شرط تشخیص دقیق گسل‌های مسبب دو زلزله متوالی ۵.۷ و ۵.۸ در بندر خمیر

امشب به فاصله ۲ دقیقه، دو زمینلرزه با بزرگای ۵.۷ و ۵.۸ بندر خمیر استان هرمزگان را لرزاند و به اعتقاد کارشناسان شناسایی دقیق گسل مسبب در زلزله‌ها نیازمند شبکه‌های متشکل از دستگاه‌های لرزه نگار، شتابنگار و موقعیت‌سنج‌ها مانند ایستگاه‌های GPS است که اجرای آن سرمایه‌گذاری زیادی را می‌طلبد.

به گزارش ایسنا، بر اساس اعلام مؤسسه ژئوفیزیک در بندر خمیر استان هرمزگان ساعت ۲۰ و ۳۷ دقیقه امشب اول مرداد ماه زلزله ۵.۷ رخ داد و ۲ دقیقه بعد یعنی در ساعت ۲۰ و ۳۹ دقیقه زلزله دیگری با بزرگای ۵.۸ به ثبت رسید که رومرکز این دو رخداد لرزه‌ای در ۳۹ کیلومتری بندر خمیر، ۴۲ کیلومتری کنگ و ۴۶ کیلومتری جزیره تنب بزرگ استان هرمزگان بوده است.

استان هرمزگان از لحاظ لرزه زمین‌ساختی در دو ایالت مکران در شرق استان و زاگرس در غرب این استان قرار گرفته است و از جمله مناطق لرزه خیز کشور محسوب می‌شود. نزدیکترین گسل به رومرکز کانون زمین لرزه شاخه‌های جنوبی گسل پیش ژرفای زاگرس (ZFF) و گسل پیشانی کوهستان زاگرس (MFF) است.

مهندس اسماعیل فرزانگان، رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: در ادامه فعالیت‌های لرزه‌خیزی استان هرمزگان و رخداد زلزله‌ها در اطراف بندر خمیر و روستای "سایه ‎خوش"، شنبه اول مرداد ماه نیز شاهد رخداد دو زلزله با بزرگای بیش از ۵ بودیم.

وی با بیان اینکه این دو زلزله به فاصله ۲ دقیقه در بندر خمیر به ثبت رسید، اظهار کرد: بر اساس اعلام مؤسسه ژئوفیزیک در ساعت ۲۰ و ۳۷ دقیقه شنبه شب، اول مرداد ماه زلزله ۵.۷ و در ساعت ۲۰ و ۳۹ دقیقه زلزله دیگری با بزرگای ۵.۸ به ثبت رسید.

فرزانگان خاطر نشان کرد: این زلزله‌ها همچنین توسط آژانس‌های دیگر مانند سازمان زمین‌شناسی آمریکا با بزرگای ۵.۴ و ۵.۶ گزارش شدند و این اختلاف محاسبه و اعلام بزرگای زلزله‌ها طبیعی است.

وی خاطر نشان کرد: ما در بندر خمیر استان هرمزگان یک دستگاه شتابنگار جدید نصب کردیم که بر اساس داده‌های این ایستگاه شتاب زلزله اول ۱۰ سانتی‌متر بر مجذور ثانیه و شتاب زلزله دوم حدود ۹۳ سانتی‌متر بر مجذور ثانیه بوده است. این داده‌ها نشان می‌دهد که شتاب زلزله دوم به مراتب بالاتر بوده است و این میزان شتاب نیز با بزرگای زلزله متناسب است.

رییس شبکه ملی شتابنگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: همچنین بر اساس داده‌هایی که از سوی ایستگاه شتابنگاری ما در جزیره قشم به نام "طبل" واقع در روستای "طبل" ارسال شده، شتاب زلزله اول ۶ سانتی متر بر مجذور ثانیه و زلزله دوم ۲۵ سانتی متر بر مجذور ثانیه اعلام شده است. همچنین در ایستگاه شتابنگاری "باسعیدو" در منتهی الیه جزیره قشم، شتاب این دو زمینلرزه به ترتیب ۴۰ و ۳۰سانتی متر بر مجذور ثانیه گزارش شده است.

