تمدن باستانی اسرارآمیز در دل بیابان‌های آمریکا

حق نشر عکس

Visions of America, LLC/Alamy

هزار سال پیش مردمان قوم چاکو در بیابانی سوزان تمدنی پر‌رونق شکل دادند و بناهایی بی عیب و نقص ساختند که بسیاری از جنبه‌های فرهنگ آن‌ها را آشکار می‌کند. این بناها اما اکنون در معرض خطر هستند.

در قلب ناحیه سن خوان، در منطقه‌ای بی آب و علف واقع در گوشه شمال غربی نیومکزیکو یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌های آمریکا قرار گرفته است: بقایای به خوبی حفاظت شده یک مجموعه ساختمانی پهناور که گفته می‌شود بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۸۵۰ پیش از میلاد مسیح بنا شده و احتمالا نزدیک به ۵ هزار نفر در آن سکونت داشته‌اند. منطقه کویری دره چاکو، زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی سوزان دارد و میزان بارش سالانه در آن فقط ۲۲ سانتی‌متر است. اینجا اما سرزمین تمدن پر‌رونق و در عین حال اسرارآمیز چاکو‌ها محسوب می‌شده، قبیله‌ای سرخ‌پوستی که اجداد قومی به نام پوئبلو بوده‌اند.

"حق نشر عکسVisions of America, LLC/Alamyهزار سال پیش مردمان قوم چاکو در بیابانی سوزان تمدنی پر‌رونق شکل دادند و بناهایی بی عیب و نقص ساختند که بسیاری از جنبه‌های فرهنگ آن‌ها را آشکار می‌کند"

این منطقه دور‌افتاده از بیابان که حدود ۱۳۷ کیلومتر مساحت دارد و بقایای ۱۳ بنای اصلی آن دوران و بیش از ۴۰۰ سایت باستان‌شناسی را در خود جای داده، در ۱۹۰۷ به پارک ملی تاریخی تبدیل شد. بزرگ‌ترین سایت حفاری ‌شده در این منطقه "پوئبلو بونیتو" نام دارد که منطقه‌ای به مساحت تقریبی ۸ هزار متر مربع را در برمی‌گیرد و ساختمانی به شکل حرف "D" انگلیسی که حدود ۸۰۰ اتاق را در خود جای داده، در آن قرار گرفته است. این منطقه که طبق تخمین پژوهشگران نزدیک به دو هزار سکنه داشته، از سیستم‌های آبیاری پیچیده برخوردار بوده و درگاه‌های آن برای سهولت رفت و آمد به شکل فوق‌العاده‌ای هم‌راستا با هم طراحی شده‌ بودند.

• سرمنشا انسان امروزی 'به نقطه‌ای در بوتسوانا می‌رسد'
• باستان‌شناسان، مسجد ۱۲۰۰ ساله در صحرای نقب کشف کردند
• کشف مقبره‌های سلطنتی عصر برنز در یونان

امروزه، بازدیدکنندگان می‌توانند در همان تالارها و گذرگاه‌هایی قدم بزنند که ساکنان این مجموعه ساختمان نزدیک به هزار سال پیش از آن‌ها استفاده می‌کردند. برخی سازه‌ها که برای بنای سقف و طبقات مختلف به کار رفته بودند مدت‌هاست ویران شده‌اند اما بقایای آن‌ها چگونگی ساخت‌شان را آشکار می‌کند.

نزدیک به ۲۰۰ هزار ستون چوبی در ساخت این مجموعه به کار رفته که به احتمال زیاد با دست از رشته‌کوه چوسکا و کوه تیلور در فاصله ۱۱۲ کیلومتری به آنجا حمل شده‌اند.

جاده‌ها یکی دیگر از ویژگی‌های شگفت‌انگیز تمدن چاکو‌ها هستند. در این مجموعه نزدیک به ۶۵۰ کیلومتر جاده وجود دارد که عرض برخی از آن‌ها ۹ متر است. بخش عمده‌ این جاده‌ها به شکل خطوطی صاف ساخته شده‌اند که به جای عبور از کنار مناطق طبیعی پر از پستی و بلندی، از میان آن‌ها عبور می‌کند.

کپی‌رایت تصویر BBC Reel

BBC Reel

کپی‌رایت تصویر BBC Reel

BBC Reel

موقعیت جاده‌ها که از سازه‌ای مرکزی آغاز و به یک منطقه طبیعی جالب توجه از جمله دریاچه یا کوهستان ختم می‌شدند، نشان می‌دهد آن‌ها نماد ارتباط میان انسان و طبیعت بوده‌اند. البته این به معنای آن نیست که کاربردی نداشته‌اند: مطالعات نشان داده قدم زدن در این جاده‌ها در مقایسه با زمین‌های ناهموار کنار آن‌ها، افراد را کمتر خسته می‌کند.

"منطقه کویری دره چاکو، زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی سوزان دارد و میزان بارش سالانه در آن فقط ۲۲ سانتی‌متر است"

طی سال‌ها، باستان‌شناسان نظریه‌های گوناگونی را در رابطه با دلیل ساخته شدن چاکو مطرح کرده‌اند. هر چند به نظر می‌رسد این مکان یک مرکز تجاری به حساب می‌آمده، اما ساختمان‌های موجود در آن حاکی از آن است که احتمالا جایی برای برگزاری مراسم‌های مهم بوده است.این بناها علاوه بر این نشانه‌ای از دانش شگفت‌انگیر قوم چاکو در ستاره‌شناسی هم هستند. دیوارهای این مکان با محور طلوع خورشید در هنگام اعتدالین هم‌راستا هستند و درگاه‌ شمالی آن‌ هم دقیقا رو به شمال حقیقی دارد. سرخپوستان پوئبلوی امروزی در نیومکزیکو، از جمله قوم زونی هنوز هم دره چاکو را مکانی مقدس می‌دانند و برای مراسم‌های آئینی خود به این منطقه بازمی‌گردند.

پارک ملی تاریخی فرهنگ چاکو و سایر مکان‌های کوچک‌تر مربوط به این قوم از سال ۱۹۸۷ به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

طی چند سال گذشته، حفاری‌‌ و استخراج نفت و گاز و همین‌طور استخراج معادن بزرگ‌ترین تهدید برای دره چاکو بوده است. در ۲۰۱۹، لایحه حفاظت از میراث فرهنگی چاکو تقدیم سنای آمریکا شده، لایحه‌ای که با تصویب آن، چنین فعالیت‌هایی تا شعاع ۱۶ کیلومتری منطقه ممنوع خواهد بود.

• خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید