بررسی زوایای موزه مردم‌شناسی و تاریخ شفاهی از دید صاحبنظران

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن‌زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی با اعلام این خبر گفت: موزه پاسخگوی نیازهای عامه مردم است از ای نرو باید آموزش بدهد و در جهت گسترش دانش عمل کند و نقشی آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و پژوهشی بر عهده گیرد.

او افزود: امروزه داشتن موزه‌های معتبر با گنجینه و آثار ارزشمند تاریخی و مردم‌شناختی موجب اعتبار هر کشور است و می‌تواند گردشگران بسیاری را به سوی خود بکشاند از ای نرو تأسیس و فعال ساختن موزه به عنوان نهادی که نقش آموزش جامعه را بر عهده دارد، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای فرهنگی و ساده‌ترین و سازنده‌ترین روش نشر فرهنگ در حوزه‌عمومی به شمار می‌رود.

حسن‌زاده خاطرنشان کرد: موزه در تلاش برای ایجاد نوعی ارتباط بین بشر امروز و دیروز و خلق نوعی رابطه متقابل بین احساس، اندیشه، خرد و خیال انسانی است که بیننده در محیط و فضای موزه با آثار و نمودهای آن مواجه می‌شود.

رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی یکی از نشانه‌های مهم توسعه را وجود موزه‌های غنی و تعدد آنها در یک کشور دانست و اظهار کرد: با وجود تاریخ طولانی رشته مردم‌شناسی در ایران، موزه‌های مردم‌شناسی اکنون نیاز به نگاهی دوباره، تعریف فرم و محتوا، رویکردهای نوین و نگرشی پژوهشی-آموزشی دارند.

او گفت: پژوهشکده مردم‌شناسی در دوری جدید از سال ۱۳۹۷ به سهم خود گام‌هایی را در زمینه کمک به شکل‌گیری تعریفی علمی از موزه مردم‌شناسی برداشته که شامل ترجمه دو کتاب، انجام دو تحقیق و تدوین کتابی است که حاصل پژوهش «موزه مردم‌شناسی، تاریخ شفاهی، چالش‌ها و پرسش‌ها» است.

به گفته حسن‌زاده، این کتاب مجموعه‌ای از گفت و گو و هم اندیشی‌ها با صاحب نظرانی است که از زوایای گوناگون به بررسی موضوع موزه مردم‌شناسی و تاریخ شفاهی آن پرداخته‌اند.

مریم پهلوان شریف از کارشناسان و مجریان این طرح نیز گفت: موزه مردم‌شناسی در خدمت جامعه و توسعه آن است که درهایش به روی همگان گشوده شده و شواهد ملموس و ناملموس انسان و محیط زندگی او را گردآوری و نگهداری می‌کند و به نمایش می‌گذارد و هدف آن مطالعه، آموزش و کسب لذتی معنوی است.

این پژوهشگر با بیان اینکه موزه‌های مردم‌شناسی، فرهنگ، آداب و رسوم، اعتقادات، پوشاک و سنن حاکم بر جامعه را نشان می‌دهند تصریح کرد: اهداف و عملکرد فرهنگی یک موزه مردم‌شناسی از یک سو نشان دادن اهمیت و ارزش و قابل احترام بودن میراث ملی جوامع مختلف و از سوی دیگر نمایش وابستگی، مشترکات و توجه به مرکز مشترک تمدن‌ها علیرغم اختلاف تبارها و ملیت‌ها است.

به گفته او، در کشورهای صنعتی یا در حال صنعتی شدن به رشته مردم‌شناسی از علوم انسانی توجه بسیار می‌شود تا ارتباطی میان ارزش‌های گذشته، حال و آینده برقرار شده و این ارتباط موجب آشتی میان آن‌ها شود.

مینو سلیمی مجری دیگر این طرح گفت: موزه‌های مردم‌شناسی موجب می‌شوند تا اقوام مختلف بخشی از محیط‌زیست انسانی خود را شناخته، به آن احترام گذارند و در پی آن، سنت‌های در معرض نابودی خود را زنده نگاه دارند.

او افزود: از آنجا که مردم‌شناسی دانش زندگی است، در ارائه آن باید از فنون جدید مانند ایجاد بستر فرهنگی و طبیعی یا نشر اطلاعات جنبی و تکمیلی از طریق وسایل سمعی و بصری و علوم رایانه‌ای استفاده کرد.

سلیمی خاطرنشان کرد: این پژوهش مجموعه گفت و گو با اندیشمندان و کسانی است که یکی از اصلی‌ترین درگیری‌های روزمره زندگیشان موزه است.

او اظهارکرد: صاحب‌نظران این سلسله از گفت و گوها همه بر وجود و پایه‌گذاری موزه مردم‌شناسی به عنوان یک وظیفه ملی تاکید داشته و ایجاد آن را امری می‌دانند که در جهان امروز که ظهور صورت‌های صنعتی با میرایی عناصر مهم و کهن زندگی بشر مقارن شده، با وجود تنوع فرهنگی چشمگیر ایران که بر بستر وحدت و همبستگی جلوه گرمی شود باید روزی اتفاق بیافتد و از ایده ایجاد آن هرگز نباید چشم پوشید.

این پژوهشگر بیان کرد: حاصل این گفت و گوها بتواند خدمتی کوچک به مردم شناسان و میراث پژوهانی باشد که درصدد ایجاد موزه مردم شناسی در کشور عزیزمان ایران هستند.