شالکه؛ سقوط ورزشی و اقتصادی باشگاه محبوب ولادیمیر پوتین در آلمان

باشگاه اف.ث. شالکه که در سال ۱۹۰۴ میلادی تاسیس شده است، یکی از قدیمی‌ترین و پُرطرفدارترین باشگاه‌ها در عرصه فوتبال آلمان به شمار می‌رود. شالکه منطقه‌ای است که در شهر گلزن‌کیرشن در ایالت نوردراین وست‌فالن جمهوری فدرال آلمان قرار گرفته است.

این شهر که حدود ۲۶۰ هزار ساکن دارد، تا ابتدای قرن جاری میلادی یکی از مرکزهای اصلی صنایع زغال سنگ در آلمان بود. اما با پایان فعالیت استخراج زغال‌سنگ در طول دو دهه اخیر، نبض اقتصادی این منطقه نسبتا کارگرنشین از کار افتاد و میزان بی‌کاری در آنجا افزایش یافت.

فرهنگ و تفکر "کارگری"، سخت‌کوشی و زحمت‌کشی مردم منطقه گلزن‌کیرشن و حومه آن در زندگی روزمره کاری خود، به طور سنتی در سبک بازی فوتبال تیم اف.ث. شالکه نیز انعکاس داشت.

"شالکه که در سال ۱۹۰۴ میلادی تاسیس شده است، یکی از قدیمی‌ترین و پُرطرفدارترین باشگاه‌ها در عرصه فوتبال آلمان به شمار می‌رود"باشگاه اف.ث. شالکه به عبارتی آینه زندگی مردم این منطقه و طرفداران این باشگاه آبی‌پوش در سراسر آلمان است.

معنی طرفداری از این باشگاه خیلی فراتر از پشتیبانی فوتبال‌دوستان از یک باشگاه محبوب است. شالکه برای صدها هزار هوادار این باشگاه نوعی آئین، فلسفه زندگی و حتی عبادتگاه محسوب می‌شود و جنبه هویت‌بخشی برای آنها دارد.

باشگاه اف.ث. شالکه با بیش از ۱۶۰ هزار عضو، در رتبه ششم جهانی در جدول باشگاه‌های بزرگ و پُر عضو دنیا قرار گرفته است. در تاریخچه ۱۱۶ ساله این باشگاه پُرآوازه که در آلمان "آبی‌های شاهنشاهی" نیز نامیده می‌شود، ۷ بار عنوان قهرمانی فوتبال آلمان، ۵ بار مقام قهرمانی جام حذفی و یک بار نیز عنوان قهرمانی جام باشگاه‌های اروپا (جام یوفا) ثبت شده است.

اما شالکه در حالی که در سال ۲۰۱۸ نایب‌قهرمان فوتبال بوندس‌لیگا شد و طی سال‌های طولانی، در بین بزرگان فوتبال آلمان قرار داشت، البته بعد از بایرن مونیخ و بوروسیا دورتموند،  در حال حاضر وضعیت بحرانی وخیمی را تجربه می‌کند.

این تیم در طول ۲۶ دیدار اخیر خود در بوندس‌لیگا، بدون پیروزی مانده و در فصل جاری با کسب فقط ۳ امتیاز از ۱۰ دیدار، قعرنشین جدول است.

این آمار بسیار ضعیف و همچنین سطح پائین کیفیت عملکرد ورزشی بازیکنان شالکه در حال حاضر، این باشگاه را پس از گذشت بیش از ۳۰ سال، دوباره در معرض سقوط به بوندس‌لیگای ۲ قرار داده است. با توجه به حجم بدهکاری‌های مالی باشگاه اف.ث. شالکه که بالغ بر ۲۴۰ میلیون یوروست، سقوط احتمالی به لیگ پائین‌تر، پایه‌‌های اساسی حیات این باشگاه را طور جدی متزلزل خواهد کرد.

