از دانشگاه تربیت مدرس تا پارک لاله ناحیه نوآوری می‌شود

خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: سهیلا کثیر - دانشگاه تربیت مدرس یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران و یکی از مراکز تحصیلات تکمیلی جامع کشور است که در شهر تهران قرار دارد. این دانشگاه در سال ۱۳۶۰ با عنوان مدرسه‌ی تربیت مدرس و با هدف تربیت کادر هیأت علمی دانشگاه‌ها بعد از انقلاب فرهنگی، به عنوان تنها دانشگاه تخصصی تحصیلات تکمیلی ایران تأسیس شد و در سال ۱۳۶۱ اقدام به پذیرش دانشجو در رشته مدیریت و برخی از رشته‌های علوم انسانی کرد. این مرکز در سال ۱۳۶۵ به دانشگاه تربیت مدرس ارتقا یافت.

مهم‌ترین تفاوت این دانشگاه با دانشگاه‌های دیگر این است که در دانشگاه تربیت مدرس فقط دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد و در واقع اصل کار دانشگاه تربیت مدرس تحقیق است به طور تقریبی ۷۰ درصد دانشجویان در دانشگاه‌های دیگر دانشجویان کارشناسی هستند ولی در دانشگاه تربیت مدرس ۱۰۰ درصد دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری هستند که ۵۰ درصد در مقطع کارشناسی ارشد و ۵۰ درصد در مقطع دکتری در حال تحصیل هستند.

دانشگاه تربیت مدرس با هدف تولید علم نافع، گسترش مرزهای دانش و فناوری، به ویژه تربیت اعضای هیأت علمی در علوم مختلف است که به توسعه و تقویت نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری و افزایش سهم تولیدات علمی و توسعه علوم انسانی و نیازهای ملی و فناوری‌های نوین و کاربردی با تعامل مراکز علمی، منطقه‌ای و بین‌المللی در حال فعالیت است.

باتوجه به فرا رسیدن دهه فجر انقلاب اسلامی، خبرنگار مهر با دکتر فرهاد دانشجو رئیس دانشگاه تربیت مدرس درباره موضوعات و برنامه‌های مهم آموزشی و فرهنگی این دانشگاه گفت‌وگو کرد که در ادامه می‌خوانیم.

* در دهه فجر انقلاب اسلامی قرار داریم و در حال ورود به چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب هستیم، دانشگاه تربیت مدرس به عنوانی یکی از دانشگاه‌های شاخص کشور که پس از انقلاب بوجود آمده است، چه دستاوردهایی داشته است و در عصر دانشگاه‌های پیش رو، برای خود چه جایگاهی دیده است؟

دانشگاه تربیت مدرس، تولید انقلاب است. این دانشگاه یک برکت و یک خبر خوش برای ملت ایران است. در سال گذشته یعنی در سالی که بودجه‌ها کم بود و بسیاری از دانشگاه‌ها رتبه‌های علمی شأن در دنیا در حال نزول بود دانشگاه تربیت مدرس روند رو به جلو و صعود را طی کرد.

"خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه: سهیلا کثیر - دانشگاه تربیت مدرس یکی از دانشگاه‌های دولتی ایران و یکی از مراکز تحصیلات تکمیلی جامع کشور است که در شهر تهران قرار دارد"به طور مثال در نظام رتبه بندی «یو اس نیوز» بیش از ۷۰ رتبه و در نظام رتبه بندی «سایمگو» بیش از ۱۰۰ رتبه رشد کرده ایم.

دانشگاه تربیت مدرس در ارتباط با صنعت رشد زیادی کرده است. ما در فارغ التحصیل کردن دانشجویانی که مشغول کارهای مهم در کشور شدند، مؤثر بوده ایم و این ارتقاهای علمی را در شرایطی که خیلی از دانشگاه‌ها دیگر به علت کمبود بودجه، رتبه‌های نزولی داشتند به عنوان خبر خوش اعلام می‌کنیم.

