گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر بهمن ۹۹

خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی بهمن ماه ۹۹ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به ‌صورت سالانه گزارش مفصل ‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در بهمن ماه ۹۹ با قریب به ۲۷ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آن‌ها به احراز رسیده است.

اعدام

بهمن ماه با قریب به ۲۷ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد. از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام جاوید دهقان خلد، زندانی سیاسی محکوم به اعدام، در زندان مرکزی زاهدان اشاره کرد. این زندانی سیاسی روز پنجشنبه ۹ بهمن ماه، جهت اجرای حکم اعدام به قرنطینه زندان زاهدان منتقل شده بود.

"اعدام بهمن ماه با قریب به ۲۷ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است"مصطفی نیلی، وکیل مدافع جاوید دهقان خلد روز پنجشنبه ۹ بهمن گفته بود “سه روز قبل رد اعاده دادرسی در سیستم ثبت شده” و قصد داشته که روز شنبه تقاضای اعمال ماده ۴۷۷ را ثبت کند.

در ماه سپری شده، حکم اعدام یک زندانی به نام مهدی علی حسینی، در زندان دزفول اجرا شد. آقای علی حسینی کشتی‌گیر اهل اندیمشک است که در سال ۹۴ از بابت اتهام قتل بازداشت و به اعدام محکوم شده بود.

به علاوه، روز چهارشنبه ۲۹ بهمن‌ماه، زهرا اسماعیلی و ۸ زندانی دیگر که پیشتر از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شده بودند، در زندان رجایی شهر کرج اعدام شدند.

افزون بر این، حکم اعدام یونس جمشید زهی و شمس الدین باجی زهی در زندان زاهدان، جبار نعمتی در زندان عادل آباد شیراز، ۲ زندانی از جمله یک زن در زندان اردبیل و انور نارویی  در زندان دستگرد اصفهان به اجرا درآمد.

از سوی دیگر، یک زندانی در کرج ، یک متهم در تهران  و سه زندانی در شهرهای مشهد و تهران از بابت اتهام قتل به اعدام محکوم شدند.

لازم به ذکر است، حکم اعدام یک کودک-مجرم در اصفهان و یک زندانی در تهران توسط دیوان عالی کشور تایید شد.

بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.

آزادی اندیشه و بیان

در بهمن ماه، بسان گذشته بازداشت متهمان بصورت متعدد گزارش شد که از میان این گزارشات میتوان به بازداشت یک شهروند در گنبد کاووس، یک شهروند در قم، شکیلا منفرد، نیما قاسمی و صبا آذرپیک درتهران، ۶ تن از مدیران یک کانال خبری در مازندران، رحیمه کرد تمیمی در زاهدان و یک شهروند در لارستان اشاره کرد.

در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت شکیلا منفرد به ۶ سال حبس تعزیری، آرشام رضایی و محمد ابوالحسنی به ۱۵ ماه حبس تعزیری و ۴ ماه کار اجباری در سازمان جهاد کشاورزی به مدت روزی ۴ ساعت، رضا اسلامی به ۷ سال حبس تعزیری، محرومیت از تدریس و ممنوعیت خروج از کشور، پریسا رفیعی به ۱۵ ماه حبس تعزیری، شورش عبدالله نژاد،نجم الدین سخنور و صلاح آجی مجموعا به ۱۵ سال حبس تعزیری، رحیم رفعتی و رحمان تابش هر کدام به سه سال و ۷ ماه حبس تعزیری، بابک آقازاده به ۵ سال حبس تعزیری، احمد یزدانی به ۳ سال و ۹ ماه حبس تعزیری، زانا کسرایی به ۳ سال حبس تعزیری، حسین قشقایی به ۳ سال حبس تعزیری، احمد حیدرزاده به ۲۲ ماه حبس تعزیری، شهرام امجدیان به سه سال حبس تعلیقی، فریبرز کلانتری به ۳ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت جزای نقدی و عذرخواهی از شاکی، محمد بنازاده امیرخیزی و مجید اسدی هرکدام به یک سال حبس تعزیری، خضر قادری آذر و شفیع محمدنژاد مجموعا به ۱۰ سال حبس تعزیری، اسماعیل محمدپور و هاشم مرادی هرکدام به ۵ سال حبس تعزیری اشاره کرد.

طبق قانون، قاضی نباید کسی را احضار یا جلب کند، مگر آن که دلایل کافی داشته باشد. اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد. قاضی در صورت سهل‌انگاری در این مورد، خود مشمول محکومیت انتظامی می‌شود. اما در این حیطه معیارهای مراجع قضایی ایران متناقض با موازین حقوق بشری است.

از این قرار، محمد رجبی، امیرحسین مرادی و سعید تمجیدی، سالار چاوشی، محمد جواد آذری جهرمی به دادگاه، ارژنگ زرگوش به اداره اطلاعات، کوروش جلیل و سازندگان کلیپ مزاحمت خیابانی به دادسرای عمومی و انقلاب احضار شدند.