ولادیمیر پوتین (سمت راست) و کلمنس تونیس (چپ) با پیراهن تیم شالکه و حمایت مالی شرکت گاز روسیه

طرفداری ولادیمیر پوتین و حمایت مالی شرکت "گازپروم" روسیه از شالکه

شرکت دولتی "گازپروم"  روسیه، از سال ۲۰۰۴ حامی مالی اصلی باشگاه اف.ث. شالکه است. این شرکت روسی طبق برآورد محافل ورزشی و مطبوعات آلمان، بابت انتشار لوگوی خود بر روی پیراهن بازیکنان شالکه، هر سال حدود ۲۰ میلیون یورو به باشگاه اف.ث.

"شالکه به عبارتی آینه زندگی مردم این منطقه و طرفداران این باشگاه آبی‌پوش در سراسر آلمان است.معنی طرفداری از این باشگاه خیلی فراتر از پشتیبانی فوتبال‌دوستان از یک باشگاه محبوب است"شالکه پرداخت می‌کند.

حضور این شرکت دولتی روسیه در طول ۱۶ سال گذشته از طریق شالکه در صحنه فوتبال بوندس‌لیگا، با انتقادات زیادی در جامعه آلمان همراه بوده است. محور این انتقادات بر روی نفوذ احتمالی اقتصادی و سیاسی ولادیمیر پوتین و دولت روسیه در فوتبال حرفه‌ای آلمان متمرکز شده است.

کلمنس تونیس که تا تابستان سال جاری به مدت نزدیک به ۲۰ سال رئیس هیئت ناظر باشگاه اف.ث. شالکه و قدرتمند‌ترین شخص در این باشگاه بود، می‌گوید که ولادیمیر پوتین با وی ارتباط نزدیکی داشته و در سیاست اجرایی و ورزشی باشگاه محبوب خود شالکه نیز دخالت می‌کند. تونیس در این باره به عنوان مثال بیان می‌کند که پوتین در سال ۲۰۱۲ مخالف انتقال مانوئل نویر، دروازه‌بان وقت شالکه به بایرن مونیخ بوده و برنامه جلوگیری از این انتقال را داشته است.

اما چرا باشگاه شالکه به رغم وجود این پشتیبانی گسترده مالی و حمایت بی‌نظیر از سوی طرفداران و مردم، در مسیر قهقرا و سقوط آزاد قرار گرفته است؟

از دیدگاه ورزشی، مدیران تیم فوتبال شالکه پس از کسب عنوان نایب قهرمانی ۲۰۱۸ بوندس‌لیگا، در طول ۳ سال گذشته مرتکب اشتباهات زیادی شده‌اند. گزینش سرمربی‌های این تیم همراه با فلسفه منحصر به فرد آنها، با ترکیب کادر بازیکنان شالکه در سال‌های گذشته فقط به ندرت هماهنگی داشته است.

شالکه در طول ۵ سال گذشته، ۷ بار سرمربی خود را عوض کرده است.

این تغییرات، بدون شک مانع ایجاد یک ثبات ورزشی در تیم شالکه بوده است. با انتخاب هر سرمربی جدید نیز، رفت‌و‌آمدهای زیادی در کادر بازیکنان شالکه صورت گرفت که تاثیر آن بر رشد ساختاری و همچنین روحیه تیمی، بسیار منفی بوده است.

بالاآوردن ۲۴۰ میلیون یورو بدهی مالی نیز ناشی از ولخرجی‌های زیاد شالکه در جذب بازیکنان و مربیان گران‌قیمت در طول سال‌های اخیر است که هیچ گونه تناسب و هماهنگی با میزان درآمدهای این باشگاه نداشته است.

به نظر می‌رسد که باشگاه شالکه در تعطیلات کوتاه زمستانی فصل جاری، با پشتیبانی حامیان مالی خود در روسیه، دست به یک شروع جدید بزند و ماموریت تقریبا امکان‌ناپذیر حفظ حضور در بوندس‌لیگا را، با یک خیزش دوباره امکان‌پذیر سازد. هواداران شالکه در وضعیت غمگین فعلی باشگاه خود، به یک ضرب‌المثل در زبان آلمانی دل بسته‌اند که می‌گوید: امید، آخرین چیزی است که از بین می‌رود.