پیامدهای آزادسازی قیمت‌ها: بیمارستان‌ها نمی‌توانند غذای بیماران را تأمین کنند

«پیمانکاران بخش خصوصی» برای تأمین غذا بیماران در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی پول بیشتری طلب می‌کنند. در یک بیمارستان «نسبتا مرفه» خصوصی در تهران رئیس بیمارستان گفته با ادامه این وضعیت «تأمین غذای بیماران ناممکن می‌شود».

تعرفه خدمات هتلینگ بیمارستان‌های دولتی ۳۰ درصد و در بیمارستان‌های خصوصی ۴۰ درصد افزایش یافته است. مدیران بیمارستان‌ها اما می‌گویند که با گرانی مواد غذایی در آغاز سال، بیمارستان‌ها از تامین غذا کافی ناتوان هستند.

رئیس یک بیمارستان خصوصی در تهران که نامش فاش نشده به روزنامه «اعتماد» گفته است پیمانکاران برای تأمین غذا پول بیشتری می خواهند. به روایت او پیمانکار مواد غذایی بیمارستان در سومین ماه سال خواستار افزایش ۷۰۰ میلیون تومانی هزینه غذا بیمارستان شده است و هزینه غذا بیماران در مقایسه به فروردین سال قبل نزدیک به ۳٬۵ برابر افیش یافته است:

«ابتدای سال ۱۴۰۰، ماهانه ۴۰۰ میلیون تومان بابت غذای بیمار به پیمانکار می‌پرداختم، فروردین امسال، ۸۰۰ میلیون تومان پرداخت کردم و هفته گذشته پیمانکار به من گفت ماهانه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بابت غذای بیمار پرداخت کنم.»

این رئیس بیمارستان در ادامه اضافه کرده است پیمانکار گفته اگر مبلغ پرداختی اضافه نشود؛

«حجم غذای بیمار؛ به خصوص پروتئین موجود در غذا کم شود.

"«پیمانکاران بخش خصوصی» برای تأمین غذا بیماران در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی پول بیشتری طلب می‌کنند"مثلا ۶۰ گرم گوشت قرمز در یک وعده خورش، به ۳۰ گرم برسد یا از هر وعده جوجه‌کباب که ۱۲۰ گرم بوده، ۴۰ گرم کم کنیم.»

کم کردن از مواد غذایی یا حذف مواد غذایی برای جبران کسری بودجه یکی از راهکارهای خانواده‌های ایرانی برای جبران کسری بودجه در سال‌های اخیر بوده است. افزایش قیمت‌ها در بهار امسال اما کم‌سابقه بوده و با کاهش مصرف و حذف برخی اقلام غذایی هم جبران‌پذیر نیست. در بیمارستان‌ها هم به گفته رئیس بیمارستان «نسبتا مرفه» در تهران «حتما در هفته‌های آینده و با این گرانی‌ها بسیاری از بیمارستان‌ها، حتی آنهایی که گوشت یخ‌زده وارداتی می‌گیرند یا برنج غیرایرانی مصرف می‌کنند، قادر به تامین غذای با کیفیت برای بیمار نخواهند بود چون این افزایش قیمت مواد غذایی، در بودجه هیچ بیمارستانی دیده نشده بود».

غذای پرستاران را قطع کردند

«کسری بودجه» از سال‌ها قبل، از همان آغاز خودگردانی مراکز درمانی و خصوصی‌سازی بهداشت و درمان به «درد» و بهانه مدیران و صاحبان مراکز درمانی برای کاهش خدمات به بیماران و پرستان بود. از یک‌سال قبل بیمارستان‌های دولتی و خصوصی که پرستاران را با قراردادهای متفاوت استثمار می‌کنند، برای «کاهش هزینه» سهمیه غذا پرستارانی را که در شبانه‌روز از بیماران مراقبت می‌کنند، قطع و به جای آن ۱۵ هزار تومان «پول غذا» به پرستاران ۱۲ ساعته پرداخت کردند. اعتماد به نقل از یک پرستار در یک بیمارستان دولتی در تهران نوشته است:

«از سال گذشته، رییس بیمارستان، غذای کارکنان -و از جمله پرستاران- را قطع کرده و طبق اعلام کارگزینی بیمارستان، فقط برای آن تعداد از پرستاران که شیفت‌های روزانه ۱۲ ساعته داشته باشند، به ازای هر شیفت، ۱۵ هزار تومان به عنوان هزینه یک وعده غذا واریز می‌شود.»

با گرانی‌های اخیر با ۱۵ هزار تومان پرستاران احتمالا تنها می‌توانند نان خالی و یا در بهترین حالت نان و پنیر بخورند.