در ماهی که گذشت، گلرخ ایرایی، شکیلا منفرد، آرشام رضایی، محمد ابوالحسنی و معراج مرتضایی در مراجع قضایی محاکمه شدند.

از سوی دیگر، رضا طالشیان جلودارزاده، خلیل اسدی بوژانی، نازی اسکوئی، مصطفی باقری آشنا و اردشیر موسوی، عباس صدیقی، عمرخاکزاد و علی آذربرزین بازداشت و جهت تحمل حبس به زندان منتقل شدند.

همچنین، نرگس محمدی، سخنگو و نایب رئیس کانون مدافعان حقوق بشر، باگذشت حدود ۴ ماه از زمان آزادی کماکان از حق داشتن گذرنامه و خروج از کشور محروم است.

ممنوعیت خانم محمدی از خروج از کشور جهت ملاقات با همسر و فرزندان خود در شرایطی است که حتی در محکومیت پیشین وی که به اتمام رسیده نیز مجازات تکمیلی ممنوعیت خروج از کشور عنوان نشده است.

از طرفی، منازل مجتبی لطفی، عمادالدین باقی و مهدی نظری توسط نیروهای امنیتی مورد تفتیش قرار گرفت.

لازم به ذکر است، روز یکشنبه ۲۶ بهمن‌ماه، صاحب امتیاز خبرگزاری مهر، مدیر مسئول و مسئول فنی خبرگزاری ایلنا، در دادگاه مطبوعات مجرم شناخته شدند.

زندان

در ماهی که گذشت، بهنام محجوبی، درویش گنابادی زندانی در پی مسمومیت دارویی از زندان اوین به بیمارستان لقمان تهران منتقل شد و روز سه‌شنبه ۲۸ بهمن‌ماه چهار روز پس از انتقال به بیمارستان لقمان، درگذشت. اما با وجود اعلام خبر درگذشت وی توسط نزدیکان او در بیمارستان، سازمان کل زندانها در اطلاعیه ای مدعی شد که آقای محجوبی کماکان “تحت مراقبت های ویژه پزشکی” قرار دارد.

به علاوه، یک جوان به نام مهرداد طالشی در بازداشتگاه پلیس آگاهی تهران جان خود را از دست داد. رسانه های محلی علت مرگ این شهروند را ضرب و شتم وی عنوان کردند. با این حال به گفته بازپرس ویژه قتل، جسد آقای طالشی برای تحقیق به پزشکی قانونی منتقل شد.

همینطور، صبا کردافشاری، فعال مدنی زندانی روز سه‌شنبه ۷ بهمن‌ماه همراه با ضرب و شتم از بند ۸ زندان قرچک ورامین به بند ۶ این زندان منتقل شد. این زندانی بدون رعایت اصل تفکیک جرائم در کنار زندانیان متهم به جرائم خشن بسر می‌برد.

در ضمن، وحید افکاری و حبیب افکاری، زندانیان سیاسی محبوس در زندان عادل آباد شیراز بیش از ۵ ماه است که بدون داشتن حق تماس تلفنی با خانواده خود در بند عبرت که از آن به عنوان بند دربسته نیز یاد می‌شود نگهداری شده و از انتقال آنها به بند سیاسی جلوگیری شده است.

"بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد"این شهروندان از حدود یک ماه پیش هیچ‌گونه ملاقاتی نیز با خانواده خود نداشته‌اند، امری که موجب افزایش نگرانی‌ها در خصوص وضعیت آنان شده است. به گفته سعید افکاری، برادر این دو زندانی “آنها به دلیل ۵ ماه نگهداری غیرقانونی در انفرادی و ضرب و شتم فراوان، تا زمان برگشتن به بند عمومی اعتصاب ملاقات کرده‌اند.”

برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.

 در بهمن ماه، سیامک میرزایی، علی و رضا واثقی، در زندان‌های اوین و اردبیل، جاسم حیدری، علی خسرجی، حسین سیلاوی، علی مطیری و علی مجدم در زندان شیبان اهواز، مریم ابراهیم وند در زندان قرچک ورامین، نائب (مسعود) حاجی پور در زندان ارومیه و ابراهیم فیروزی در زندان چابهار در اعتصاب غذا بسر برند.

 به علاوه، جاوید دهقان خلد در زندان زاهدان، شش زندانی در زندان‌های رجایی شهر و قرچک ورامین و دو زندانی در زندان‌ رجایی شهر و یک زندانی در زندان قرچک ورامین، جهت اجرای حکم اعدام به سلول انفرادی منتقل شدند.

گفتنی است، گلرخ ابراهیمی ایرایی، زندانی سیاسی روز یکشنبه ۵ بهمن‌ماه، پس از ۴۳ روز بازجویی از بازداشتگاه اطلاعات سپاه موسوم به بند ۲ الف زندان اوین به زندان قرچک ورامین بازگردانده شد. از سوی دیگر در زمان ورود خانم ایرایی به زندان قرچک به وی گفته شده از داشتن کارت تلفن و تماس با خانواده محروم است. وی همان شب از زندان قرچک ورامین به زندان آمل تبعید شد.

