انتخابات ترکیه؛ در صورت پیروزی اپوزیسیون چه تغییراتی در راه است؟

یورو نیوز - ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲

نگارش از یورونیوز فارسی •

به روز شده در: ۱۲/۰۵/۲۰۲۳ - ۰۹:۳۱

ائتلاف اپوزیسیون ترکیه وعده داده است که در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و قانونگذاری ۱۴ ماه مه به شکلی محسوس از میراث به جا مانده از دو دهه حکمرانی رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری فعلی این کشور فاصله بگیرد.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی که به این موضوع اختصاص یافته بخشی از تغییرات احتمالی مد نظر اپوزیسیون را در صورت کسب پیروزی در انتخابات پیش رو به شرح زیر بیان کرده است:

بازگشت به روند دموکراسی

"جمهوری ما با دموکراسی تاج گذاری خواهد شد": کمال قلیچداراوغلو، نامزد ائتلاف مخالفان آقای اردوغان موسوم به «ائتلاف ملت» در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه دموکراسی را محور و رکن دولت آینده خود معرفی کرده است.

او با تاکید بر اینکه «جمهوری ما تاج دموکراسی بر سر خواهد داشت» قصد دارد به حکومت «تک نفره» پایان دهد، فرمولی که او بارها به عمد برای محکوم کردن تمرکز شدید قدرت در دستان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری کشورش تکرار می کند.

این ائتلاف که شش حزب مخالف دولت فعلی را گرد هم آورده در برنامه ۲۴۰ صفحه‌ای خود وعده تفکیک کامل قوا، عبور از نظام ریاست‌جمهوری محور که از سال ۲۰۱۸ در ترکیه مستقر است و آغاز به کار یک دستگاه اجرایی «پاسخگو» در قبال تصمیم‌های خود را مطرح کرده است.

بدین ترتیب، اپوزیسیون خواهان بازگشت به نظام پارلمانی است که در آن، اختیارات قوه مجریه به نخست وزیر منتخب پارلمان واگذار می شود. رئیس جمهوری نیز بر پایه این سیستمِ حکمرانی، تنها برای یک دوره هفت ساله انتخاب می شود.

رتیل اودر، استاد حقوق قانون اساسی در دانشگاه «کوچِ» استانبول، معتقد است: «تغییر نظام حکومتی به دلیل ضرورت کسب یک حد نصاب بالای پارلمانی برای بازنگری قانون اساسی، آسان نخواهد بود.»

تضمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی

اپوزیسیون خواهان استقرار یک دستگاه دادگسترِ «مستقل و بی طرف» است و بر آزادی بسیاری از زندانیان از جمله عثمان کاوالا، فعال مدنی و چهره سرشناس مخالف آقای اردوغان که به حبس ابد محکوم شده، تاکید کرده است.

آقای قلیچداراوغلو همچنین وعده داده است که صلاح الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها، (تشکیلات حامی کرده‌های ترکیه) را که از سال ۲۰۱۶ به دلیل «ترویج تروریسم» در زندان است، آزاد خواهد کرد.

ائتلاف «اتحاد ملت» که «حزب خوب» (حزب سیاسی ملی‌گرا، سکولار، محافظه‌کار و پر نفوذ ترکیه) را نیز در جمع خود دارد با این حال هیچ پیشنهاد مشخصی برای حل مسئله کردها وتوجه به مطالبات آنها در این کشور مطرح نکرده است.

از سوی دیگر، اپوزیسیون خواهان احیای آزادی بیان و مطبوعات است که تا حد زیادی در دوران حکومت رجب طیب اردوغان با محدودیت‌های دولتی همراه شده است.

رهبر اپوزیسیون اعلام کرده که قصد دارد جرم «توهین به رئیس جمهوری» را لغو کند، امکانی که در حال حاضر برای خاموش کردن صدای مخالفان به کار گرفته شده است.

کمال قلیچداراوغلو، نامزد اصلی ائتلاف مخالفان آقای اردوغان به ترک ها قول داده که در صورت تصدی ریاست جمهوری می توانند «به راحتی از او انتقاد کنند.»

