دیدگاه | یادداشت ایلان برمن: فشار جو بایدن بر عربستان سعودی خطرات بسیاری دارد

صدای آمریکا - ۱۳ اسفند ۱۳۹۹

ایلان برمن، نایب رئیس ارشد «شورای سیاست خارجی آمریکا» در واشنگتن، در یادداشتی در نشریه «نشنال اینترست» نوشته است ادامه حرکت ریاض در مسیر کنونی در جهت منافع عالی واشنگتن است و سوق دادن آن به جهت مخالف عواقب بالقوه نگران کننده ای دارد.

برمن می گوید این ایده که ریاض باید به شکلی بهای قتل بی رحمانه جمال خاشقجی را بپردازد موضوعی است که در هر دو حزب در آمریکا طرفدارانی داشته است. آن چه از این پس رخ می دهد ممکن است اختلاف برانگیز باشد. رویکرد فراگیر واشنگتن در برابر عربستان سعودی باید بسیار سنجیده و بازتاب واقعیت هایی تازه باشد.

طرح «چشم انداز ۲۰۳۰» از زمان ارائه در سال ۲۰۱۶ به عنوان برنامه بلند پروازانه دولت سعودی برای تغییر شکل اقتصاد و جامعه عربستان تقریبا بر تمام بخش های زندگی در آن کشور اثر گذاشته است. اقتصاد عربستان حرکت برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و توجه به نوآوری های فنی را آغاز کرده، به شکل چشمگیری نقش زنان را در جامعه ارتقاء داده و از محدودیت ها بر تعامل های فرهنگی و اجتماعی کاسته است.

برداشتن چنین گام هایی چند سال پیش غیرقابل تصور بود. این پیشرفت ها هر چند در آغاز راه و برگشت پذیر است می تواند به طور بالقوه موجب دگرگونی بنیادی در عربستان سعودی شود.

"این پیشرفت ها هر چند در آغاز راه و برگشت پذیر است می تواند به طور بالقوه موجب دگرگونی بنیادی در عربستان سعودی شود"این تغییرات با مقاومت طبقه به شدت محافظه کار روحانیون روبرو شده است. آمریکا با اتخاذ سیاستی که منجر به تضعیف آل سعود شود به شکلی ناخواسته نیروهای واپس گرا را تقویت می کند.

آن چه اکنون در عربستان رخ می دهد نفی کامل وهابی گری نیست، اما امروز ترویج افراط گرایی اسلامی نسبت به گذشته بخش کوچک تری از مشکل است.

مقام های سعودی پیشینه شراکت آمریکا و عربستان را به اجلاس تاریخی ملک عبدالعزیز معروف به ابن سعود و پرزیدنت فرنکلین روزولت بر عرشه «یو اس اس کوئینسی» در سال ۱۹۴۵ ارجاع می دهند. از آن زمان آمریکا مهمترین متحد بین المللی عربستان بوده است. هر چند در سال های اخیر مسائلی مانند افراط گرایی اسلامی، سیاست های اقتصادی، و حقوق بشر به این رابطه آسیب زده است.

در پنج سال گذشته ریاض صحنه شکل گیری یک مشارکت استراتژیک بین عربستان سعودی و جمهوری خلق چین بوده است. سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری چین در سعودی از پکن یک شریک عمده در طرح «چشم انداز ۲۰۳۰» پدید آورده است و عربستان هم نقشی کلیدی در «ابتکار راه و کمربندی» چین دارد.

تا کنون، آل سعود با سختی روابط رو به گسترش خود با چین و رابطه تاریخی اش با ایالات متحده را در میان رقابت این دو قدرت بزرگ در تعادل نگاه داشته است.

این وضعیت با سیاست های تنبیهی ایالات متحده احتمال دارد تغییر کند.

سیاست دولت بایدن در برابر عربستان از پیش با استقبال مدافعان مجازات ریاض روبرو شده است و گروهی هم معتقدند اقدامات تنبیهی انجام شده کافی نیست. گام بعدی کاخ سفید در تعیین آینده روابط ایالات متحده و عربستان تاثیری بلندمدت خواهد داشت.