همچنین، ناهید تقوی، شهروند دو تابعیتی ایرانی-آلمانی، با گذشت بیش از ۱۰۰ روز از زمان دستگیری کماکان در بازداشتگاه اطلاعات سپاه موسوم به بند دو الف زندان اوین نگهداری می‌شود. خانواده خانم تقوی روز یکشنبه ۵ بهمن‌ماه ملاقاتی با وی داشته‌اند با این حال وکیل مدافع او تاکنون دسترسی به پرونده نداشته است.

در ضمن، شپول خضری، شهروند اهل شهرستان مهاباد، با گذشت بیش از یک ماه از زمان دستگیری کماکان به صورت بلاتکلیف و بدون دسترسی به وکیل، در یکی از بازداشتگاه‌های امنیتی ارومیه بسر می‌برد.

آقای خضری روز شنبه ۲۰ دی‌ماه امسال توسط نیروهای امنیتی در مهاباد بازداشت شد.

همینطور، کیوان صمیمی، از حق ملاقات و تماس تلفنی و مریم ابراهیم وند، از داشتن کارت تلفن و تماس با خانواده محروم هستند.

علاوه بر این، کسری نوری، درویش گنابادی که دوران محکومیت خود را در زندان عادل آباد شیراز سپری می‌کرد، عصر روز شنبه ۴ بهمن‌ماه، از بند سیاسی این زندان خارج و به زندان اوین منتقل شد.

لازم به ذکر است، سمیه کارگر، دانش‌آموخته‌ رشته فلسفه دانشگاه تبریز، پس از حدود چهار ماه با پایان مراحل بازجویی از بازداشتگاه اطلاعات سپاه موسوم به بند دو الف زندان اوین به زندان قرچک ورامین منتقل شد.

افزون بر این، دستگاه قضایی استان کرمانشاه با آزادی مشروط اسماعیل مریدی، نبی‌الله محمدی و هدایت سیدزاده، زندانیان سیاسی در زندان دیزل آباد این شهر، مخالفت کرد. این سه زندانی بیش از نیمی از دوران محکومیت ۱۰ سال حبس خود را در این زندان سپری کرده‌اند.

به جز این، غلامرضا (شورش) مروتی زندانی محکوم به اعدام در زندان سقز با نوشتن رنج نامه‌ای سرگشاده نسبت به نقض حقوق خود اعتراض کرده‌ است. این زندانی در این نامه از فشار مسئولان زندان و دادگستری سقز بر اولیای دم جهت اجرای حکم اعدام خود خبر داده است. وی به دلیل شرایط سخت زندان و عجز از تحمل شرایط تاکنون چندین بار از مسئولان درخواست اجرای حکم اعدام خود را داشته است.

یکی از خطرخیزترین کانون‌های شیوع ویروس کرونا زندان‌ها هستند. قشر زندانیان کمتر مورد توجه افکار عمومی و مسئولین قرار می گیرند.

محمد نجفی، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر و علی باقری، فعال مدنی زندانی دوران محکومیت خود را در زندان اراک سپری می‌کنند.

"از مهمترین رویداد ها در این باره می‌توان به اجرای حکم اعدام جاوید دهقان خلد، زندانی سیاسی محکوم به اعدام، در زندان مرکزی زاهدان اشاره کرد"شیوع کرونا در این زندان و ابتلای این دو زندانی به بیماری‌های زمینه‌ای چون دیابت، فشارخون و بیماری قلبی در کنار مخالفت مسئولان با اعزام آنان به مرخصی باعث افزایش نگرانی خانواده‌های آنان شده است. کارشکنی مسئولان و تداوم حبس آقای باقری همزمان با شیوع کرونا در حالی است که پزشکی قانونی گواهی عدم تحمل حبس در خصوص وی صادر کرده و دادگاهی در همدان نیز به عنوان شعبه هم عرض رای بر عدم تحمل حبس او داده است.

حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.

از این قرار، منیره عربشاهی در زندان کچویی کرج، فاطمه مثنی و سمیه کارگر در زندان اوین، بابک دادبخش و حسن جوجه گلوانی در زندان اردبیل، اکبر باقری و رضا طالشیان جلودارزاده در زندان تهران بزرگ و نائب (مسعود) حاجی پور در زندان ارومیه از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.

لازم به ذکر است، کیوان باژن، عضو کانون نویسندگان ایران محبوس در زندان اوین، با کارشکنی و بهانه تراشی مسئولان زندان از اعزام به بیمارستان و رسیدگی پزشکی محروم مانده است. جلوگیری از اعزام آقای باژن به بیمارستان به بهانه نپوشیدن لباس زندان در زمان انتقال صورت گرفته است.

