از ذرات معلق در هوا تا سرب؛ مردم کشورهای کم درآمد هدف مرگ‌ومیرهای زیست محیطی

خبر آنلاین

خبر آنلاین - ۲۵ خرداد ۱۴۰۱

نادیا زکالوند: بیشتر آلودگی‌های مربوط به هوا، زمین و آب منشا انسانی دارند. اخیرا محققان کمیسیون آلودگی و سلامت لانست (Lancet)، در بررسی‌های خود دریافتند، آلودگی زمین در سال ۲۰۱۹، بیش از ۹ میلیون نفر را به کام مرگ فرستاده است.

یکی از محققان که استاد «سلامت زیست‌محیطی» دانشگاه اموری آمریکاست می‌گوید، «متاسفانه کشورهای جهان، از جمله آمریکا، مشکلات زیست‌محیطی و آلوده‌کننده‌ها را جدی نگرفته و آلاینده‌های بسیاری وجود دارند که هنوز شناسایی نشده‌اند.»

مرگ‌های ناشی از آلودگی‌ها

محققان برای بررسی شرایط مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی زیست‌محیطی از نتایج «تحقیق بار جهانی بیماری‌ها» که سال ۲۰۱۹ انجام شده است استفاده کردند. این تحقیق که به (GDB) هم نامیده می‌شود، برنامه‌ای تحقیقاتی جامع منطقه‌ای و جهانی از بار بیماری است و در آن مرگ‌ومیرها و صدمات ناشی از بیماری‌ها و عوامل خطرساز ارزیابی می‌شوند. در این برنامه بیش از ۳۶۰۰ محقق از ۱۴۵ کشور شرکت می‌کنند. این برنامه که زیر نظر دانشگاه واشنگتن است از سال ۲۰۰۰ تاکنون اجرا می‌شود.

محققان دریافتند مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی آب و هوای منازل و محیط‌های بسته، به‌ویژه در آفریقا، کاهش مستمر داشته است که این موضوع می تواند به دلیل تهیه آب سالم، بهبود بهداشت، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و به‌کارگیری سوخت‌های تمیزتر باشد.

اما مرگ‌های ناشی از آلودگی‌های دیگر زیست‌محیطی افزایش داشته است.

"این تحقیق که به (GDB) هم نامیده می‌شود، برنامه‌ای تحقیقاتی جامع منطقه‌ای و جهانی از بار بیماری است و در آن مرگ‌ومیرها و صدمات ناشی از بیماری‌ها و عوامل خطرساز ارزیابی می‌شوند"در واقع در این بررسی مشخص شده که سال ۲۰۱۹، ذرات معلق در هوا عامل مرگ ۴,۵ میلیون نفر در دنیا بوده است که این تعداد در سال ۲۰۱۵، ۴,۲ میلیون و در سال ۲۰۰۰، ۲,۹ میلیون نفر بوده است.

بنابه گفته محققان، «بیشتر ذرات معلق در هوای محیط ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی است که هر ساله بیش از ۴ میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشند.»

همچنین استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی، منبع اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای است که نقش عمده‌ای در تغییر آب‌وهوا دارد.

این بررسی نشان داده است که بیش از ۹۰ درصد از مرگ‌های ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی مربوط به کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط، به‌ویژه جنوب، شرق و جنوب شرق آسیاست. محققان می‌گویند، اگرچه بررسی‌ها نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض سرب مسئول مرگ ۰,۹ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ بوده است، این رقم احتمالا خیلی بیشتر از چیزی است که در این بررسی آمده است.

تحقیقات نشان می‌دهد که حتی اگر مقدار بسیار کمی از سرب وارد خون فرد شود، او به مسمومیت قلبی‌-عروقی و کلیوی مبتلا می‌شود. همچنین بررسی‌ها نشان داده که کودکان بیش از گذشته در معرض سرب قرار دارند.

مشکلات ذهنی و شناختی ناشی از قرار گرفتن در معرض سرب، سالانه موجب خسارت ۱ تریلیون دلاری در اقتصاد جهان می‌شود.