* دانشگاه تربیت مدرس در سال‌های اخیر در حوزه‌های مختلف علمی تلاش زیادی کرده است که به قطب علمی موضوع‌های خاص بدل شود، در این مسیر دانشگاه چه دستاوردهایی داشته است و برنامه بلند مدت دانشگاه در حوزه‌های علمی به چه شکل است؟

ما در چند زمینه قطب علمی داریم. اکنون در رشته‌های ژنتیک و الکترونیک دانشگاه تربیت مدرس چند قطب بزرگ دارد ولی به آن طریقی که در گذشته قطب‌های علمی تعریف می‌شدند در ایران و در دانشگاه‌های فعلی جاری نیست. دانشگاه تربیت مدرس با ۱۷ دانشکده، ۱۵ مرکز تحقیقاتی، یک پارک علم و فناوری با بیش از ۱۷۸ شرکت دانش بنیان محیط بزرگی برای تفکر و زمینه سازی، یاد گرفتن‌ها، ایده پردازی‌ها، ساخت ایده‌ها و تبدیل ایده‌ها به محصول و در نهایت پیدا کردن بازار دارد. همه این مراحل در مجموعه پارک علم فناوری دانشگاه تربیت مدرس در حال انجام است.

بنابراین فکر می‌کنم دانشگاه تربیت مدرس خود یک قطب علمی برای کل کشور ایران است.

نمونه دیگری از فعالیت دانشگاه در حوزه‌های خاص، فعالیت محققان دانشگاه تربیت مدرس در زمینه ایجاد گوشت و پروتئین مصنوعی کارهای خوبی در حال انجام است. ما در دانشگاه به جایی رسیده ایم که می‌توانیم بدون اینکه مرغی رشد کند گوشت مرغ را به صورت مصنوعی تولید کنیم. اکنون در حال طی کردن مراحل این تحقیق هستیم و یکی از شرکت‌های دانش بنیان دانشگاه در این زمینه فعال است و اگر بتواند این تولید را به انجام برساند در بحث تأمین پروتئین اتفاقات خوبی رقم می‌خورد.

از دیگر ویژگی‌های متفاوت این دانشگاه با دانشگاه‌های دیگر این است که در دانشگاه تربیت مدرس فقط دوره‌های کارشناسی و دکتری وجود دارد و این باعث می‌شود که بحث‌های خلاقیت و نوآوری در کل دانشگاه حائز اهمیت باشد. یکی دیگر از مزیت‌های دانشگاه تربیت مدرس این است که در بین کل دانشگاه‌های وزارت علوم تنها دانشگاهی هست که دانشکده علوم پزشکی دارد. یعنی تفاوت ما با سایر دانشگاه‌ها این است که مجموعه دانشکده‌های صنعتی، علوم انسانی، علوم پزشکی و مدیریتی را در کنار هم داریم و این موضوع به ما کمک می‌کند که بتوانیم در همه زمینه‌ها کارهای بین رشته‌ای خوبی را انجام دهیم.

* دانشگاه تربیت مدرس به دلیل اینکه مقطع کارشناسی ندارد با دیگر دانشگاه‌ها متفاوت است و از همین رو به دلیل وجود مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، در این دانشگاه با قشر متفاوتی از دانشجویان مواجه اید، برای جذب و نگهداشت نخبگان در این دانشگاه چه برنامه ریزی کرده اید؟

بخشی از دغدغه‌های نخبگان این است که احساس تأثیر گذار بودن در کشور داشته باشند ما این بخش را می‌توانیم به خوبی پوشش بدهیم یعنی ما یک پل ارتباطی خوب هستیم بین نخبگانی که در دانشگاه در حال تحصیل هستند با جامعه کاربردی آنها.

"در سال گذشته یعنی در سالی که بودجه‌ها کم بود و بسیاری از دانشگاه‌ها رتبه‌های علمی شأن در دنیا در حال نزول بود دانشگاه تربیت مدرس روند رو به جلو و صعود را طی کرد"ما در سال گذشته ۱۱۰ نفر از نخبگان دانشگاه تربیت مدرس را به شرکت‌های دانش بنیان معرفی کردیم و در حال حاضر در حین تحصیل در حال کار در شرکت‌های دانش بنیان هستند و این امر باعث می‌شود که نخبه با امید بهتری در کشور بماند.

اما بخش دیگری از دغدغه‌های نخبگان نیازهای مالی آنها است و ما در حد محدودی می‌توانیم این بخش را پوشش بدهیم. این مساله وظیفه بنیاد ملی نخبگان است که باید آنها را از نظر مسکن و هزینه‌های دیگر تحت پوشش قرار بدهد.