در ضمن، فاطمه مثنی، زندانی سیاسی در زندان اوین علیرغم وخامت حال و خونریزی روده از اعزام به مرخصی درمانی محروم است. گفته می‌شود امین وزیری، دادیار ناظر بر زندانیان سیاسی با صدور مجوز اعزام به پزشکی قانونی و درخواست مرخصی استعلاجی وی مخالفت کرده است. مخالفت امین وزیری با این امر در حالی است که پزشک معالج خانم مثنی تحمل حبس با شرایط جسمی وی را ناممکن دانسته است.

با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان عقیدتی و سیاسی از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به امیرسالار داودی در زندان اوین، محمد نجفی و علی باقری در زندان اراک  و مهران قره باغی در زندان بهبهان اشاره کرد.

اقلیت های ملی و مذهبی

اتنیک ها در بهمن ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.

در این ماه، جمال نهالی، لقمان طاهری و غفور اسپندار در اشنویه، دو شهروند در شهرستان راسک، شورش برهم، جبرئیل شعبانی و منصور ولی پور در اشنویه و مریوان، جمال قاسمی دراشنویه، شورش احمدی و محی ‌الدین شامه در میاندوآب و بوکان، عطا رحمان ‌زاده و پشتیوان نبی زرگتن در سقز و پیرانشهر، سعید خالدی در پاوه، سعید قادری در جوانرود، جمیل احمدیان و افشین الهی در سنندج و سقز، سیروان امینی در سنندج، ارسطو ملارحیمی در مهاباد، کوهزاد بابادی در لردگان، عزیز قادر تاج، آوات محمدپور و حسین محمدپور در اشنویه، شهاب احمدی و ادریس احمدی درمهاباد و بانه، حسن کعبی و مجید کعبی در شوش، خالد کعب و حسین فرج الله چعب در شوشتر بازداشت شدند.

همچنین، ارسطو ملارحیمی و عبدالرحمان بلوچ به ترتیب به اداره اطلاعات مهاباد و زاهدان، کوهزاد بابادی به اداره آگاهی نیروی انتظامی لردگان و سارا طوری به دادگاه کیفری دو تبریز احضار شدند.

به علاوه، روز دوشنبه ۲۷ بهمن ماه، جلسه بازپرسی علیرضا فرشی دیزج یکان، فعال ترک (آذربایجانی) محبوس در زندان تهران بزرگ در شعبه سوم بازپرسی دادسرای اوین برگزار شد.

لازم به ذکر است، سجاد شهیری به ۶ ماه حبس تعزیری، سالار طاهرافشار به ۱ سال حبس تعزیری و سجاد رسول‌ زاده میرک به پرداخت پنج میلیون ریال جزای نقدی محکوم شدند.

در ماهی که گذشت، علیرغم سپری شدن بیش از ۷۰ روز از تولد یک کودک در تبریز وعلیرغم سپری شدن بیش از ۲ سال از تولد یک کودک در شهرستان جلفا، اداره ثبت احوال این شهرستان ها، کماکان از صدور شناسنامه برای این کودکان به بهانه فارسی نبودن نام انتخابی خودداری کرده است.

اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.

در ماهی که سپری شد، سوفیا مبینی و نگین تدریسی، دو شهروند بهائی هر یک به ۵ سال حبس تعزیری، عباس دهقان، درویش گنابادی به ۱۱ سال و ۶ ماه حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت دیه، حبیب حیدری به یک سال حبس تعزیری، سام خسروی وساسان خسروی، هر کدام به یک سال حبس تعزیری و محروم از اشتغال در مراکز اقامتی به مدت دو سال و همچنین محروم از اقامت در بوشهر، آرش راسخی، نسیم قنواتیان، مارال راستی، مهناز جان نثار، امید آفاقی، مهرالله افشار، ادیب حق پژوه و فرهاد امری، هشت شهروند بهائی مجموعا به ۱۴ سال حبس تعزیری محکوم شدند.

همچنین، ۱۱ خانواده مسیحی در استان البرز و واحد بخش بلوچی در شهرستان راسک به اداره اطلاعات، عیسی شهلی بر، روحانی اهل سنت ساکن ایرانشهر، ندا ثابتی (آزادی)، فروغ فرزانه و نوشین افشار، شهروندان بهائی در آبادان به دادگاه انقلاب احضار شدند.

گفتنی است، یکی از رسانه های نزدیک به نهادهای امنیتی از بازداشت تعدادی از شهروندان در چند استان به دلیل آنچه “وابستگی به جریان مسیحیت‌ صهیونیستی” عنوان کرده‌، خبر داد.

همینطور، ماری (فاطمه) محمدی، نوکیش مسیحی و زندانی عقیدتی سابق با فشار نهادهای امنیتی از ادامه اشتغال محروم شده است.

سال گذشته نیز از ادامه تحصیل خانم محمدی در دانشگاه آزاد واحد تهران شمال جلوگیری شده بود.

لازم به ذکر است، احمد الهی، شهروند سنی مذهب اهل مهاباد، روز دوشنبه ۶ بهمن‌ماه بازداشت و جهت اجرای حکم حبس به زندان ارومیه منتقل شد.

به علاوه، روز دوشنبه ۲۰ بهمن‌ماه، ابراهیم فیروزی، نوکیش مسیحی تبعیدی در شهرستان راسک واقع در استان سیستان و بلوچستان، پس از حضور در دادسرا و تعیین قرار وثیقه، به دلیل عدم توانایی در پرداخت آن بازداشت و به زندان چابهار منتقل شد.

به جز این، محمد منصوری، معلم اهل سنت شاغل در یکی از هنرستان های شهرستان سنندج، با حکم هیات مرکزی گزینش استان کردستان از محل کار خود اخراج شد. حکم صادره در دیوان عدالت اداری نیز تایید شده است.

حقوق کودک

برای برخی از نوجوانان، هنگامی که رشد و بلوغ طبیعی آنها با وقایع ناراحت کننده ای همراه شود، ممکن است برای آنها بسیار سخت و تحمل ناپذیر باشد. احساسات بسیار قوی همراه با ترس، استرس، سردرگمی، عدم اطمینان، فشار برای موفقیت و همچنین بدست آوردن توانایی فکر کردن در مورد اتفاقات به روش جدید برتوانایی حل مسئله و نحوه تصمیم گیری نوجوانان تاثیر می گذارد، و گاهی این فشارها ذهن خام و بی تجربه ی کودک را به سمت خودکشی برای رهایی از موقعیت مذکور سوق می دهد. سهم نوجوانان ایرانی از خودکشی‌های سالانه از سوی سازمان پزشکی قانونی بیش از ۷ درصد اعلام شده است.

در ماهی که گذشت، روز جمعه ۳ بهمن، یک زن در شهرستان زرند واقع در استان کرمان، با خوراندن قرص برنج به پسر ۹ ساله اش باعث مرگ فرزند خود شد.

در بهمن ماه، یک پسر۱۶ ساله در تبریز، دو دختر ۱۷ ساله در دزفول، یک دختر حدودا ۱۸ ساله در شهر دهدشت و یک نوجوان ۱۴ ساله در بندر کنگان اقدام به خودکشی کرده و جان خود را از دست دادند.

در ضمن، روز سه‌شنبه ۷ بهمن‌ماه، دو دختر نوجوان ۱۷ و حدودا ۱۸ ساله در شهرستان گرگان با پریدن از روی پل عابر پیاده اقدام به خودکشی کرده و به بیمارستان منتقل شدند.

به علاوه، بخشدار سردشت شهرستان دزفول واقع در استان خوزستان، از فوت یکی دیگر از مصدومان حادثه آتش سوزی مدرسه کانکسی این شهر خبر داد. به گفته وی، با احتساب این نوجوان ۱۵ ساله، تعداد جانباختگان حادثه آتش سوزی کانکس معلمان در بخش سردشت دزفول به دو نفر رسیده است.

"این زندانی سیاسی روز پنجشنبه ۹ بهمن ماه، جهت اجرای حکم اعدام به قرنطینه زندان زاهدان منتقل شده بود"شب دوشنبه ۲۹ دیماه، حادثه آتش سوزی در یک مدرسه کانکسی در بخش سردشت شهرستان دزفول منجر به سوختگی تعدادی از معلمان و دانش آموزان شد.

همچنین، دو شهروند در همدان و نیشابور که اقدام به کودک آزاری و انتشار ویدیو آن در فضای مجازی کرده بودند، بازداشت شدند.

افزون بر این، در پی مرگ یک دختر بچه ۳ ساله در فریدونکنار بر اثر شدت سوختگی، ناپدری و مادر این کودک به ظن کودک آزاری بازداشت شدند.

لازم به ذکر است، رئیس کل دادگستری استان البرز از شناسایی بیش از ۳۰۰ کودک کار و بازداشت چند تن از عاملین به ‌کارگیری و سواستفاده این کودکان در این استان خبر داد.

در ضمن، یک دانش آموز مقطع سوم دبستان در یکی از روستاهای قزوین، توسط معلم خود مورد ضرب ‌و شتم قرار گرفت. معلم خاطی هم اکنون به هیات بدوی تخلفات آموزش و پرورش قزوین معرفی شده است.

از طرفی، روز پنجشنبه ۲ بهمن، یک کودک در روستای گوهرکوه دهان شهرستان نیکشهر بر اثر عقرب گزیدگی جان خود را از دست داد. فقدان بیمارستان و درمانگاه مجهز در مرکزیت یا نزدیکی این روستا و عدم دسترسی به حداقل های درمانی در کنار عواملی چون معابر خاکی و نامناسب سالهاست که سلامت ساکنان این منطقه را تهدید و جان آنها را می‌ستاند.