پرستار بیمارستان دولتی در تهران گفته است:

«روبه‌روی بیمارستان ما یک مرکز تهیه غذاست که پارسال؛ همان موقع که بیمارستان به ما غذا می‌داد، هرپرس کباب کوبیده را ۳۵ هزار تومان می‌فروخت. غذای این مرکز در حدی بی‌کیفیت بود که به شوخی می‌گفتیم کباب‌های شلنگی هر پرس ۳۵ هزار تومان. امسال همان کباب شلنگی شده ۸۰ هزار تومان. ما با ۱۵ هزار تومان واریزی بیمارستان، حتی یک وعده نان و ماست هم نمی‌توانیم بخریم. حیران مانده‌ایم که حسابداری بیمارستان طبق کدام محاسبه به عدد ۱۵ هزار تومان رسیده؟»

این پرستار در ادامه گفته همکاران او در مناطق محروم همان ۱۵ هزار تومان هزینه غذا را هم دریافت نمی‌کنند و «به بیماران بستری در بخش‌های داخلی بیمارستان هم غذای کافی نمی‌رسد».

سوء تغذیه بیماران بخش مراقب های ویژه

اردیبهشت امسال عبدالرضا نوروزی، دبیر علمی چهارمین کنگره بین‌المللی تغذیه بالینی ایران گفته بود: «بیماران بستری در ۶۰ بخش مراقبت ویژه در بیمارستان‌های کشور کمتر از ۶۲ درصد کالری مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.

"در یک بیمارستان «نسبتا مرفه» خصوصی در تهران رئیس بیمارستان گفته با ادامه این وضعیت «تأمین غذای بیماران ناممکن می‌شود»"وضعیت در خصوص پروتئین بدتر بوده و بیماران بستری تنها حدود ۵۴ درصد پروتئین مورد نیاز خود را دریافت می‌کنند.»

شاخص سوء تغذیه بیماران بخش مراقبت های ویژه در سال ۱۳۹۸ حدود ۵۰ درصد اعلام شده بود.

او وضعیت را در در بخش‌های مراقبت‌های ویژه کودکان و بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان «بسیار بدتر» توصیف کرده بود: «نوزادان نارس که هیچ ذخیره تغذیه‌ای ندارند، به طور متوسط حدود ۴۸ درصد از کالری و انرژی مورد نیازشان می‌رسد.»

سوء تغذیه یا کاهش کالُری مواد غذایی بیماران پیامد «خصوصی‌سازی» و «برون‌سپاری» خدمات سلامت، افزایش قیمت مواد غذایی متأثر از سیاست‌های اقتصادی بازار محور دولت و همچنین افزایش قیمت جهانی مواد غذایی است.

دولت جمهوری اسلامی در دهه ۸۰ خورشیدی با اجرای طرح خودگرانی بیمارستان ها، بودجه بخش سلامت را کاهش داد و بیمارستان ها را به درامدزایی مکلف کرد.

در انتظار شیوع سوء تغذیه عمومی

بنا بر اعلام مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت دستکم ۸ استان ایران با خطر شیوع سوء تغذیه روبرو هستند. انتظار می‌رود با افزایش قیمت مواد غذایی سوء تغذیه گسترده‌تر شود. در اردیبهشت ماه امسال مرکز آمار نرخ تورم را ۳۹٬۳ درصد اعلام کرد. این شاخص برای مواد غذایی بزرگ‌تر از ۵۰ درصد گزارش شد.

مواد غذایی پروتئینی مانند گوشت سفید و قرمز و لبنیات به ترتیب حداقل ۲۸، ۳۳ و ۵۰ درصد افزایش یافته است. برنج ایرانی در مقایسه با اردی‌بهشت ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۲۰ درصد افزایش قیمت داشته و ماکارونی متأثر از سیاست آزادسازی فرآورده های آردی بیشتر از ۷۴ درصد گران شده است.

در ایران پیش از آزادسازی قیمت مواد غذایی و حذف ارز ترجیحی برآورد می‌شد حداقل یک سوم جمعیت بر اساس معیار تعیین شده نهادهای حکومتی زیر خط فقر باشند.

کارشناسان مستقل جمعیت زیر خط فقر را از گزارش های رسمی بزرگ‌تر ارزیابی می‌کنند. مراد راهداری، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور زمستان سال گذشته گفته بود که حدود ۷۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر هستند.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درآمد خط فقر را برای یک خانوار چهار نفره در سال ۱۳۹۹ سه میلیون و ۳۸۵ هزار تومان اعلام کرده است. مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد اما گفته بود که خط فقر از ۹۵۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۰ به ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ رسیده است.

تشکلهای کارگری مستقل در ایران زمستان ۱۴۰۰ خواستار افزایش حداقل دستمزد به ۱۴ میلیون تومان شده بودند. شورای عالی کار اما بدون توجه به واقعیت‌های موجود، حداقل دستمزد را برای کارگرانِ متاهل دارای قرارداد ۵ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان تعیین کرد.