دفاع از «زنان و هویت‌ها»

کمال قلیچداراوغلو که هدایت بزرگ‌ترین حزب لائیک ترکیه موسوم به «حزب جمهوری‌خواه خلق» را برعهده دارد بر تضمین حق قانونی انتخاب حجاب نزد زنان تاکید کرده است.

وی که حزبش به لحاظ تاریخی مخالف روسری است بدین ترتیب قصد دارد رای دهنگان محافظه‌کار را از نگرانی در خصوص نابودی دستاوردهای حاصله در این خصوص در دوره ریاست جمهوری آقای اردوغان برهاند.

او وعده داده است که از حقوق همه زنان دفاع کند و همچنین برخلاف ِآقای اردوغان که از دگرباشان و «منحرفان جنسی» مالیات اخد می‌کند، متعهد شده است که «به عقاید، سبک زندگی و همه هویت‌ها» احترام بگذارد.

قلیچداراوغلو می خواهد ترکیه را دوباره به پیمان الزام‌آور مبارزه با خشونت علیه زنان موسوم به «کنوانسیون استانبول» که کشورش سال ۲۰۲۱ از آن خارج شد، باز گرداند.

آخرین نتایج نظرسنجی‌های انتخابات ترکیه: احزاب و ائتلاف‌ها چند رای می‌آورند؟
دفاع رقیب اصلی اردوغان از کردهای ترکیه؛ «انگ زدن دسته جمعی به کردها از سوی دولت شرم آور است»
ترکیه ؛ دموکراسی‌خواهان در برابر اقتدارگرایان

جراحی و بازگشت به اصول اقتصادی

اپوزیسیون وعده داده است که در صورت به دست گرفتن دستگاه اجرایی کشور فوراً به رویکرد اقتصادی جاری که برخلاف تئوری‌های اقتصادی مرسوم، بر کاهش نرخ‌های بهره با وجود تورم سالانه نزدیک به ۴۵ درصدی اصرار دارد، پایان دهد.

ائتلاف «اتحاد ملت» تاکید کرده است که نرخ تورم را «در عرض دو سال» تک رقمی خواهد کرد و اعتبار از دست رفته لیر، یکان پول ملی کشور را که طی پنج سال گذشته ۸۰ درصد نسبت به دلار ضعیف‌تر شده، باز خواهد گرداند.

اردال یالچین، استاد اقتصاد بین‌الملل در دانشگاه دانشگاه کنستانتسِ آلمان می‌گوید: «در صورت پیروزی هر نامزدی در انتخابات پیش روبعید است که اقتصاد ترکیه به سرعت بهبود یابد.»

دیپلماسی مسالمت آمیز و عضویت کامل در اتحادیه اروپا

احمد اونال چوییکوز، مشاور ویژه کمال قلیچداراوغلو می گوید که اپوزیسیون به دنبال «عضویت کامل در اتحادیه اروپا» است؛ این در حالیست که دیپلمات‌ها و ناظران انتظار پیشرفت در این خصوص دست کم در کوتاه مدت یا میان مدت را ندارند.

ایلکه تویگور، استاد ژئوپلیتیک اروپا در دانشگاه «کارلوس سوم» مادرید می‌گوید با توجه به اینکه آنکارا از سال ۲۰۱۶ در پی برقراری روابطی ویژه با مسکو، متحدان خود در ناتو را خشمگین کرده، «اتحاد ملت آماده است که بار دیگر بر تمایل ترکیه برای گرایش به سمت غرب» تاکید کند.

ائتلاف جناح اپوزیسیون در انتخابات پیش رو در عین حال اعلام کرده است که خواهان «گفتگویی متوازن» با روسیه است.

مشاور ویژه کمال قلیچداراوغلو همچنین برقراری ارتباط مجدد با سوریه را از اولویت‌های دولت رئیس جمهوری آینده در صورت پیروزی اپوزیسیون عنوان کرده است.

این آشتی دوباره از دید اپوزیسیون برای فراهم کردن زمینه بازگشت داوطلبانه نزدیک به چهار میلیون پناهجوی سوری به کشورشان ظرف دست کم دو سال آینده ضروری خواهد بود؛ رویکردی که فعالان حقوق بشر را نگران کرده است.

توییتر یورونیوز فارسی را دنبال کنید

هم‌رسانی این مطلب: