وعده‌های پوچ احیای زاینده‌رود به مناقشات منطقه‌ای ختم شد

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها - ندا سپاهی: احیای زاینده رود وعده انتخاباتی حسن روحانی رئیس جمهور به مردم اصفهان در بهمن ۱۳۹۳ و اردیبهشت ۱۳۹۶ در میدان تاریخی نقش جهان بود اما حالا در واپسین ماه‌های دولت دوازدهم، آنچه از رودخانه زاینده‌رود، شاهرگ حیاتی فلات مرکزی ایران باقی مانده است خیابانی خاکی در دل جهان شهر اصفهان است که این روزها با وزش نسیمی از بستر خشکیده و بی رمق اش خاک بر می‌خیزد و چالش‌ها و اختلافاتی که بین اصفهانی‌ها و اهالی چهار محال و بختیاری ایجاد شده است.

زخم چرکین زاینده رود به دنبال خشکسالی دوباره سر باز کرده؛ کشاورزان شرق و غرب اصفهان از مهر سال گذشته به دلیل کم‌آبی و کمبود ذخیره مخزن سد زاینده‌رود کشت و کاری نداشتند و در هشت ماه گذشته بارها در قالب پویش دوشنبه‌های آبی از مسئولان استان خواهان رسیدگی به مشکلات معیشتی، اجرای مصوبات قانونی برای احیای زاینده رود و تعیین تکلیف حقابه‌های خود شده‌اند.

حتی با وجود اینکه نمایندگان مجلس نیز ماه گذشته در بازدید از شرق اصفهان و گفت‌وگو با کشاورزان وعده پیگیری مشکلات آنها را داده بودند، تاکنون نتیجه‌ای از این دیدار برای معیشت و تعیین تکلیف و خواسته‌های کشاورزان حاصل نشده است.

مسئولان استان که وعده رهاسازی یک نوبت آب برای کشت بهاره را در اردیبهشت داده بودند، این وعده نیز محقق نشد در حالی که هم اکنون خروجی سد زاینده رود به میزان پنج متر مکعب برای شرب و صنعت افزایش یافته است.

این در حالی است که دولت باید هم پای حرف‌ها و مشکلات اصفهانی‌ها می‌نشست هم به دغدغه‌های چهار محالی ها گوش می‌سپرد و راهکاری اتخاذ می‌کرد که مردم هر دو استان از زاینده رود سهم داشته باشند.

برخی دستگاه‌های اجرایی استان برای اجرای مصوبات شورای عالی آب سنگ اندازی می‌کنند

دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان با بیان اینکه برخی دستگاه‌های اجرایی استان برای اجرای مصوبات شورای عالی آب سنگ اندازی می‌کنند، به خبرنگار مهر می‌گوید: مشکل کشاورزان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، تهران و یزد نیست بلکه دستگاه‌های مسئول استان خودمان است درحالی که مسئولان و نهادهای اجرایی و قضائی استان بالادست برای اجرای طرح‌های غیرقانونی پای کار ایستاده‌اند در اصفهان از کشاورزان برای احقاق حقوق خود ممانعت می‌کنند و با سرکوب بر مصیبت‌های استان سرپوش می‌گذارند.

اسفندیار امینی با بیان اینکه بسیاری از مصوبات شورای عالی آب در استان اصفهان نیز اجرا نشده است، می‌افزاید: بارها به مسئولان استان اعلام کردیم که از اجرای طرح گلاب جلوگیری کنند زیرا هم اکنون حوضه زاینده رود به دلیل تخصیص‌های بی رویه یک و نیم میلیارد مترمکعب کسری آب دارد اما مسئولان پاسخی ندادند.

وی تصریح می‌کند: اگر طرح گلاب راه اندازی شود حدود ۳۱۰ میلیون در سال آب برداشت می‌شود، از سوی دیگر طرح بن- بروجن نیز بنابر گفته مسئولان مجوز برداشت ۴۲ میلیون مترمکعب آب را دارد؛ همچنین ۴۲ طرح توسعه‌ای در کنار این پروژه برای استان چهارمحال و بختیاری تعریف شده که ۱۴۰ میلیون مترمکعب در سال نیاز آبی دارد؛ کشاورزان اصفهان می‌گویند اکنون با وجود این میزان بارش و درحالی که طرح‌های بالادست رودخانه افتتاح نشده وضعیت رودخانه بغرنج و بحرانی است اگر آن طرح‌ها بهره برداری شود چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

دبیراجرایی نظام صنفی کشاورزان اصفهان می‌گوید: با توجه به مکاتباتی که داشتیم وزارت نیرو سال‌های پیش دستور توقف این ۴۲ طرح توسعه‌ای در بالادست زاینده رود در استان چهارمحال و بختیاری را داده بود اما مدتی بعد اجازه اجرای ۱۱ طرح را داد و پس از آن کمیسیون آب‌های زیر زمینی چهارمحال و بختیاری اجرای ۳۱ طرح دیگر را مجاز اعلام کرد.

اجرای طرح بن- بروجن معادل برداشت سالانه حدود ۵۰ میلیون مترمکعب آب از زاینده‌رود است

همچنین حسین محمدرضایی عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزان اصفهان پیش‌تر در مصاحبه‌ای گفته بود که با اجرایی شدن طرح بن- بروجن سالانه حدود ۵۰ میلیون مترمکعب آب از زاینده‌رود برداشت خواهد شد و مشخص نیست که چگونه و به چه دلیل با توجه به قرار گرفتن بروجن در حوضه آبریز کارون، نقشه برداشت آب از حوضه بی آب زاینده‌رود مطرح و پیگیری می‌شود که با ۱۳۰ کیلومتر لوله گذاری آب را انتقال دهند در حالی که با هزینه و مسافت بسیار کمتری می‌توان آب را از سد کارون چهار که آب مازاد بر نیاز دارد به بروجن منتقل کرد.

اگر چه این طرح در اصفهان از سال ۹۷ متوقف شده است اما پس از سفر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و تنی چند از نمایندگان مجلس به استان چهارمحال و بختیاری در دی ماه سال گذشته، معاون آب و آبفای وزارت نیرو نیز از حل مشکلات طرح انتقال آب بن- بروجن و تأمین ۲۰۰ میلیارد تومان از ۴۰۰ میلیارد تومان اعتباری که برای طرح در نظر گرفته شده خبر داد و گفت: با اختصاص ۷۰۰ میلیارد تومان از ماده ۵۶ نیز موافقت شده و ساخت آبگیراین طرح، همت استانداران اصفهان و چهارمحال و بختیاری را می‌طلبد تا برای حل مسائل موجود توافق کنند.

اصفهانی‌ها باید جلوی توسعه صنعت را بگیرند

مرتضی درخشان رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری درباره تنش‌های اخیر به خبرنگار مهر می‌گوید: امنیت جامعه مهم است مردم دو استان به یکدیگر وابسته‌اند از این رو باید با گفت وگو مشکلات موجود را رفع کرد و به مردم آدرس غلط نداد.

رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری ادامه می‌دهد: چهارمحال و بختیاری مانند اصفهان صنعت ندارد. اصفهانی‌ها باید جلوی صنعت را بگیرند که به گفته معاون وقت وزیر نیرو ۵۰۰ میلیون مترمکعب و هم اکنون حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب از زاینده رود پمپاژ دارد.

صنف کشاورزان اصفهان دوست ما هستند

رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری تصریح می‌کند: از صنف کشاورزان اصفهان که دوست ما هستند انتظار داریم قبول کنند که طبق قانون تونل کوهرنگ دو متعلق به چهار محال و بختیاری است.

وی می‌افزاید: تونل اول کوهرنگ با آورد مشخصی حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب، کوهرنگ دو حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب و آورد طبیعی رودخانه و قسمتی از تونل سوم کوهرنگ که هم اکنون برای زاینده رود در حال پمپاژ است. اینها مدعی حقابه هستند در حالی که بخش شرب اصفهان در گذشته هیچ حقابه‌ای از زاینده رود نداشته اما اکنون بیش از ۲۷۰ میلیون مترمکعب در قالب آب شرب به اصفهان اختصاص یافته است. این را باید کشاورز چهارمحالی جبران کند یا کشاورز اصفهانی؟ تاوان اینکه کاشان از حوضه زاینده رود و حقابه کشاورزان اصفهان آب می‌برد، کشاورز چهارمحالی که نباید بپردازد.

رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان می‌کند: بر اساس آنچه که شوراهای عالی آب و شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود مشخص کردند تونل دوم کوهرنگ متعلق به کشاورزان چهارمحال و بختیاری است و حدود ۱۳۰ میلیون مترمکعب نیز از آورد طبیعی رودخانه حقابه دارند که در مجموع ۳۶۰ میلیون مترمکعب سهم آب کشاورزان چهارمحال و بختیاری می‌شود.

درخشان با بیان اینکه استاندار اصفهان در جلسه پنجم شورای حفاظت از منابع آب اعلام کرد بین ۱۵ هزار تا ۱۷ هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان اصفهان وجود دارد، می‌گوید: با این وضعیت دیگر زاینده رودی نمی‌ماند؛ این‌ها سبب شده که امروز دبیر نظام صنفی کشاورزان اصفهان مطالبه بحقی داشته باشد اما نباید خواسته بحق خود را از کشاورزان چهارمحالی طلب کنند زیرا سهم استان چهارمحال مشخص است، تونل دوم کوهرنگ را دولت به ما داده و آب هم جز انفال است.

وی با اشاره به اینکه زاینده رود ۱۲ زیر حوضه دارد، می‌افزاید: از رودخانه شهید رحیمی در ایزدخواست سالانه ۵۰۰- ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب به تالاب گاوخونی وارد می‌شد که با احداث سد روی آن رودخانه، دیگر آبی به تالاب نمی‌رسد و حالا گاوخونی خشک است؛ در جنوب حوضه چاه‌ها را باید ببندند، رودخانه شهید رحیمی را آزاد کنند تا آب به تالاب برسد؛ همیشه اعلام شده مصوبه ۹ ماده‌ای شورای عالی آب که طبق این مصوبه همه پمپاژهای غیر قانونی و چاه‌های غیرمجاز باید برچیده شود. ۱۵ هزار چاه غیرمجاز و هزار ایستگاه پمپاژ در استان اصفهان است نمی‌توانند آنها را ببندند در حالی که در چهارمحال و بختیاری چاه‌های غیرمجاز به تعداد انگشتان دست رسیده است.

رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان می‌کند: کم کاری مسئولان در استان اصفهان کاملاً مشهود است و این موضوع را کسی به مسئولان ارشد کشوری اطلاع نمی‌دهند و آنها فکر می‌کنند هرچه مسئولان اصفهان می‌گویند درست است.

به گفته وی مسئولان استان اصفهان در دو سال آبی ۹۷-۹۸ و ۹۸-۹۹ حدود یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب از سد زاینده رود رهاسازی کردند که این میزان آب برابر حدود هشت سال حقابه کشاورزان اصفهانی بوده که در دو سال رها سازی شده است.

رئیس صنف کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان می‌کند: فاجعه‌ای که در کوهرنگ سه اتفاق افتاده است حدود ۱۶ چشمه با دبی ۱۹۰۰ مترمکعب در تونل کوهرنگ سه خشکیده است.

