شجاعت او در نقد قدرت، دفاع از مظلوم، حمایت از حقوق مردم و مهم‌تر از همه قرائت انسانی او از دین، از وی مرجعی مردمی و محبوب و پناه مردم ساخته بود

چکیده :از نظر او دین به انسان نگاهی ابزاری نداشت، به آزادی دین و عقیده معتقد بود، تبعیض‌های ناروا درحقوق زن و مرد، مسلمان و غیرمسلمان را تأیید نمی‌کرد، از این رو در نفی فرهنگ مردسالار که زن را ابزاری در اختیار مرد می‌داند، لحظه‌ای تردید نکرد و به برابری حقوق زن و مرد فتوا داد و قضاوت و ریاست را برای زن بلامانع دانست، و دیه مسلم و غیرمسلم را برابر اعلام...

تسلیت جمعی از فعالان سیاسی و مدنی

انالله و اناالیه راجعون

آیه‌الله حاج شیخ یوسف صانعی مرجع نواندیش و آزاده به دیدار معبود شتافت.

او از جهاتی بسیار مرجعی متفاوت بود. آشنایی با مشکلات و معضلات ناسازگاری پاره‌ای از احکام فقهی با واقعیات دنیای جدید، تسلط بر مبانی فقه سنتی، شجاعت او در نقد مبانی استنباط، نشاندن قرآن در جایگاه بایسته خود در استنباط فقهی و سنجیدن روایات با کتاب خدا و صدور فتاوای شجاعانه از او مرجعی نواندیش ساخته بود.

همچنین شجاعت او در نقد قدرت، دفاع از مظلوم، حمایت از حقوق مردم و مهم‌تر از همه قرائت انسانی او از دین، از وی مرجعی مردمی و محبوب و پناه مردم ساخته بود.

به‌باور آیت‌الله صانعی دین برای رهایی انسان آمده بود و نیامده بود تا بندی باشد در کنار بندهای دیگر بر دست و پای انسان، از این رو برخلاف بسیاری از مراجع محترم، گسترهٔ قاعده نفی عسر و حرج را بسیار فراخ و شامل همه عرصه‌های زندگی انسان می‌دید.

از نظر او دین به انسان نگاهی ابزاری نداشت، به آزادی دین و عقیده معتقد بود، تبعیض‌های ناروا درحقوق زن و مرد، مسلمان و غیرمسلمان را تأیید نمی‌کرد، از این رو در نفی فرهنگ مردسالار که زن را ابزاری در اختیار مرد می‌داند، لحظه‌ای تردید نکرد و به برابری حقوق زن و مرد فتوا داد و قضاوت و ریاست را برای زن بلامانع دانست، و دیه مسلم و غیرمسلم را برابر اعلام کرد.

این همه البته برای آیت‌الله بی‌هزینه نبود. آنان که به ناروا خود را متولی مرجعیت شیعی می‌دانند، در تخفیف و وهن شأن او از هیچ اقدامی فروگذار نکردند. اما عزت به دست خداوند است.

آیت‌الله صانعی در استمرار اجتهادهای فقیه عالیقدر آیت‌الله منتظری، راه‌های ناپیموده را به روی مرجعیت شیعی گشود و آغازگر مسیری شد که طی آن می‌تواند فقه اسلامی را با اقتضائات و نیازهای جدید سازگار کند و روزآمد سازد.

ما فقدان این مرجع نواندیش و مردمی را به ملت ایران و بیت شریف، فرزندان و بازماندگان آن مرحوم تسلیت می‌گوییم.