در بررسی سال ۲۰۱۹ GDB، محققان بیماری‌های ناشی از آلودگی شیمیایی را دست کم گرفته‌اند و ایمنی یا مقدار سمی بودن فقط چند هزار از مواد شیمیایی تولیدشده را بررسی کرده‌اند. محصولات شیمیایی طی فرآیند شیمیایی و با تغییر مواد خام آلی و غیرآلی آماده می‌شوند و علاوه‌بر صدمات زیست‌محیطی، برای انسان هم مضر هستند. این مواد سیستم تنفسی، پوست، چشم، دستگاه گوارش را هدف قرار می‌دهند.

نگران‌کننده‌ترین اثرات این آلاینده‌های شیمیایی هدف گرفتن سیستم عصبی، ایمنی و تولید مثل است و این مواردی است که مستندات ضعیفی درباره آنها وجود دارد.

تغییر خط‌مشی

از آخرین بررسی‌های مربوط به آلودگی‌های زیست‌محیطی، بیشتر کشورها برای ایجاد سیاست‌هایی که از این آلودگی‌ها و پیامدهایشان بر سلامتی بکاهد، تلاش بسیار کمی شده است. با اینحال محققان بار دیگر از مسئولان در سطح ملی و بین‌المللی می‌خواهند، قدم برداشتن در مسیر کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی را در اولویت‌های اول خود قرار دهند. آنها در ادامه راهکارهای زیر را توصیه می‌کنند:

* افزایش بودجه بین‌المللی برای پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست

* ایجاد سیستم‌های نظارت و کنترل آلودگی

* پایش آلودگی‌های مربوط به سرب و مواد شیمیایی

* نظارت بر آب، فاضلاب و بهداشت

*‌ ایجاد مشارکت‌های چندبخشی برای کنترل آلودگی

بنابه‌ گفته این محققان، سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای ملی باید آلودگی هوا، زمین و آب را یک مشکل زیست‌محیطی جهانی در نظر بگیرند و با مشارکت جدی در برنامه‌های مقابله با آلودگی، اوضاع را بهبود بخشند.

نقش مردم در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی

یکی از محققان دانشگاه کلمبیا می‌گوید، «آلودگی‌های زیست‌محیطی، به‌ویژه ذرات معلق در هوا فراگیر شده و می‌تواند به‌راحتی به داخل ساختمان‌ها و خانه‌هایمان نفوذ کنند. متاسفانه برای پیشگیری از این نوع آلودگی، کار زیادی از دست مردم ساخته نیست و به برنامه‌ریزی‌های کلان دولت‌ها وابسته است. اما هر کس می‌تواند به هشدارهای آلودگی و همچنین روزهایی که بسیار آلوده است توجه کند و مثلا، در آن روزها شیوه پخت‌وپز خود را تغییر داده و با روشی که آلوده‌کنندگی کمتری دارد، غذا بپزد یا برای تردد از وسایل نقلیه عمومی به‌جای خودروهای تک‌سرنشین استفاده کند.»

کاهش یا حذف استفاده از شومینه یا اجاق‌های هیزمی، پرهیز از سوزاندن برگ‌ها، زباله یا دیگر مواد و پرهیز از چمن‌زنی و تجهیزات باغبانی که نیروی خود را از سوخت گاز می‌گیرند از دیگر فعالیت‌هایی است که می‌تواند از افزایش آلودگی هوا پیشگیری کند.

"محصولات شیمیایی طی فرآیند شیمیایی و با تغییر مواد خام آلی و غیرآلی آماده می‌شوند و علاوه‌بر صدمات زیست‌محیطی، برای انسان هم مضر هستند"در واقع مردم با این نوع فعالیت‌ها می‌توانند سهمی، حتی کوچک، در محافظت از محیط‌زیست داشته باشند.

از طرفی کشورها باید به صنایعی که وابسته به سوخت فسیلی نیستند، بیشتر بها دهند. همچنین کشورهای ثروتمند به کشورهای با درآمد کم و متوسط در محافظت از محیط‌زیست هر کمکی که می‌توانند، مثل تامین منابع مالی، انجام دهند.

تغییرات آب‌وهوا و آلودگی‌های زیست‌محیطی مشکلاتی جهانی هستند و به راه‌حل‌های جهانی نیاز دارند و برای حل این مشکل به مشارکت تمام کشورهای دنیا نیاز است.