در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

هرانا - ۵ خرداد ۱۴۰۲

خانه > slide, بهداشت و محیط زیست > در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۲/۰۳/۰۵
دسته : slide,بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۳۴۳۶۱۸۶۴

چاپ خبر

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۴۶ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت یک قلاده خرس در شهرستان انگوت تلف شد. همچنین بر اساس گزارشات منتشر شده، ۲۱ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است"علاوه بر این، نقاطی از مراتع کشور دچار آتش سوزی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در بیست و سه شهر ناسالم اعلام شد. همچنین شهرستان کبودرآهنگ با تنش آبی رو به روست. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند.

اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است

.

در هفته ای که گذشت، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان گرمی از تلف شدن یک قلاده خرس در شهرستان انگوت استان اردبیل خبر داد.

رضا رحیمی در تشریح این رخداد بیان کرد: “طبق گزارشات مردمی یک قلاده خرس قهوه ‌ای با جنسیت نر در حوالی روستایی از توابع شهرستان انگوت مشاهده و توسط تعدادی از اهالی مورد تعقیب قرار می‌گیرد که متاسفانه همین اقدام منجر به تلف شدن خرس می‌شود.”

وی افزود: “ماموران یگان حفاظت محیط زیست شهرستان گرمی به محض اطلاع از موضوع بلافاصله به محل اعزام شدند و ملاحظه شد که خرس مذکور متاسفانه در نتیجه ساعت ها تعقیب توسط اهالی و به منظور فرار از دست تعقیب کنندگان، به دلیل خستگی مفرط، آزار و اذیت و مشکل تنفسی ناشی از این حادثه تلف شده است.”

از سوی دیگر، دادستان عمومی و انقلاب شهرستان ایذه از صدور رای بدوی پرونده متهمان اتلاف یک قلاده خرس در روستای قلعه سفید دهستان مرغاب این شهرستان خبر داد.

محمد رسالتی در این خصوص گفت: “تیرماه سال گذشته با انتشار تصاویری در فضای مجازی از شکار یک قلاده خرس که منجر به تلف شدن این حیوان شد، تحقیقات مقدماتی جهت شناسایی عوامل این جرم آغاز و سه نفر متهم در این خصوص دستگیر شدند. “

وی افزود: “نهایتا کیفرخواست آنان به اتهام مشارکت در شکار حیوان وحشی صادر و پس از رسیدگی در دادگاه، متهمان هر کدام به تحمل شش ماه حبس تعزیری محکوم شدند. “

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها،حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند

.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از هفتاد و پنج تن چوب قاچاق که حاصل جمع آوری هشت گزارش منابع رسمی است، در استانهای لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، البرز، گلستان، قزوین و اصفهان کشف و ضبط شده و در این راستا ۹متهم بازدشت و به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین طی این مدت دستکم دوازده شکارچی در استانهای خوزستان، هرمزگان، گلستان، مازندران و خراسان شمالی بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

حق تنفس و هوای پاک

بر اساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد

.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای اصفهان ۱۰۹، سوسنگرد ۱۵۵، اهواز ۱۵۵، اندیمشک ۱۲۸، دزفول ۱۴۸، خرمشهر ۱۰۰، حمیدیه ۱۰۰، کرمانشاه ۱۱۳، ماهشهر ۱۵۸، شوشتر ۱۲۳، تهران ۱۱۲، زنجان ۱۰۳، مشهد ۱۰۴، شادگان ۱۰۴، مسجد سلیمان ۲۶۳، کرج ۱۵۳، کرمانشاه ۱۲۵، ساوجبلاغ ، دشت آزادگان ۱۵۴ و نظرآباد ۱۱۲ ناسالم برای گروه های حساس و یا ناسالم برای تمام گروه ها اعلام شد.

همچنین شاخص کیفی هوا با توجه به ورود موجی از گرد و غبار در شهرستانهای کوهدشت، رومشکان و پلدختر استان لرستان و به‌ تبع آن وقوع آلودگی هوا در شرایط ناسالم قرار گرفت.

از ابتدای سال تاکنون شهروندان تهرانی ۸ روز هوای پاک، ۴۹ روز هوای قابل قبول و یک روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را تجربه کرده‌اند.

شاخص کیفیت هوا

(Air Quality Index = AQI)

معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامتی افراد است که جزئیات آن در پی می آید

:

از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک (سبز)، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط سالم (زرد و حدمجاز استاندارد یا حد سلامت)، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه حساس (نارنجی)، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه (قرمز)، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم (بنفش) و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک (ارغوانی) تعیین شده‌است.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

طی هفته ای که گذشت، حسین ممشی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آزادشهر واقع در استان گلستان، از خسارت صددرصدی هشت هکتار از گندمزارهای دو روستای “سیدآباد نیلی و تیلان” بر اثر حریق ها خبر داد.

همچنین، محراب عبدی، رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان باشت واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد، از آتش سوزی جنگل ها و مراتع شلالدون این شهرستان خبر داد.

از سوی دیگر، فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: “در سال ۱۴۰۱ سه فقره حریق در سطحی معادل ۲۰ هکتار از اراضی مرتعی و جنگلی رخ داده که توسط نیروهای یگان حفاظت، دهیاران، اعضای شورای روستا و مردم محلی اطفاء شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از ۶۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.”

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود.

"همچنین بر اساس گزارشات منتشر شده، ۲۱ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند"این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند

.

حسین اسماعیلیان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: “حجم ذخیره سدهای مشهد به حداقل ممکن رسیده است و سد دوستی با ۱۲ درصد ذخیره آب و ۱۴۴ میلیون متر مکعب حجم ذخیره تقریبا به گل نشسته است به گونه‌ای که در واقع ۴۴ میلیون متر مکعب آب قابل برداشت است.”

علاوه بر این، مدیر آب و فاضلاب شهرستان کبودرآهنگ از تنش آبی در بیش از ۳۲ روستای این شهرستان خبر داد.

فرهاد امیری در این خصوص گفت: “روستای طاس تپه یکی از این روستاهاست که با تنش آبی مواجه است، این روستا با جمعیت بیش از ۳۲۰ نفر، ۸۰ خانوار دارد که کمبود آب به اهالی این روستا در زندگی روزمره و نگهداری دام و طیور مشکلات زیادی به وجود آورده که حتی برخی به فکر مهاجرت از این روستا هستند.”

از سوی دیگر، محمد خانی، مدیر عامل شرکت آب ‌و‌ فاضلاب آذربایجان‌ شرقی در خصوص خشک شدن قنات ها در این استان گفت: “بسیاری از روستا‌های استان دارای قنات و چشمه بودند که به دلیل خشکسالی‌ های اخیر ۹۰ درصد از آن‌ها خشک شدند.”

همچنین، محمد حب وطن، رئیس گروه نظارت و توسعه حکمرانی گفت: “میزان مصارف آب زیرزمینی بیش از منابع موجود کشور است. راندمان آبیاری در مزارع کشاورزی در برخی از مناطق کشور ۴۵ درصد اعلام می ‌شود در چنین شرایطی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد با هدررفت آب در بخش کشاورزی مواجه هستیم؛ بخش بزرگی از این هدررفت آب در مزرعه رخ می‌دهد.”

بحران فرونشست زمین در ایران

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویهٔ آب زیرزمینی رخ می‌دهد، فرونشست زمین است. امری که به گفته برخی از کارشناسان، عدم مدیریت آب های سطحی موجود توسط مسئولان متولی و نهایتا اقدام به برداشت بیش از حد از آبهای زیرزمینی، رشد به سزایی به آن می بخشد. نشست زمین باعث ایجاد شکاف‌های عمیق در سطح زمین، کج شدن لوله‌های چاه، خرابی ساختمان‌ها و نهایتا ایجاد تلفات جبران ناپذیر برای انسان ها و دیگر موجودات زنده می شود.

سازمان اینتل لب، فرونشست زمین در پیرامون تهران را همانند «بمب ساعتی» دانست و اعلام کرد که تهران با سالی ۳۶ سانتی‌متر، رکورددار فرونشست زمین در سراسر جهان است و افت سطح آب‌های زیرزمینی تهران از چرایی‌های این مشکل دانسته شد.

در هفته ای که گذشت، مدیر کل راه و شهرسازی خراسان رضوی گفت: “متاسفانه بسیاری از شهرهای خراسان رضوی به شدت با خطر فرونشست مواجه‌ هستند.”

وی با بیان اینکه اخیرا توجه به دانش زمین‌شناسی، گسل و فرونشست به موضوعات شهرسازی اضافه شده و سازمان زمین‌شناسی هم نقشه فرونشست کشور را ابلاغ کرده، گفت: “متاسفانه بسیاری از شهرهای خراسان رضوی به شدت با خطر فرونشست مواجه‌ هستند.”