سیری در نبوغ معماری ایران/ ۵۴ کاروانسرا ثبت جهانی شدند

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: تعداد ۵۴ کاروانسرای ایران به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. این کاروانسراها از دوره ساسانی تا پایان دوره قاجار را شامل می‌شوند.

ثبت جهانی کاروانسراها اتفاق بسیار مهمی است و ادامه این مسیر و طی کردن راه تنها در حالی میسر است که این ۵۴ کاروانسرا روح و جان پیدا کنند و روح و جان پیدا کردن این ۵۴ کاروانسرا با پژوهش محقق خواهد شد.

این ۵۴ کاروانسرا مانند انسان‌هایی هستند که در دل خود دارای قصه‌های فراوانی هستند و صیانت و پاسداری از این کاروانسراها بسیار دارای اهمیت است. از ثبت جهانی این ۵۴ کاروانسرا نباید به راحتی گذشت این آثار دارای اهمیت فراوانی هستند و نویدبخش روزهای روشن در آینده میراث‌فرهنگی هستند.

ثبت این پرونده‌ها در حقیقت به معرفی صحیح ایران می‌پردازد. ۵۴ کاروانسرا اتفاقی انتخاب نشده بلکه هر کدام از این کاروانسراها دارای یک ویژگی منحصر به فرد هستند.

در فایل مربوط به «کاروانسراهای ایران» در یونسکو تاکید شده است که «کاروانسراها یکی از مهمترین اشکال معماری ایرانی هستند که باعث توسعه مسیرها و نیازهای مرتبط با خواسته‌ها و مقتضیات سفر شدند.

این کاروانسراها با مقایسه نقشه ۲۰۰ کاروانسرا انتخاب شده‌اند که درباره ویژگی آن‌ها در پرونده موجود در یونسکو آمده است که «هیچ‌یک از آن‌ها نقشه تکراری ندارند، بنابراین مشهود است که کاروانسراها نتیجه و محصول خلاقیت و نبوغ معماران ایرانی در طول تاریخ است.

همچنین کاروانسراهای ایرانی مستقیماً درگیر تحولات اجتماعی، فرهنگی بوده‌اند، به گونه‌ای که تأثیر آن را در ادبیات، شعر، نقاشی، مینیاتور، موسیقی و همچنین معماری می‌توان دید.

از نظر مقایسه، تفاوت کاروانسراهای ایرانی با چند نوع دیگر از کاروانسراهای موجود در خارج از ایران در شکل و نقشه است، زیرا به نظر می‌رسد نوع دیگر کاروانسراها از نمونه‌های اولیه ایرانی آمده است.»

در ذیل آخرین گزارش و فیلم‌های مهر از ۵۴ کاروانسرای تاریخی را بخوانید.

گذری بر تاریخ با سفر به ۳ کاروانسرای آذربایجان‌شرقی

سه کاروانسرای تاریخی آذربایجان شرقی اخیراً در فهرست جهانی یونسکو ثبت جهانی شد که این امر به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و قدمت تاریخی این بناهاست.

از زمان‌های کهن تا روزگار پهلوی اول، کاروانسراها نقش مهمی در سیر زندگی ایرانیان و روابط و تعامل اجتماعات گوناگون فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آئینی، اعتقادی و… داشته‌اند.

نیاز انسان به سرپناه و مأمن در سراگاه بلکه در سفر هم از روزگار باستان مورد توجه بوده است. در ایران زمین، در گذشته بسیار دور آثار و مظاهری از این‌گونه بناها و استراحتگاه‌های بین راه دیده می‌شود که بسیاری از آنها را می‌توان از نظر شیوه ساختمانی از شاهکارهای معماری و هنری عصر خود به حساب آورد.

احداث کاروانسرا در کشور، سابقه‌ای بسیار طولانی داشته و ساخت آن در جاده‌های کاروانی به منظور استراحت و سرپناه، در ادوار مختلف به ویژه دوره اسلامی، از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.

"خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: تعداد ۵۴ کاروانسرای ایران به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد"نمونه‌های بسیار زیبا و جالب توجه از معماری این‌گونه بناها که در پهنه سرزمین ایران از کرانه‌های رود ارس تا سواحل خلیج فارس به یادگار مانده، معرف ذوق هنری و مهارت معماران، بنایان و استادکارانی است که در دوره‌های تاریخی ناهمگون و با توجه به نیازهای گوناگون، باعلاقه فراوان در طریق تحول، تکامل، زیبایی و گسترش کاروانسراها کوشیده‌اند.

در ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، ۵۴ کاروانسرا در ۲۴ استان کشور تحت عنوان کاروانسراهای ایرانی در فهرست میراث جهانی قرار گرفتند.

آذربایجان شرقی نیز باتوجه به قدمت و پیشینه‌ای که داشته از تاریخ بلند آوازه‌ای برخوردار است و جاذبه‌های تاریخی بسیاری را در دل خود جای داده است؛ کاروانسراها نمونه‌ای از آن هستند و در جریان چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در ریاض، سه کاروانسرای "جمال آباد" و "گویجه

بل" و "خواجه نظر" آذربایجان‌شرقی نیز ثبت جهانی شدند.