فرزانگان با تاکید بر اینکه این منطقه یک منطقه لرزه خیز است، اظهار کرد: ولی انتظار نبود که در این فاصله زمانی مجددا رفتار عجیب را از خود نشان دهد و دو زلزله با بزرگای تقریبا مشابه در فاصله زمانی کوتاه همانند رفتار زلزله‌های بزرگ دیگر این منطقه، رخ دهد.

به گفته وی در روزهای گذشته در این منطقه دو زلزله با فاصله کمتر از یک دقیقه با بزرگای ۶ رخ داده است و زلزله شنبه شب نیز رفتار مشابه زلزله‌های گذشته این منطقه داشته است.

اسماعیلی خاطر نشان کرد: این رفتار زمین نشان می‌دهد که این منطقه از نظر لرزه خیزی یک منطقه فعال است و احتمالا این زلزله‌ها تا چند ماه آینده نیز ادامه داشته باشد.

وی اضافه کرد: این زلزله‌ها، با توجه به شتاب‌های ثبت شده از سوی ایستگاه‌های نزدیک به کانون زمینلرزه، زمینلرزه‌هایی نبوده است که خرابی زیادی ایجاد کند و به نظر می‌رسد که خسارات آن خسارات منجر به تخریب کامل نبوده است.

اسماعیلی در پاسخ به این سوال که با استفاده از ایستگاه‌های موجود امکان تشخیص دقیق گسل مسبب این زمینلرزه‌ها وجود دارد یا خیر، توضیح داد: تشخیص گسل مسبب زمینلرزه مستلزم مکانیابی دقیق رومرکزها است و از سوی دیگر در صورتی که گسل مسبب، موجب شکستگی سطحی نشود، نیاز به شبکه متراکم دستگاه‌ها برای شناسایی روند رویداد زمینلرزه‌ها وجود دارد.

وی اضافه کرد: بر این اساس مرسوم است که بعد از رخدادهای بزرگ زلزله، شبکه‌های متراکم لرزه نگاری و شتابنگاری در مناطق در معرض زلزله‌ها نصب می‌شوند تا روند لرزه خیزی منطقه و همچنین گسل مسبب زلزله و سایر اطلاعات مورد نیاز مانند شیب و امتداد را شناسایی کنند.

رئیس شبکه ملی شتاب‌نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: در وضعیتی که ما قرار داریم، اعلام گسل مسبب زمینلرزه‌ها بر اساس حدس و گمان‌هایی است که بر اساس گزارشات منتشر شده از سوی مؤسسه ژئوفیزیک و یا سایر مراکز دنیا است و این در حالی است که معمولا گزارش‌های اولیه از زلزله با خطاهایی همراه است.

وی اضافه کرد: در منطقه‌ای مانند زاگرس که از نظر زمین ساختی و تکتونیکی ویژگی‌های زمین شناسایی به گونه‌ای است که گسل‌های آن عمدتا پوشیده هستند و معمولا شکستگی سطحی توام با زمینلرزه به سطح زمین نمی‌رسد، به دلیل وجود لایه‌های نمکی و تشکیلات تبخیری در عمق، برای مطالعه فعالیت گسل‌ها به شبکه‌های متشکل از دستگاه‌های لرزه نگار، شتابنگار و موقعیت‌سنج‌ها مانند ایستگاه‌های GPS زمینی ثابت و متغیر نیاز است.

اسماعیلی تاکید کرد: وجود این ایستگاه‌ها برای کشور ما با این وسعت و وجود گسل‌های فعال و لرزه‌زا ضروری است که اقدامی هزینه‌بر است.

انتهای پیام