هایکو ماس: مذاکرات هسته‌ای در انتظار موضع‌گیری رئیسی است

هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان خواهان آن شد که ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور آینده ایران به توافقاتی که تا کنون در مذاکرات وین به دست آمده‌اند وفادار بماند.

ماس که روز چهارشنبه در برلین در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی با همتای یمنی خود با خبرنگاران سخن می‌گفت، با اشاره به "دشواربودن مذاکرات وین"  تصریح کرد که با این همه گام به گام این مذاکرات در حال پیشرفت است و حالا "باید منتظر ماند که آیا رئیس‌جمهوری تازه‌ منتخب ایران از این مذاکرات که فعلا متوقف شده‌، پشتیبانی می‌کند یا نه."

بنا به گفته وزیر خارجه آلمان، برنامه موشکی ایران و سیاست منطقه‌ای این کشور نیز بخشی از دستورکار مذاکرات هستند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

به نوشته خبرگزاری رویترز از زمان انتخاب رئیسی که به هسته سخت قدرت نزدیک است این نگرانی به وجود آمده که مذاکرات برجامی دوباره به اختلال و سکته دچار شوند.

همزمان با اظهارات ماس در تهران روزنامه کیهان که خط تندروهای نزدیک به هسته سخت قدرت را در ایران نمایندگی می‌کند در مقاله‌ای با عنوان "سرانجام برجام"، نوشت:‌"برنامه جامع اقدام مشترک"(برجام) مدتهاست که به پایان رسیده است. در میان دولتمردان آمریکا می‌توان افرادی را پیدا کرد که انقضای این توافق را اعلام کرده‌اند با این حال دولت تدبیر و امید بنا بر ملاحظات خودش سال‌هاست اعلام مرگ آن را به تأخیر انداخته است. اما آنچه واضح به نظر می‌رسد این است که دولت جدید ایران چنین ملاحظاتی برای اعلام تاریخ انقضای برجام نخواهد داشت." کیهان صراحتاَ خواستار آن شد که "رئیسی مرگ برجام را اعلام کند".

نشانه‌های بحث‌انگیز در تهران

همزمان در تهران تغییراتی در کمیته موسوم به "تطبیق متن نهایی توافق احتمالی ایران و گروه ۴+۱" ایجاد شده که لزوماَ نشانه‌ای از تسهیل در کار مذاکرات وین به دست نمی‌دهد. تغییرات جدید شامل اضافه‌شدن دو نماینده ابراهیم رئیسی به این کمیته است. قرار است از این پس علی حسینی‌تاش، معاون راهبردی شورای‌ عالی امنیت‌ ملی و علی باقری، معاون سابق دبیرخانه شورای عالی امنیت‌ ملی و مسئول کنونی ستاد حقوق‌ بشر قوه‌ قضاییه، از طرف رییسی در جلسات این کمیته شرکت کنند.

این کمیته تحت ریاست علی شمخانی دبیر شورای عالی‌ امنیت‌ ملی، با حضور عبدالرضا مصری و وحید جلال‌زاده از سوی مجلس و علی اکبر صالحی و عباس عراقچی، از دولت تشکیل یافته‌‌ و ظاهرا تاکنون ۱۰جلسه داشته‌ است.

ضمانت برای ایران؟

در تحولی دیگر در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای در وین، تد کروز، سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی در واکنش به درخواست مکرر ایران که آمریکا باید تضمین کند توافق هسته‌ای را ترک نخواهد کرد، گفت هر توافقی که به معاهده تبدیل نشود، دوام نخواهد آورد و دولت بعدی آمریکا آن را پاره خواهد کرد. 

کروز که از تندروترین سناتورهای جمهوریخواه به شمار می‌رود در این باره گفت: «این (تامین نظر ایران) فقط یک راه دارد که بایدن توافق هسته‌ای ایران را به عنوان معاهده (به سنا) ارائه کند، که این کار را نخواهد کرد زیرا آن‌ها می‌دانند مخالفت حداکثری دو حزبی وجود دارد».

مجید تختروانچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نیویورک، روز چهارشنبه در نشست شورای امنیت در خصوص اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ ضمن اشاره به " نقض جدی برجام توسط طرف‌های دیگر طی چند سال" خواهان ارائه تضمین کافی در این باره شد و افزود: «تمام تحریم‌ها باید به گونه‌ای برچیده شوند که با راستی‌آزمایی قابل تایید باشند. آمریکا نباید بتواند دوباره از برجام خارج شود یا از سازوکار موجود در آن برای ایجاد بحرانی دیگر و محروم کردن ایران از منافع برجام سوء استفاده کند.»

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه‌ تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه می‌خواهد تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر ‌گیرد.

  "در میان دولتمردان آمریکا می‌توان افرادی را پیدا کرد که انقضای این توافق را اعلام کرده‌اند با این حال دولت تدبیر و امید بنا بر ملاحظات خودش سال‌هاست اعلام مرگ آن را به تأخیر انداخته است"بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله می‌کند در صورتی که با ایران معامله کند، می‌تواند مشمول جریمه سنگینی بشود.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بسیاری از شرکت‌ها و بخصوص بانک‌ها معنی نقض تحریم‌ها را بخوبی می‌دانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است.

  در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین می‌کند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکت‌های ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارش‌ها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمی‌گردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قرارداد‌های میلیاردی فروش توربین‌های گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد.

  "بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله می‌کند در صورتی که با ایران معامله کند، می‌تواند مشمول جریمه سنگینی بشود""کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریم‌ها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدل‌های تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطه‌ای ندارند، دستشان برای سرمایه‌گذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند.

  این سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه ‌و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایه‌گذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکت‌های خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بی‌نظیری است".

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکت‌های بین‌المللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله ‌و پایانه‌های نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریم‌ها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند.

  " خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند بسیاری از شرکت‌ها و بخصوص بانک‌ها معنی نقض تحریم‌ها را بخوبی می‌دانند"از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریم‌ها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سال‌ها به دلیل تحریم‌ها راهی را پیدا نمی‌کرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.

• خروج از برجام و معاملاتی که دود می‌شوند

  کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایه‌گذاری می‌کند. دولت آمریکا در مورد این سرمایه‌گذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریم‌های جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا به‌قوت خود باقی بماند.

  او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.
  
  نویسنده: محمود صالحی