ادامه گزارش را اینجا بخوانید.

ثبت جهانی کاروانسرای «قطور» در نقطه صفر مرزی

آخرین کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم در قطور به ثبت جهانی رسیده و ضمن زمینه سازی توسعه صنعت گردشگری در خوی نقطه اتصال این صنعت از ایران به کشورهای اروپایی به شمار می‌رود.

کاروانسرای تاریخی «شاه عباسی قطور خوی» از زیباترین کاروانسراهای تاریخی کشورمان است که در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و گزینه پیشنهادی استان آذربایجان غربی برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو است.

کاروانسرای تاریخی قطور در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه ایفا کند.

این کاروانسرای زیبا یکی از ۴ کاروانسرای سرپوشیده تاریخی کشور است که مربوط به دوره صفوی بوده و این روزها در قالب یک پرونده شامل ۵۶ کاروانسرای قدیمی در ۲۴ استان کشور مربوط به دوره ساسانی تا قاجاریه برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو در حال مرمت و بازسازی است.

کاروانسرای تاریخی قطور خوی آخرین کاروانسرا در مسیر جاده ابریشم در ۳۰ کیلومتری مرز ایران و ترکیه واقع شده و علاوه بر مزیت‌های گردشگری به دلیل نزدیکی در مرز رازی خوی می‌تواند نقش مهمی در مبادلات اقتصادی دو کشور ایران و ترکیه نیز ایفا کند.

کاروانسرای «قطور خوی» به لحاظ معماری یک بنای زیبای تاریخی در ابعاد ۲۰ در ۲۰ بوده که عمدتاً از مصالح سنگی برای احداث این بنا استفاده شده و دارای ۴ اتاق و استراحت گاه تو در تو با مصالح گچ، آهک، خاک و سنگ کوهپایه‌ای است.

گزارش کامل را اینجا بخوانید.

ثبت جهانی ۹ کاروانسرای تاریخی در اصفهان

ایران کاروانسراهای تاریخی زیادی دارد که در گذشته به عنوان مامنی امن اقامتگاهی راحت برای مسافران خسته در راه ایجاد می‌کردند. یکی از کاروانسراهای تماشایی ایران در استان اصفهان قرار گرفته کاروانسرای شیخعلی‌خان که از کاروانسراهای مجلل زمان خود بوده و گروه‌های زیادی در آن اتراق می‌کردند. برای آشنایی بیشتر با کاروانسرای شیخعلی خان در استان اصفهان، با ما همراه باشید.

در گذشته مسافران به همراه کاروان‌ها به سفر می‌رفتند و کاروانسراها به عنوان استراحتگاه‌های بین راهی از بناهای مهم و پراهمیت زمان خود به شمار می‌رفتند. در زمان صفوی کاروانسراهای زیادی در ایران ساخته شد که امروز به جاذبه‌های تاریخی مهم ایران تبدیل شده‌اند. اصفهان به عنوان پایتخت صفوی هم کاروانسراهایی دارد که یکی از آنها کاروانسرای شیخعلی‌خان است.

دشت وسیع برخوردار در شمال اصفهان با قدمت تاریخی و فرهنگی از با اهمیت ترین مناطق حاشیه‌ای اصفهان است، دشتی که در آن کاروانسراهایی متعلق به اوایل اسلام و دوره ایلخانی هم پیدا می‌شود و همین بناها به خوبی قدمت این ناحیه را نشان می‌دهند.

وجود کاروانسراهای فراوان در این دشت نشان می‌دهد که در گذشته مسیرهای رفت و آمد زیادی از این منطقه عبور می‌کرد.

ادامه گزارش را اینجا بخوانید

کاروانسرای «کوهپایه» مرکزی برای مبادلات تجاری

کاروانسرای «کوهپایه» به واسطه قرارگیری در مسیر جاده ابریشم یکی از مراکز تبادلات تجاری بوده و اکنون به بخش خصوصی واگذار شده است.

طبق آمارهای ارائه شده، ۵۴ کاروانسرای تاریخی کشورمان در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد که یکی از آنها کاروانسرای کوهپایه است.

این کاروانسراها با مقایسه نقشه ۲۰۰ کاروانسرا انتخاب شده‌اند که درباره ویژگی آن‌ها در پرونده موجود در یونسکو آمده است که «هیچ‌یک از آن‌ها نقشه تکراری ندارند، بنابراین مشهود است که کاروانسراها نتیجه و محصول خلاقیت و نبوغ معماران ایرانی در طول تاریخ است.

در واقع کاروانسراهای ایرانی مستقیماً درگیر تحولات اجتماعی، فرهنگی بوده‌اند، به گونه‌ای که تأثیر آن را در ادبیات، شعر، نقاشی، مینیاتور، موسیقی و همچنین معماری می‌توان دید.

گزارش تکمیلی را اینجا بخوانید.

کاروانسرای «گبرآباد» اثری تاریخی در جاده ابریشم