مرهمِ گذاشتن بر زخم‌های بافت تاریخی محله پشت گنبد اصفهان به کجا رسید؟

کف سازی و جداره سازیِ بافت تاریخیِ تخریب شده در جانب شرق میدان نقش جهان که قرار است نشانه‌ها و عناصر ابنیه ای که در این بافت تخریب شده اند را در قالب فضای شهری بازنمایی کنند در حال پیشروی است، اما بنا به گفته مجریان این پروژه در حالی که این عملیات در زمستان گذشته به دلیل برودت هوا به طور موقت متوقف شد، مرمت در بخش‌هایی از جداره‌ها که نیاز به استحکام سازی داشته ، رسیدن به پایان کار را زمانبر کرده است.

از سال ۸۰ به این سو تملک و تخریب‌ها برای عبور گذر آقا نجفی از میان بافت تاریخی محله ای به نام "پشت گنبد" در جانب شرق میدان نقش جهان یکی از دست نخورده ترین و بااهمیت ترین بافت‌های تاریخی اصفهان را نشانه گرفت که با اعتراض و پیگیری فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی ، در مهرماه ۱۳۹۹ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تکلیف را برای شهرداری اصفهان روشن و مصوبه ای را صادر کرد که در آن با هرگونه تخریب و تملک بنا برای احداث یا امتدادِ گذر آقا نجفی مخالفت و بر تهیه و اجرای طرح ساماندهی در این منطقه تاکید کرد.

پس از کش و قوس‌های زیاد اما در تابستان سال پیش، کمیسیون ماده ۵ استان، طرح شهرداری اصفهان برای تعیین تکلیف شرایط بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان را با یک محل اختلاف در تعریف ساباط و ایجاد دسترسی در بدنه حافظ تصویب و برای اجرا به سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان ابلاغ کرد. پروژه ساماندهی بخش های تخریب شده در بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان اما از اواخر تابستان سال پیش شروع شد و بنا بر این بود تا به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان،   بافت شرق میدان به صورت مجموعه‌ای از فضا‌های شهری که نشان‌ها و نماد‌هایی از خانه‌های بافت تاریخی این منطقه بوده است، احیا شود  تا شهروندان اصفهانی و گردشگران به عنوان محل مکث از آن استفاده کنند.

در حالی که شرایط دشوارِ بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان یکی از پرونده های پرسرو صدای میراثی اصفهان بوده و همیشه فعالان میراث فرهنگی پیگیر شرایط آن هستند، آخرین وضعیت را از مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان جویا شدیم.

علیرضا ایزدی   با ابراز بی اطلاعی از شرایط فعلی پروژه ساماندهی این بخش از بافت تاریخی و مهم در جوار یکی از مهم ترین آثار جهانی اصفهان گفت: بنا بود سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری کار را شروع کند و کف سازی و جداره سازی انجام و به یک گذر گردشگری که در آن اتومبیل حرکت ندارد، تبدیل شود؛ طرح را دیده و تایید کرده ایم و در همین حد می دانم که آماده اجراست.

وی افزود: طرح و نقشه شهرداری مشخص شده و این منطقه بر اساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی، جدار سازی و کف سازی می شود و راه به خیابان ندارد .

اما در همین پیوند مدیرکل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان با بیان اینکه پروژه ساماندهی بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان فعال اما زمانبر است ب گفت: به دلیل سرمای هوا در زمستان گذشته، مدتی به طور موقت پروژه متوقف شد، اما اکنون به قوت ادامه دارد و یکی از فعال ترین پروژه های شهری اصفهان است.

محمدعلی ایزدخواستی با بیان اینکه هشتاد درصد جداره سازی‌ها پیشرفت داشته است، افزود: مبنای جداره سازی ها، حفظ و احیا جداره های قدیمی ست که نیاز به زیرسازی کف داشت و انجام شده است.

به گفته وی "مش بندی" برای تقویت کف تا دو یا سه هفته آینده تمام خواهد شد و سپس سنگفرش کف شروع می‌شود.

ایزدخواستی با اشاره به اینکه در چنین پروژه هایی ایجاد زیرساخت زمانبر است، ادامه داد: زیرسازی احداث باغچه و آبنما بر اساس حیاط خانه های قدیمی که در این محل وجود داشت، در حال انجام و پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته است و عموما روبناها باقی مانده اند.

وی گفت: المان های معماری در محل اضافه می شود که برگرفته از سابقه تاریخی خانه های تخریب شده هستند. پی ریزی آنها انجام شده و کار در حال پیشروی است.

ایزدخواستی سرعت کند پروژه تحت اجرای سازمان متبوعش را این گونه توضیح داد: ماشین آلات بزرگ در این محدوده امکان تردد ندارند و کارها به صورت دستی پیش می رود، به همین دلیل سرعت کند می شود. گذشته از این، حجم جداره ها و ظرافت کار زیاد است ، برخورد ما هم با آنها مرمتی است و بنابراین پروسه زمانی آن ده برابر پروسه زمانی برای پروژه های احداثی طول می‌کشد.

وی با بیان اینکه اقدامات لازم برای اکثر جداره‌های نیازمند به پی بندی انجام شده است، افزود: در برخی جداره ها زیرِ پی ها خالی شده بود که پی ریزی‌ها تقویت و دیوارها بر روی پی جدید انتقال بار داده شدند؛ این عملیات دارای ریزه کاری هایی ست که در محل مورد نظر در حال انجام است و زیاد هم به چشم نمی آید اما باید گفت همین اقدامات، کار بسیار زمانبر و حساسی برای پایداری سازه ها هستند.

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا اداره کل میراث فرهنگی اصفهان برای عملیاتی که قرار است برخوردش با شرایط بافت تاریخی شرق میدان نقش جهان ، " مرمتی" باشد، ناظری دارد یا خیر، گفت: وقتی مصوبات نقشه‌ها را از اداره کل میراث فرهنگی اصفهان می‌گیریم، عمده کار مرمت با سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری است.

وی افزود: میراث فرهنگی ناظر مقیم در محل پروژه ندارد اما سقف استاندارهای سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان به همان اندازه استاندارهای میراث فرهنگی، با دقت است. میراث فرهنگی به سازمانِ ما اعتماد دارد و البته ناظر و بازرس هایش هم کنترل می کنند.

منبع: ایرنا