در فاصله اول تیرماه ۱۳۹۸ تا اول تیرماه ۱۴۰۰ در انواع اکران روی پرده در سالن‌های سینما یا از طریق پلت‌فرم‌ها نمایش داده شده‌اند می‌توانند برای داوری شدن، ثبت‌نام کنند؛ و این در مورد آثار مستند، فیلم کوتاه و … شرایط خاص خودش را دارد که قواعد آن در تارنمای انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران شرح داده می‌شود. بزرگداشت‌های متنوع اشخاص و عملکردها هم مد نظر است؛ مثلاً نگاه به تاریخچه جشن و برگزیدگان، نقش آیینه‌ای سینمای ایران در انعکاس رخدادهای اجتماعی و تاریخی، تشویق نوگرایی در شیوه‌های تولید و توزیع و نمایش و عرضه عنوان پیشنهادی آکادمی برای پژوهش در احوال سینمای ایران و نشر و تبلیغ آن در جشن آینده.

اما در نهایت، همان‌طور که گفته شد، لحن مراسم و مراتب داوری و تقدیر امسال متفاوت است؛ و به اجرای درست منطبق بر رویکرد و اهداف تصریح شده در تدوین اساسنامه انجمن برمی‌گردد؛ افقی که انعکاس دهنده دیدگاه علمی و کیفیت‌محور مورد نظر شاخه‌های مختلف سینمای ایران است؛ مجموعه‌ای که بانی آکادمی هستند و در مسیر اجرای آن، تلاش هیئت رئیسه به توجه بیشتر بر وجه آکادمیک و سنجش و ارزیابی و توصیف علمی و معرفتی آثار معطوف است و توضیح دلایل تمایز آثار برگزیده از دید صاحب‌نظران، پس از تحلیل داوری‌ها.

از این رو باید تأکید کرد، رویکرد طراحی شده برای شکل متفاوتی از اجرا، پیشاکرونایی است و البته بخش دیگر، نظر داشتن است به روحیه عمومی آحاد جامعه از جمله همکاران ما در سینما، که دوران دشوار و توأم با رنج و تنگنا را از سر گذرانده و می‌گذرانند؛ از توقف پروژه‌ها و مشکلات معیشتی گرفته تا بیماری و از دست دادن هنرمندان و نخبگان و همکارانی که فقدان آن‌ها درد ماندگار است.

جامعه در التهاب و نگرانی است و رنگ رخدادها متفاوت است؛ اما جز تداوم زندگی برای تداوم زیستن راهی نیست. انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران و خانه سینما با دقت‌نظر به فضای حاکم بر جامعه، امسال از واژه «جشن» استفاده نمی‌کند و این آئین «تشویق آثار برگزیده سینمای ایران» است که با رویکرد پاسداشت توفیقات سینمای ایران تا سال ۱۴۰۰ و گرامیداشت پزشکان و پرستاران و همه خانواده بزرگ درمانگر انجام خواهد شد؛ ماجرایی پر از شخصیت‌هایی با رفتارهای قهرمانانه.

شرح کامل آئین‌نامه و شیوه‌نامه و روش و منش آئین امسال به زودی منتشر خواهد شد. در مورد زمان رویداد، بر اساس رخدادهای تقویمی و مناسبت‌ها، پیش‌بینی صورت گرفته رسیده است به ۳۰ مهر ۱۴۰۰ اما درنهایت، انواع متغیرها مؤثر هستند و باید دید در آن هنگام، همگان به چه احوالند و ترتیب درست و رفتار معقول و زیبا و پسندیده کدام است.

از این پس، اطلاعات لازم از طریق دبیرخانه و روابط عمومی و حوزهٔ اطلاع‌رسانی آکادمی بیان خواهند شد.