محسن آرمین، محمدصادق آخوندی، مرضیه آذرافزا، زهره آقاجری، هاشم آقاجری، علی آهنین‌پنجه، علی احمدنیا، علیرضا اکبرزادگان، غلام حیدر ابراهیم‌بای سلامی، محسن احمدوند، سجاد احمدوند، شهربانو امانی، علی‌محمد احمدی، محمدرضا احمدی، حسین احمدی، رامین اخلومدی، سیدجمال‌الدین ارجمند، علی اسدی، حسن اسدی‌زیدآبادی، علی‌اصغر‌ اسفندیارپور، صفر اسلامی، حمید اسماعیلی، علیرضا اشرافی‌تفرشی، ابراهیم اصغرزاده، علیرضا افراسیابی، جواد امام، اردشیر امیرارجمند، احمد امین، محسن امین‌زاده، رضا امینی، اکبر امینی‌ارمکی، غلامرضا انصاری، محمدرضا ایزد، فریبرز ایمانی، مصطفی بادکوبه‌ای، علیرضا بهشتی شیرازی، محمد بهشتی، محسن باستانی، مسعود باستانی،‌ محمد باغی، میرزا کوچکی بروجنی، علی باقری، رضا باوفا، اشرف بروجردی، رویا بلوری، سیدحسن بنی‌هاشمی، رضا بهرامی، مصطفی بهمن‌آبادی، علی‌اکبر بهمنش، علی‌اکبر بدیع‌زادگان، محمدحسین بنی‌اسدی، ابوالفضل بازرگان، عبدالعلی بازرگان، عماد بهاور، جلال بهرامی، صفا بیطرف، حسین بی‌غم، افشین بیگدلی، محمدرضا پروازی، سعید پورعزیزی، حسن پورعظیم، شهاب پورقاسمی، محمدعلی پورکریمی، هادی پاشایی، عاطفه پهلوان، حبیب‌الله پیمان، عباس پیمان‌فر، وفا تابش، علی تاجرنیا، محمد توسلی، غلامعباس توسلی، سیدمصطفی تاج‌زاده، مهدی تحققی، محسن ترکاشوند، فرزانه ترکان، عزت‌الله تقوائیان، علی تقی‌زاده، زهرا توحیدی، بهرام تورانی‌علیزاده، رضا تهرانی، خسرو تهرانی، حمید جباری، داود جبلی، علی‌اکبر جعفری،‌ محمدتقی جعفری، مهرنوش جعفری، روزبه جامه‌شورانی، جلال جلالی‌زاده، حمیدرضا جلایی‌پور، محمدرضا جلایی‌پور، مراد جلیلیان، احمد جمی، محمدرضا جورکش، مرتضی چقاکبودی،سید آرش حسینی میلانی، محمدحسین حاتمی، بهزاد حق‌پناه، محمدمراد حاصلی، علی‌محمد حاضری، سعید حجاریان، مهرداد حجتی، غلامحسین حسن‌تاش، بهرام حسنی، یوسف حسنی‌تبار، رضا حسینی، سیدرضا حسینی‌امین، ابوالفضل حکیمی، یونس حاجی‌زاده، محمد حسینی‌نیا، داود حشمتی،‌ حنیف حضرتی، محمدرضا خاتمی، مجتبی خندان، داود خادم‌سهی، رضا خجسته‌رحیمی، علی‌اصغر خدایاری، حسین خرسندی، امیر خرم، حمید خزایی، غلامحسین خسروآبادی، همایون خسروی، حسن خلیل‌آبادی، مصطفی درایتی، مهدی دریس‌پور، محمد حسن داودی، وحید دستگاه‌دار، مهدی دولت‌آبادی فراهانی، فاطمه راکعی، حسن رباطی، محمدصادق ربانی‌املشی، ویدا ربانی، علیرضا رجایی، علیرضا رجبیان، بهمن رضا‌خانی، محترم رحمانی،‌ محمدرضا رحمانی، احد رضایی، زهرا رحیمی، مهرعلی رحیمی، سیدمحمدرضا رزمگیر، منصوره رضایی، هنگامه رضوی، حسین‌ رفیعی‌فنود، عبدالله رمضان‌زاده، محمدجواد روح، سیدعلی رئیس‌کرمی، محمود زمانی‌قمی، فریدون سبزکار، شمس‌الدین سیاسی‌راد، حامد سیاسی‌راد، عباس سقایی، مصطفی سبطی، ملیحه سبطی، محمد ستاری‌فر، محمدعلی سجادی، هاشم سلطانی، عیسی سحرخیز، محمود سرآبادانی، محمدرضا سعیدی، عبدالله سلامی، پروانه سلحشوری، علی سلیمی، داود سلیمانی، مرجان سهرابی، بهرام سمیع، جعفر شاپورزاده، زهرا شجاعی، حامد شجاعی، سعید شریعتی، احمد شریف، بنیاد شهمرادی، محمدحسین