"اینها مدعی حقابه هستند در حالی که بخش شرب اصفهان در گذشته هیچ حقابه‌ای از زاینده رود نداشته اما اکنون بیش از ۲۷۰ میلیون مترمکعب در قالب آب شرب به اصفهان اختصاص یافته است"حدود ۲۸۰ قنات زیر بهشت آباد وجود دارد، چطور می‌خواهند این تونل را راه اندازی کنند؟ چه فاجعه‌ای رخ خواهد داد؟ ۱۲ میلیون مترمکعب آّبی که قرار بود در ازای خشکی چشمه‌ها به مردم کوهرنگ بدهند تاکنون اجرایی نشده است و چشمه‌های ما را نابود کردند؛ چشمه مروارید که در چهارمحال و بختیاری معروف بود، اکنون کامل خشک شده است.

اگر جلوی پمپاژ آب و توسعه ویلاهای آقازاده‌ها گرفته شود، آب به ما می‌رسد

اما نماینده کشاورزان شرق اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: ما کشاورزان نه آب تونل بهشت آباد را نیاز داریم نه آب خلیج فارس را؛ اگر پمپاژهای غیر قانونی که برای توسعه باغات و ویلاهای عده‌ای آقازاده انجام شده، جمع آوری شود، حقابه‌های ما بر می‌گردد. تونل بهشت آباد برای کشاورزان اصفهان نیست زیرا در نهایت قرار است به یزد و چهارمحال و بختیاری برسد، تونل بهشت آباد با حجم ۱۵۲ میلیون مترمکعب آبی برای کشاورزان ندارد. ما دنبال حقابه‌های خود هستیم.

محمود کریمی می‌گوید: ما طبق سند از چند صد سال پیش از زاینده رود حقابه داریم، هر کسی که با پمپاژ از زاینده رود آب برداشت می‌کند مدرک حقابه داری ارائه کند؛ این‌هایی که بالای کوه لوله گذاری کردند کشاورزان لرستان و چهارمحال و بختیاری نیستند عده‌ای آقازاده هستند که آب را با پنج کیلومتر پمپاژ به بالای کوه منتقل می‌کنند.

وی با بیان اینکه انتظار داریم حدود ۲۰ هزار نفر از کشاورزان برای احیای زاینده رود همکاری کنند، خاطرنشان می‌کند: ما دیگر آب برای کشت بهاره نیاز نداریم ولی باید تکلیف حقابه

های ما مشخص شود. مسئولان ما باید ایستگاه‌های پمپاژ را جمع آوری کرده و پولی که برای انتقال آب هزینه می‌کنند به عنوان خسارت به آنها که مجوز پمپاژ آب دارند، پرداخت کنند. وزارت نیرو برق این افراد را قطع کند تا آبی که در قباله زنان کشاورزان شرق است این چنین در بالادست حیف و میل نشود.

سکوت، بی تدبیری و بی تفاوتی دولت برای نجات حوضه پرچالش زاینده رود کارد را به استخوان مظلوم‌ترین قشری رسانده که نانش را از دل خاک در می‌آورد.

دولت تدبیر وامید که وعده به احیای زاینده رود داده بود در این سال‌ها این حوضه پر تنش را به حال خود رها کرد تا امروز که حقابه داران زاینده رود ناامید از وعده‌های مسئولان باشند.

دولت با وجود مصوبات قانونی شورای عالی آب و اسناد بالادستی نتوانست در این حوضه و بین دو استان داخل کشور تعادل برقرار کند و احیا در حد تشکیل کارگروه، ستاد، شورا و در نهایت تصویب نقشه راه باقی ماند که نه تنها تأثیری بر بهبود وضعیت بغرنج زاینده رود نداشت بلکه سیاستگذاری‌های غلط اکنون به تشدید تبعات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی این رودخانه منجر شده است.

در این مابین دولت باید با اقداماتی سنجیده و درست به گونه‌ای برنامه ریزی کند تا هم کشاورزان اصفهان و هم چهار محال وبختیاری

ها بتوانند از این آب سهم خود را داشته باشند.