رئیسی، کارنامه کشتار و چشم‌انداز برجام ــ مروری بر تحلیل‌ها در چند رسانه‌ انگلیسی‌زبان

از زمان انتخاب ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ) به عنوان سیزدهمین رئیس جمهوری ایران، رسانه‌‌های جهان مطالب متعددی در مورد رئیسی و آنچه در انتظار ایران به ویژه در زمینه رابطه با آمریکا و سرانجام برجام است، منتشر کرده‌اند. اغلب این گزارش‌ها از انتخابات اخیر ایران با عنوان «انتخابات مهندسی‌شده» یا «دستکاری‌شده» نام برده‌اند که اشاره‌ای است به رد صلاحیت گسترده داوطلبان توسط شورای نگهبان. نگاهی داریم به چکیده مطالبی از چند روزنامه انگلیسی‌زبان در این رابطه.

نشریه آتلانتیک در مطلبی با عنوان «ایران دیگر تظاهر نمی‌کند»، انتخابات «دستکاری شده» اخیر ریاست جمهوری ایران را دارای ظرفیتی می‌بیند که می‌تواند تبدیل به نقطه تحولی برای کشور شود. در بخشی از این مقاله آمده است:

«در اقبال رژیم‌های تاریک و تمامیت‌خواه اغلب مقاطعی به عنوان نقاط تحول وجود دارد که البته قابل پیش‌بینی نیستند. انتخاب «مهندسی شده» ابراهیم رئیسی، روحانی ۶۰ ساله تندرو غیر کاریزماتیک، پتانسیل آن را دارد که چنین لحظه‌ای برای ایران باشد، هرچند حائز اهمیت است که این تغییر تنها می‌تواند به سوی واپسگرایی باشد.»

به نوشته آتلانتیک، برای ایالات متحده، انتخاب رئیسی از منظر مذاکرات جاری هسته‌ای با ایران دیده می‌شود.

"اغلب این گزارش‌ها از انتخابات اخیر ایران با عنوان «انتخابات مهندسی‌شده» یا «دستکاری‌شده» نام برده‌اند که اشاره‌ای است به رد صلاحیت گسترده داوطلبان توسط شورای نگهبان"هر چند قدرت در جمهوری اسلامی همچنان در دستان رهبری و سپاه پاسداران است، ریاست جمهوری رئیسی وضعیت را برای دولت بایدن پیچیده‌تر می‌کند.

در این مقاله آمده است که شخصیت سرسپرده و سابقه جنایی رئیسی (عضو هیئت مرگ) مشاهده هانا آرنت از ابتذال شر را زنده می‌کند. برای بسیاری از ایرانیان، رئیسی به سبب سابقه‌ قضایی اش در شکنجه و اعدام حدود ۵۰۰۰ نفر از ایرانیان مخالف از جمله زنان کودکان در تابستان ۱۹۸۸ شناخته شده است. مانند دسته‌های جنایتکار و خلافکار که تازه واردان با خشونت مسلحانه جای خود را در گروه باز می‌کنند، رئیسی نیز که در ۲۸ سالگی قاضی اعدام بوده، سوابق انقلابی‌اش را مستحکم کرده است.

کریم سجادپور نویسنده این مقاله از پژوهشگران ارشد بنیاد کارنگی در واشنگتن است.

مقاله گاردین در مورد انتخاب رئیسی را پاتریک وینتور نوشته است. او ابتدا گزارشی از میزان آرا، مشارکت و آنچه در انتخابات اخیر گذشته ارائه کرده و در ادامه می‌نویسد پیروزی رئیسی (عضو کمیته مرگ) به این معناست که تمامی بازوهای حکومت، انتخابی وغیرانتخابی، اینک در چنگ محافظه‌کاران است. اکنون به دوگانگی معذب‌کننده هشت سال اخیر که در آن رئیس جمهور میانه‌رو خود را در تضاد با روحانیون تندرو و سپاه پاسداران می‌دید، پایان داده شده است.

در بخش دیگری از این مطلب آمده، انتخاب رئیسی که خود تحت تحریم‌های آمریکاست وضعیتی بغرنج را در زمینه گشودن گره مذاکرات هسته‌ای جاری در وین، پیش آورده است.

پاتریک وینتور در پایان به اعتراض و زد و خورد در برابر یکی از شعبات رای‌گیری در بریتانیا اشاره کرده و نوشته است که سفارت ایران در لندن پس از آن که زنی هنگام رأی دادن در بیرمنگام مورد حمله فیزیکی قرار گرفت، شکایت رسمی کرده است.

ویدیوی این حمله توسط حسینی متین کاردار هیات دیپلماتیک ایرانی در بریتانیا روی توییتر گذاشته شد، و متعاقب آن راب مک‌کیر سفیر بریتانیا در ایران توسط وزارت امور خارجه احضار شد.