زنان

در ماهی که گذشت، یک زن ۳۵ ساله در یکی از روستاهای شهرستان ساوه، در پی نزاع خانوادگی توسط همسرش به قتل رسید.

به علاوه، طبق اعلام دادستان عمومی و انقلاب سردشت، یک مرد در این شهر که چندی پیش با انگیزه ناموسی خواهر ۲۲ ساله خود را به قتل رسانده و سپس جسد او را به یک چاه انداخته، بازداشت شد.

گفتنی است، روز جمعه ۳ بهمن، یک زن در شهرستان زرند واقع در استان کرمان، با خوراندن قرص برنج به پسر ۹ ساله اش باعث مرگ فرزند خود شد. این زن پس از این اقدام با خوردن قرص مذکور اقدام به خودکشی کرد و به بیمارستان منتقل شد.

در ضمن، روز پنجشنبه ۹ بهمن، یک شهروند زن در مشهد از طریق حلق آویز کردن دست به خودکشی زد و جان خود را از دست داد. انگیزه اقدام به خودکشی این زن ۲۸ ساله مشکلات اقتصادی عنوان شده است.

همچنین، روز چهارشنبه ۱۵ بهمن‌، یک زن در شهرستان ارومیه اقدام به خودسوزی کرد و جان خود را از دست داد.

افزون بر این، دو مرد در تهران که متهم هستند، در پوشش مسافربری چند زن را ربوده و پس از سرقت اموالشان آنها را مورد آزار جنسی قرار می‌دادند، بازداشت شدند.

همچنین تحقیقات برای بازداشت متهم دیگر این پرونده ادامه دارد.

همینطور، یک متهم به آزار جنسی یک دختر کم توان ذهنی و یک متهم به آزار جنسی یک زن در تهران بازداشت شدند.

لازم به ذکر است، بنفشه جمالی، فعال حقوق زنان، توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران به یک سال حبس، پرداخت چهار میلیون تومان جزای نقدی و عدم استفاده از وسایل الکترونیکی هوشمند و شرکت در مرکز مشاوره ماوا در شهر قم محکوم شد. حکم حبس خانم جمالی به مدت ۵ سال به حالت تعلیق در آمده است.

به جز این، تیم اسکی آلپاین زنان در حالی برای شرکت در رقابت‌های جهانی، تهران را به مقصد ایتالیا ترک کرد که سمیرا زرگری سرمربی این تیم نتوانست به دلیل عدم اجازه همسر و ممنوع الخروج بودن، شاگردانش را همراهی کند.

کارگران و اصناف

در ماهی که سپری شد ۸۰ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده ‌که رتبه بسیار پایینی است.

 در بهمن ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۵۸ کارگر را مصدوم و ۲۲ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.

از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مصدومیت ۲ کارگر در کرمانشاه، مصدومیت یک کارگر در تهران، مرگ یک کارگر در بیجار، مرگ یک کارگر در کرج، مرگ یک کارگر در قزوین، مصدومیت یک کارگر در مهریز، مرگ یک کارگر در آذرشهر، مرگ و مصدومیت ۲ کارگر در داراب، مرگ یک کارگر در مهاباد، مرگ و مصدومیت ۱۰ کارگر در کاشان، زاهدان و اصفهان، مرگ و مصدومیت چهار کارگر در بندر دیر و اراک، مصدومیت ۷ کارگر در قزوین و کرمان، مصدومیت دو کارگر درخرم آباد و اصفهان، مرگ و مصدومیت ۶ کارگردر خوی، دهلران و بجنورد، مرگ دو کارگردرآبیک و سقز و مصدومیت ۶ کارگر دراصفهان، ساری و کرمانشاه اشاره کرد.

در ماهی که گذشت، دو کودک کار در سراوان و ماهشهر از طریق حلق آویز کردن اقدام به خودکشی کرده و جان خود را از دست دادند.

همچنین، داود رضوی، عطا باباخانی و علی قربانیان، از اعضای سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، طی ابلاغیه‌ای به پلیس امنیت تهران احضار شدند.

به علاوه روز یکشنبه ۱۹ بهمن‌ماه، منزل مرتضی صیدی، فعال کارگری در تهران مورد تفتیش نیروهای امنیتی قرار گرفت. ماموران روز جمعه ۱۷ بهمن‌ماه نیز به قصد بازداشت و بازرسی منزل این شهروند به منزل او مراجعه کرده بودند که به دلیل عدم حضور وی در خانه موفق نشده بودند.

اگر چه که کارگر و کار انجام شده توسط او، دارای منزلت و جایگاه بسیار بالایست، ولی متاسفانه این جایگاه مورد توجه مسئولین، کارگزاران و کارفرمایان قرار نمی گیرد و در بسیاری از مواقع، این قشر ضعیف جامعه موفق به اخذ معوقات مزدی و رسیدن به مطالبات حداقلی خود نمی شوند، و یا بدون دلایل موجه از کار اخراج و یا تعدیل می‌شوند. به همین خاطر در بسیاری از موارد برای تحقق خواسته های خود ایجاد تجمعات اعتراضی را برمی گزینند.