شریف‌زادگان، بهروز شاهرخ‌نیا، احمد شیرزاد، حجت شریفی، مجید شیعه‌علی، سیدمحمدرضا شریفی، مطهره شفیعی، انوشیروان شکری، سعید شهرتاش، مهدی شیرزاد، شهرام صادر، محسن صادقی، احمد صادقی، حسین صادقی، محسن صفایی‌فراهانی، مرتضی صارمی، عارف صالحی،‌ محمد صالحی،‌ علی‌اکبر صالحی‌نیک، علی‌اصغر صباغ‌پور،‌ جلیل صحرایی، زهرا صدراعظم نوری، سیدمحمد صحفی، هاشم صباغیان، نادر صدیقی، سیدمعروف صمدی، ابوالفضل صیادی، کیوان صمیمی، امیر طاهری،‌ ریحانه طباطبایی، فرید طاهری، حسام طالقانی، اکبر ظریفی، غلامرضا ظریفیان، رحیم عابدان‌زاده، علی ظفرزاده، کریم عابدی، اسدالله عابدی، حمیدرضا عابدیان، ابراهیم عامری،‌ هاجر عامریان، رحیم عبادی، محمدرضا عباسی، فیض‌الله عرب‌سرخی، ساجده عرب‌سرخی، محسن عربی، عباس عبدی، طاهره علیزاده، احمد عظیمی، اسماعیل علوی، علیرضا علوی‌تبار، قاسم عموری، عباس غفوری، پروین فهیمی، محمدمهدی غفوریان، اردشیر فتحی‌نژاد، الهام فخاری،خیرالله فاضلی‌فر، علی‌محمد فراهانی، رامین فروزنده، غفار فرزدی، سعید فرمد، علی‌اصغر غروی، علی‌اصغر غلامی، فریده غیرت، محمدجعفر قائم‌پناه، هادی قابل، رضا قائم‌مقامی، مریم قدس، ابوالفضل قدیانی،‌ جاوید قربان اوغلی، محمد قره‌تپه، شهناز‌ قره‌تپه، مهدی قمیشی، محمد قوچانی، علی قوچکانلو، محمد کارخانه‌چی، جمیله کریمی، حسین کیانی، حسین کاشفی، جواد کاشی، حسین کبیر، کبری کربلایی، جواد کرمی، فتح‌الله کریمی، الهه کولایی، رو‌ح‌الله کلانتری، امین‌الله کمیّزی، زهره کیامنش، محمد کیانوش‌راد، مهدی کیانی، حسین کروبی، امیرحسین کیهان‌پناه، پژمان گرامی، اسماعیل گرامی‌مقدم، بیژن گل افرا، کتایون گلرخ، حشمت‌الله گلستانی، جعفر گنجی، فاطمه گوارایی، بهروز ماکویی، فرامرز مباشر‌امینی، علی مجتهدزاده، الهه مجردی، قاسم محبعلی، مجید محتشمی، فخرالسادات محتشمی‌پور، عاطفه محدثی، نیره محقر، جلال محمدلو، محمدهادی مهرانی، اروجعلی محمدی، محمدعلی محمدی، محمدرضا محمدی، محمد محمدی‌اردهالی، سعید محمدی، مجید محمودی، مهدی محمودیان، سعید مدنی، مرتضی مبلغ، کمال مرادی، مینو مرتاضی‌لنگرودی، علی ملک‌پور، علی مزروعی، محمدجواد مظفر، معصومعلی معصومی، عباس‌ معینی، مهدی منتظرقائم، نوگل منشوری، آذر منصوری، عباس موسایی، سیدسراج‌الدین موسوی، سیدمهدی موسوی، سیدعلی موسوی، مرضیه موسوی‌خامنه، سیدحسین موسوی‌خوئینی، عبدالله مومنی، شهیده مهاجر، ناصر مهدوی، عبدالرضا مهدیان، عبدالحمید مهدیان‌پور، علی مهرآبادی، محسن محققی، شهیندخت مولاوردی، مهدی معتمدی‌مهر، خسرو منصوریان، احسان مالکی پور، محمدرضا مرشدی، لطف‌الله میثمی، عبدالله میراکبری، محسن میردامادی، قاسم میرزایی‌نیکو، مصطفی نادی، عبدالله ناصری، سیدعصر‌الدین نجیبی، حسین نصیری، احمد نصیری، محمد نعیمی‌پور، محمدحسین نعیمی‌پور، محمدرضا نوراللهیان، کامبیز نوروزی، علی نیک‌جو، بهزاد نبوی، اسرارالدین نجیبی، محمدرضا نیلچی، محسن نورانی، ابوالفضل نجفی، حسین واله، محمد وفاپور، سیداحمد هاشمی، مسیح هاشمی، علی هاشمی، علیرضا هندی، هادی هادی‌زاده یزدی، حسین یزدی، رضا یوسفیان.