ایرانی‌ها مدعی هستند که تا کنون ۳ نفر بازداشت شده‌اند. 

مطلب وال استریت ژورنال درباره انتخابات در جمهوری اسلامی را انگل راسموسن و لورنس نورمن مشترکاً نوشته‌اند. این مطلب با عنوان «رئیس جمهور تندروی جدید ایران آماده نقش محوری در مذاکرات هسته‌ای می‌شود»، بیشتر به تبعات انتخاب رئیس در مذاکرات هسته‌ای جاری پرداخته است.

در بخشی از این مقاله آمده: وقتی دیپلمات‌های ایرانی، مذاکرات با مقام‌های غربی را برای احیای توافق هسته‌ای از سرگیرند، یک نام در صدر فهرست افرادی خواهد بود که تهران خواهان خروج آن‌ها از لیست تحریم های آمریکاست: ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور منتخب جمهوری اسلامی ایران.

رئیسی ۶۰ ساله دو سال پیش توسط دولت ترامپ در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفت. 

مرشد و مربی او، آقای خامنه‌ای از مذاکرات که بخشی از تلاش‌ها برای آزاد کردن ایران از بند تحریم‌هاست حمایت می‌کند. رئیسی نیز اوایل این ماه در یکی از مناظرات انتخاباتی که از تلویزیون ایران پخش شد گفت که دولتش به توافق (هسته‌ای) که مورد تایید رهبر باشد، متعهد خواهد بود.

وال استریت ژورنال با اشاره به این‌که خصومت رئیسی در قبال غرب از دولت‌های قبلی بیشتر است می نویسد: به گفته تحلیلگران، انتظار می‌رود که رئیسی حتی بیش از روحانی در برابر تلاش‌هایی آمریکایی‌ها برای محدود کردن فعالیت‌های نظامی ایران در خاورمیانه از خود مقاومت نشان دهد.

برخی از دیپلمات‌های غربی که در مذاکرات حضور دارند می‌گویند که طرف‌ها می‌توانند مذاکرات را تا پیش از زمان تحلیف رئیسی در اوایل ماه اوت به سرانجام برسانند. در این صورت محافظه‌کاران ایران می‌توانند از مزایای رفع تحریم‌‌ها استفاده سیاسی و اقتصادی برده و در عین حال دولت قبلی را مقصر نقایص و کمبودهای این توافق بدانند.

مطلب واشنگتن پست درباره انتخابات جمهوری اسلامی را جیسون رضاییان نوشته است. رضاییان روزنامه نگار ایرانی- آمریکایی است که به اتهام جاسوسی ۱۸ ماه در ایران زندانی بود و همزمان با امضای برجام شش سال پیش در چارچوب توافق مبادله زندانیان آزاد شد.

رضاییان نوشته است: یک روحانی که برد او پیش‌بینی شده بود، روز شنبه توسط وزارت کشور ایران پیروز اعلام شد.

"در بخشی از این مقاله آمده است:«در اقبال رژیم‌های تاریک و تمامیت‌خواه اغلب مقاطعی به عنوان نقاط تحول وجود دارد که البته قابل پیش‌بینی نیستند"عمدتا به این دلیل که میلیون‌‌ها ایرانی تصمیم به تحریم انتخابات گرفتند و در نتیجه کفه ترازو به سمت او سنگینی کرد. او می‌تواند سرکوب‌گرترین چهره‌ای باشد که تا کنون به مقام ریاست جمهوری ایران رسیده است. هر چهار سال یک‌بار طی ربع قرن گذشته، ایرانیان با همان انتخاب دشوار روبرو شده‌اند و باید از میان نامزدهایی که اقتصادی بهتر و  اتصال فرهنگی با جهان را وعده می‌دهند، و مرتجعین که طرفدار سختگیری‌های اجتماعی  و فرهنگی شدیدتر و اقتصاد را منوط به تولیدات داخلی می‌کنند، یکی را بر گزینند.

رضاییان معتقد است که عمده ایرانیان دسته اول را ترجیح می‌دهند و هر گاه مشارکت پایین باشد کسی از دسته دوم پیروز خواهد شد.

او با اشاره به روند تایید صلاحیت شورای نگهبان می نویسد: در این انتخابات  شورای نگهبان حاضر به تایید چندین چهره شناخته شده سیاسی نشد. هرچند که روند تعیین صلاحیت نامزدها به شکل بی‌شرمانه‌ای غیردموکراتیک و تحت کنترل یک بدنه غیر انتخابی است که توسط رهبر غیر انتخابی منصوب می‌شوند، با این وجود نتیجه همچنان اهمیت دارد؛ هم برای مردم ایران و هم برای چشم‌انداز توافق هسته‌ای با ایران.