در بهمن ماه، دستکم ۱۵۱  تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کارگران خطوط ابنیه فنی راه‌آهن اراک، کشاورزان شهرستان میناب، کارگران ساختمانی زاهدان، کارگران شهرداری کوت عبدالله، رانندگان شرکت خصوصی اتوبوسرانی “تاکسی و اتوبوس بی‌سیم ایرانیان” در تهران، کارگران شرکت سیمان دهلران، کارکنان عوارضی قزوین، کشاورزان زاهدان، کارگران هپکو اراک در تهران و اراک، کارگران پتروشیمی شیمی بافت در ماهشهر، کارگران شرکت ایران خودرو تبریز، کارگران گروه صنعتی شیشه کاوه در تهران، نیروهای پیمانکاری شرکت عملیات غیر صنعتی و خدمات صنایع پتروشیمی بندر ماهشهر، اشاره کرد.

افزون بر این، بازنشستگان و مستمری بگیران تامین اجتماعی در شهرهای کرمانشاه، ایلام، رشت، ساری، تبریز،‌ کرج، سنندج، اردبیل، کرمان، شوش، هفت تپه، نیشابور، اراک، خرم آباد، مشهد، اصفهان، قزوین، بجنورد و اهواز، پیمانکاران شرکت توزیع برق خوزستان، دستفروشان سنندج، مینی بوس داران شهرستان سیریک، مهندسان‌ ساختمانی‌ ‌البرز، مربیان‌ پیش‌دبستانی باغملک، معلمان و مربیان سیرجان و الشتر، کارکنان قراردادی شرکت پالایش نفت آبادان، خبرنگاران و فعالان اجتماعی ارومیه، معلمان قراردادی در تهران، کارکنان و بازنشستگان شرکت هواپیمایی هما در تهران، بازنشستگان تامین اجتماعی اهواز و بازنشستگان شرکت مخابرات زنجان برای تحقق خواسته های خود دست به تجمعات اعتراضی زدند.

در این ماه معوقات مزدی متعدد بسان گذشته در جریان بود.

"اگرچه ممکن است کسی که در مظان اتهام قرار گرفته است، پس از پایان دادرسی، تبرئه شود، اما همین زدن برچسب اتهام به دیگری باید دلیل داشته باشد"از جمله اخبار در این حیطه میتوان به معوقات مزدی کارگران شهرداری اروندکنار، رانندگان شرکت واحد تهران، کارگران درشرکت واحد اتوبوسرانی تهران وکارگران سازمان حمل و نقل بار و مسافر یاسوج، کارگران پتروشیمی ایلام، کارگران شهرداری های سی سخت و الوند، کارگران آب معدنی داماش، کارگران کارخانه رنگ‌سازی پارس پامچال واقع در شهر صنعتی قزوین و کارگران فضای سبز شهرداری منطقه‌ سه خرم ‌آباد، کارگران شهرداری سقز و کارگران شهرداری امیدیه اشاره کرد.

همچنین، کارکنان و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد بناب و معلمان حق التدریس دارای معوقات مزدی هستند.

به علاوه، دو تن از پرستاران مراکز بیمارستانی امام خمینی در تهران و رازی رشت بر اثر ایست قلبی ناشی از فشار کار جان خود را از دست دادند.

از سوی دیگر، یک شهروند در تهران به دلیل آنچه که “تتو زدن روی دست زنان و دختران” عنوان شده است، توسط ماموران پلیس بازداشت شد.

بهداشت و محیط زیست

در این ماه، ویدیویی از باغ وحش ارومیه در فضای مجازی منتشر شد که در آن یک قلاده شیر در فضای غیر استاندارد در حال تغذیه از یک قوچ مرده است. مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به اینکه هیچ مجوزی توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان برای این باغ وحش صادر نشده، از پیگیری این موضوع خبر داد.

همچنین، یک محیط بان در پارک ملی بوجاق کیاشهر در پی درگیری با شکارچیان غیر مجاز مورد ضرب و شتم قرار گرفت. او از ناحیه پشت سر با ضربه چوب دستی مصدوم و به مراکز درمانی منتقل شده است.

به علاوه، سه نیروی یگان حفاظت منابع طبیعی بخش بابل کنار توسط متخلفان محیط زیستی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. یکی از جنگلبانان از ناحیه صورت زخمی و جهت سیر مراحل درمانی به بیمارستان منتقل شد.

حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است.

اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم، چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

در ماهی که سپری شد، یک کولبر در نوسود، دو کولبر در مناطق مرزی بانه، یک کولبردر سردشت و یک کولبر در ارتفاعات مرزی مریوان بر اثر شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شدند.

همینطور، یک شهروند در شهرستان میناب واقع در استان هرمزگان، بهزاد هاشمی اصل در شهرستان سلماس در استان آذربایجان غربی و محمد سنجری در سراوان در پی تیراندازی نیروهای نظامی، جان خود را از دست دادند.

همچنین، یک کولبر در مناطق مرزی شهرستان بانه و چهار کولبر در مناطق مرزی روستای برویشکانی شهرستان بانه بر اثر سقوط از ارتفاع دچار مرگ و مصدومیت شدند.

گفتنی است، روز دوشنبه ۶ بهمن‌ماه، ساعاتی پس از پیدا شدن جسد سه کولبر، تن ۲ کولبر مفقودی دیگر در مناطق مرزی شهرستان ارومیه کشف شد. این کولبران چندی پیش بر اثر سقوط بهمن مفقود شده بودند.

ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.

در این ماه، دو متهم اقتصادی مجموعا به ۱۴۸ ضربه شلاق در ملا عام، یک متهم اقتصادی به ۷۴ ضربه شلاق و یک متهم اقتصادی در کنار سایر مجازات‌ها به تحمل ۷۴ ضربه شلاق محکوم شدند.

روز یکشنبه ۲۶ بهمن‌ماه، حکم ۶۰ ضربه شلاق هادی رستمی، زندانی محکوم به قطع چهار انگشت دست راست در زندان ارومیه در شعبه ۸ واحد اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب این شهر اجرا شد.

لازم به ذکر است، مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری از صدور حکم قطع عضو برای یک متهم در کنار سایر مجازات‌ها خبر داد.

افزون بر این، ویدیویی در شبکه های اجتماعی منتشر شد که از ضرب و شتم یک سرباز وظیفه راهور به دست علی‌اصغر عنابستانی نماینده سبزوار در مجلس، حکایت داشت. در این ماجرا نماینده سبزوار بدون داشتن مجوزهای لازم، با خودرو شخصی خود قصد ورود به خط ویژه اتوبوس را داشت که با ممانعت سرباز وظیفه پلیس راهور روبرو شده و سپس سرباز مذکور را مورد ضرب و شتم قرار داد.

"این شهروندان از حدود یک ماه پیش هیچ‌گونه ملاقاتی نیز با خانواده خود نداشته‌اند، امری که موجب افزایش نگرانی‌ها در خصوص وضعیت آنان شده است"پس از انتشار این ویدیو سخنگو و معاون اجتماعی ناجا از ورود و دستور ویژه فرمانده نیروی انتظامی، برای پیگیری این موضوع خبر داد.

با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مین های به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.

از این قرار در بهمن ماه، یک شهروند اهل روستای نگر از توابع شهرستان جاسک بر اثر انفجار مین‌های به جا مانده از عملیات رزمایش ارتش در ساحل جاسک و دو شهروند در مناطق مرزی شهرستان مهران واقع در استان ایلام و مناطق مرزی شهرستان سرپل ذهاب بر اثر انفجار مین برجای مانده از جنگ ایران و عراق کشته و زخمی شدند.

از طرفی، دلبر عامری فر، شهروند ساکن تهران در پی اخذ معافیت سربازی به دلیل وضعیت ترنس از ادامه اشتغال و تمدید پروانه کارشناس سازمان غذا و دارو بازماند. به این شهروند گفته شده است که در صورت ارائه مدارک لازم مبنی بر “درمان” خود می‌تواند مجددا برای دریافت پروانه اقدام نماید. لازم به ذکر است که در کارت معافیت افراد ترنس، عبارت “معافیت پزشکی بخش ۵ بند ۱۲” به معنای “اختلال هویت جنسی” و به عنوان بخشی از بیماری‌های اعصاب و روان درج می‌شود.

از سوی دیگر، بنابر اعلام رئیس کل دادگستری استان خراسان شمالی، سه شهروند در شهرستان بجنورد، به دلیل اجرای جشنواره بازی‌های بومی در سالروز وفات امام دهم شیعیان بازداشت شدند.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در آذرماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود. بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.

از مهم‌ترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، میتوان به ضرب و شتم یک سرباز وظیفه پلیس راهور، توسط نماینده مجلس در تهران، خبر درگذشت بهنام محجوبی، ضرب و شتم صبا کردافشاری در زندان قرچک ورامین، تبعید گلرخ ایرایی از زندان قرچک ورامین به زندان آمل، محرومیت ماری محمدی از اشتغال با فشار نهادهای امنیتی و ممنوع الخروجی نرگس محمدی؛ علیرغم پایان دوره محکومیت و آزادی اشاره کرد.

۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهم‌ترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به مرگ مهرداد طالشی در بازداشتگاه پلیس آگاهی تهران، مرگ دو پرستار بر اثر ایست قلبی ناشی از فشار کار در تهران و رشت، تنبیه بدنی یک دانش آموز در قزوین و خودسوزی یک زن در ارومیه اشاره کرد.