ضمن اینکه تعریف نخبه باید به گونه‌ای باشد که بخش وسیعی از جمعیت کشور را شامل نشود که نتوان به آن رسیدگی کرد. متأسفانه نخبگان ما در بحث مالی مشکلات زیادی دارند که ما به عنوان دانشگاه توانایی پوشش این قسمت را نداریم.

* به تازگی موضوع «نوآوری» در دانشگاه‌های کشور مورد توجه قرار گرفته است، دانشگاه‌های کشور سعی دارند با ایجاد برج نوآوری، ناحیه نوآوری یا توسعه گروه‌های علمی در این حوزه، پیشتاز شوند، درباره ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس توضیحاتی بفرمائید، چه زمان این ناحیه کار خود را آغاز می‌کند؟

ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس، از در جنوبی دانشگاه به پایین تا انتهای خیابان کارگر را شامل می‌شود. قرار بر این است که این منطقه در قالب همکاری‌هایی که با شرکت‌های دانش بنیان دانشگاه صورت می‌گیرد، رشد کند و ارتقای علمی پیدا کند. به این ترتیب هم این بخش از توان علمی شرکت‌های دانش بنیان استفاده می‌کند و در مقابل شرکت‌های دانش بنیان به کارهای عملیاتی و مورد نیاز منطقه بپردازند.

در این منطقه دو بیمارستان و پارک لاله وجود دارد که ناحیه نوآوری در این حوزه فعالیت خواهد کرد.

ناحیه نوآوری دانشگاه تربیت مدرس کار خودش را شروع کرده است ولی علت عدم افتتاح آن این است که شهردار، وزیر علوم، وزیر بهداشت، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور می‌خواهند در این افتتاحیه حضور داشته باشند که به همین دلیل مراسم افتتاحیه دچار عدم هماهنگی شده است اما به زودی در آینده افتتاح خواهد شد.

* دانشگاه تربیت مدرس چه برنامه‌ای برای ارتباط با سایر وزارتخانه‌ها در حوزه‌های مختلف دارد؟

سازمان اداری استخدامی کشور در راستای ایجاد بهره وری با وزارت علوم همکاری دارد و در این زمینه مقرر شده است که هر یک از دانشگاه‌ها به عنوان دانشگاه معین حوزه‌های مختلف تعیین شوند. از همین رو دانشگاه تربیت مدرس دانشگاه معین وزارت جهاد کشاورزی شده است. به این معنا که موضوعاتی که وزارت جهاد کشاورزی فکر می‌کند نیاز است درباره افزایش بهره وری آنها کار شود را به دانشگاه معرفی می‌کند تا دانشگاه در آن زمینه‌ها تحقیق انجام دهد و نتیجه را به وزارتخانه اعلام کند.

همچنین ممکن است دانشگاه مسائلی را شناسایی کند و به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کند. به این ترتیب برای هر فعالیتی باید یک قرارداد بسته بشود که در حال حاضر پس از بسته شدن تفاهم نامه، هنوز کارهای انعقاد قرارداد صورت نگرفته و هیچ مساله و موضوعی برای بررسی و تحقیق از سمت وزارت جهاد کشاورزی مشخص نشده است. البته پیش بینی می‌کنیم طی یک ماه تا دو ماه و نیم تعریف مسائل به طول بیانجامد.

* دانشگاه تربیت مدرس بر خلاف سایر دانشگاه‌ها با دانشجویان شاغل به تحصیل در دوره‌های تحصیلات تکمیلی مواجه است، فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه برای این دانشجویان در چه سطحی قرار دارد؟

کارنامه فرهنگی و سامانه فرنما سکویی است که از سوی وزارت علوم تهیه شده است و در آن تمام فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه را ثبت می‌کنند.

"به طور مثال در نظام رتبه بندی «یو اس نیوز» بیش از ۷۰ رتبه و در نظام رتبه بندی «سایمگو» بیش از ۱۰۰ رتبه رشد کرده ایم.دانشگاه تربیت مدرس در ارتباط با صنعت رشد زیادی کرده است"سامانه فرنما نیز به صورتی است که دانشجویان می‌توانند فعالیت‌های فرهنگی خود را در آن ثبت کنند. این سامانه کمک می‌کند سابقه فرهنگی دانشگاه‌ها برای همدیگر قابل دسترس باشد و تجربه‌های خود را به یکدیگر منتقل کنند. اینکه کارهای فرهنگی افراد و دانشگاه‌ها و اشخاص حقیقی و حقوقی در آن جا دیده می‌شود. دانشگاه تربیت مدرس در سامانه فرنما به صورت خیلی جدی شرکت کرده است و تا به امروز رتبه یک را بین سایر دانشگاه‌ها دارد. یکی از مزیت‌های این سامانه این است که هر دانشگاهی سطح فرهنگی اش مشخص می‌شود و این موضوع برای پیشرفت در ابعاد فرهنگی مؤثر است.

* برنامه دانشگاه تربیت مدرس برای تربیت دانشجویان خارجی به چه صورت است و در حال حاضر چه اقداماتی صورت گرفته؟

دانشگاه تربیت مدرس به این نتیجه رسیده است که راه برون رفت از کمبود متقاضی برای ادامه تحصیل در سال‌های آینده، رفتن به سمت جذب دانشجویان غیر ایرانی و بین المللی است.

دانشگاه ما سال هاست که دانشجویان بین المللی را پذیرش می‌کند و از دو سال گذشته تا امروز آمار جذب دانشجوی خارجی از ۲۵۰ نفر به ۴۰۰ نفر رسیده است.

ما در دانشگاه یک سکوی دیگری تحت عنوان پردیس بین الملل منطقه آزاد اروند ایجاد کرده ایم. این پردیس در شهر آبادان قرار دارد و یکی از نکته‌های مهم این است که هزینه‌های ساخت این پردیس که بالغ بر ۷۰۰ میلیارد تومان بوده توسط منطقه آزاد اروند فراهم شده است و دانشگاه و وزارت علوم هیچ گونه هزینه‌ای در این زمینه نکرده است.

طرح پردیس بین الملل منطقه آزاد اروند در سال ۱۴۰۱ مطرح شد و در اردیبهشت ۱۴۰۱ این طرح در هیأت امنای دانشگاه به تصویب رسید و در حال حاضر یک سال از عمر این پردیس بین الملل دانشگاه تربیت مدرس می‌گذرد و در حال حاضر ۱۶۵ دانشجوی غیر ایرانی در پردیس بین الملل تربیت مدرس در حال تحصیل هستند و طی برنامه ریزهای انجام شده در نظر داریم که این تعداد را به مرور زمان افزایش دهیم. بیشتر دانشجویانی که قصد ورود به پردیس بین الملل دانشگاه تربیت مدرس را دارند متقاضیان رشته‌های حقوق، حسابداری، زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات انگلیسی و شهرسازی هستند.

* با توجه به رسالت سنگین دانشگاه‌ها در انتخابات و مسؤولیت پذیری در حوزه سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس برای انتخابات آتی چه برنامه‌هایی دارد؟

ما در دانشگاه برای انتخابات پیش رو، محلی فرهیخته برای تبادل نظر، تبیین نظرات و ارائه نقطه نظرات متفاوت در یک جو علمی فراهم کرده ایم. هر نماینده‌ای که درخواست کند به او مجوز می‌دهیم که وارد دانشگاه شود و مطالب خود را به صورت علمی برای دانشجویان، اعضای هیأت علمی و کارمندان عنوان کند. ما در دانشگاه از کسانی که می‌خواهند کاندید نمایندگی مجلس شوند چند سوال داریم.

"اکنون در رشته‌های ژنتیک و الکترونیک دانشگاه تربیت مدرس چند قطب بزرگ دارد ولی به آن طریقی که در گذشته قطب‌های علمی تعریف می‌شدند در ایران و در دانشگاه‌های فعلی جاری نیست"یکی از سوالات این است که این فرد می‌خواهد به کدام کمیسیون مجلس برود، چرا می‌خواهد در آن کمیسیون عضو شود و برنامه وی برای کار در آن کمیسیون چیست؟ سوالات ما در دانشگاه سوالات علمی است و جهت گیری سیاسی نداریم.

برای ما مهم این است که کاندیدها از هر جناحی که هستند و با هر تفکر سیاسی که دارند وقتی به مجلس ورود پیدا می‌کنند در کجا ضعف دیده اند و کجا می‌توانند بهتر کار کنند. وقتی وارد می‌شوند و وقتی خارج می‌شوند چه دستاوردی دارند. ما بعد از بررسی موارد مهم مجوز ورود کاندیدها را به دانشگاه تربیت مدرس صادر می‌کنیم.