مهاجرت ۶۰ درصدی ساکنان روستا‌های فارس به خاطر مشکل کم‌آبی

علی گرامی دوست، دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی فارس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، ضمن اشاره به آوارگی ۶۰ هزار نفری در دشت کُربال استان فارس گفت: تا قبل از شروع دوره خشکسالی در دهه ۸۰، دشت کُربال با حدود ۱۰۰ هزار هکتار زمین زیر کشت یکی از حاصل‌خیزترین و مرغوب‌ترین دشت‌های استان فارس به شمار می‌رفت و قطب تولید محصولات کشاورزی استراتژیکی مانند برنج، گندم و جو بود. با شروع دوره خشک‌سالی و همچنین اقدامات غیرکارشناسی انسانی، از سال ۸۶ این دشت وسیع و حاصل‌خیز از رودخانه دائمی کُر و آن نیز از سَد درودزن تغذیه می‌شد.

گرامی دوست ادامه داد: آب کُر با گذر از دشت کُربال و سیراب کردن زمین‌های کشاورزی در نهایت به دریاچه بختگان می‌ریخت و زیست بومی منحصر به فرد در طول مسیر ۹۰ کیلومتری و همچنین تالاب‌های منطقه و دریاچه بختگان ایجاد کرده بود؛ اما حال تبدیل به بیابانی شده است که حال می‌بایست برای رفع مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی ناشی از خشک شدن آن و در نتیجه دشت کربال، نابودی کشاورزی و از بین رفتن زیست بوم بختگان چاره‌ای اندیشید.

خشک شدن رودخانه علت مهاجرت ساکنین روستا

دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی فارس خاطرنشان کرد: با خشک شدن رودخانه و در نتیجه از بین رفتن کشاورزی منطقه که معاش مردم منطقه از این طریق بود، ادامه زندگی در روستا‌های منتفع از رودخانه که تعدادشان به حدود ۷۰ روستا می‌رسید سخت و غیر ممکن شده بود و چاره‌ای جز مهاجرت برای مردمی که عمر خود را صرف کشاورزی و تولید کرده بودند، نمانده بود.

این فعال دانشجویی اظهار داشت: مهاجرتی که کشاورزان را به سمت کار‌هایی در شهر‌های بزرگ مثل شیراز سوق می‌داد، کرامت انسانی و شان آنان را دچار خدشه می‌کرد و از طرفی مشکلات فراوانی برای شهر‌ها ایجاد می‌کرد. در طی این مدت از جمعیت ۶۰ هزار نفری ساکن در ۷۰ روستا حدود ۶۰ درصد از سکنه علی رغم میل باطنی مجبور به مهاجرت شدند و افراد ساکن در منطقه هم با توجه به کهولت سن و ناتوانی و مشکلات زندگی در شهر، زندگی در روستا و تحمل سختی و رنج را به جان خریده و در روستا ماندگار شده‌اند.

گرامی دوست در پاسخ به این که شاید تمام مشکلات بیان شده ناشی از خشک‌سالی و این پدیده طبیعی باشد، بیان کرد: بخش اعظم این مشکلات ناشی از اجرای طرح‌های عمرانی از قبیل ساخت سد بدون انجام مطالعات کارشناسی و نادیده گرفتن تاثیرات آن در حوضه‌های پایین دست و کم شدن آب ورودی به مخزن سد درود زن که یکی از اهداف آن تامین آب منطقه در سال‌های خشک بوده است. همچنین ضعف مدیریت منابع آب در سال‌های پرآبی، نبود نظارت بر توزیع عادلانه آب در بین کشاورزان، عدم تعریف الگوی کشت مناسب برای تمامی کشاورزان حوضه رودخانه کُر، عدم ترویج سیستم‌های نوین آب‌یاری و راه اندازی سیستم‌های کشاورزی کم آب بَر مانند گلخانه از دلایل عمده ایجاد چنین وضعیتی به شمار می‌رود.

دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی فارس با اشاره به پیگیری‌های مکرر مردم منطقه از مسئولین ذی ربط بیان داشت: هیچ گونه تصمیمی از سوی مسئولین اتخاذ نشده و مطالبه مردم بار‌ها در قالب طومار‌هایی به امضای مردم و اعضای شورا‌های اسلامی تمامی روستا‌های منطقه رسیده است و پاسخی دریافت نکرده اند.

این فعال دانشجویی تصریح کرد: در آخرین پیگیری انجام شده از سوی بسیج دانشجویی استان فارس، طی نامه‌ای به مدیریت سازمان آب منطقه‌ای فارس، دهقانی، دعوت به گفتگو و برگزاری جلسه در زمینه اجرای این طرح انجام شد، اما متاسفانه زمانی را برای پاسخگویی و شنیدن مطالبه‌ به حق کشاورزان اختصاص ندادند و خواسته مردم نجیب و فهیم منطقه کربال را که چیزی جز اجرای عدالت و اعاده حقوق غصب شده خود نیست را نادیده گرفته و از پاسخگویی سر باز زدند.

توزیع ناعادلانه آب در مناطق مختلف استان

وی با بیان اینکه بسیج دانشجویی طی ۷ ماه گذشته جلسات متعددی با رحیمی استاندار، نجابت نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی و با موسوی مدیر کل دادگستری پیرو مسئله‌ آب دشت کربال و کشاورزان منطقه برگزار شده است، گفت: در حال حاضر و در سال زراعی جاری کشاورزان منطقه، اقدام به کشت محصول گندم کرده اند که متاسفانه به دلیل نبود آب کافی و عدم تخصیص واقعی و متناسب با سطح زیر کشت در منطقه و همچنین مدیریت ضعیف و نبود مدیریت واحد در امر توزیع عادلانه آب در بخش‌های مختلف منطقه، کشت گندم کشاورزان با خطر نابودی مواجه شده است و نه تنها خسارت و ضرر و زیان سنگینی به کشاورزان منطقه تحمیل می کند بلکه یکی از قطب‌های تولید محصول استراتژیک گندم کشور از بین خواهد رفت.

دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن بسیج دانشجویی فارس در ادامه تاکید کرد: کم آبی معضل گذرای استان ما نیست ما باید زیست کم آب را تمرین کنیم و مطابق نظر کارشناسان راهی جز مدیریت و توزیع عادلانه آب نداریم، اگر این شیوه سریعتر در دستور کار قرار نگیرد تنش‌های اجتماعی ناشی از کم آبی فراگیر می‌شود. امروزه فقط دشت کربال نیست که از عدم مدیریت کارآمد آب آسیب دیده است، بیرم، کازرون و ...

هم با این معضل دست و پنجه نرم می‌کنند؛ البته جریان دانشجویی این مسائل را پیش بینی کرده بود و سابقا اخطارات لازم را با ارائه راهکار‌های تخصصی ارائه کرده بود، اما دریغ از گوشه چشمی؛ ما در جلسه‌های متعدد با نجابت نماینده مجلس، رحیمی استاندار و مدیریت آب منطقه‌ای استان، تمامی نکات رابه مسئولین، با ارائه راهکار تخصصی عرضه کرده بودیم.

وی عنوان کرد: چرا صدای محجوب جریان دانشجویی شنیده نشد؟ حتما باید معضلات مردم در رسانه‌های معاند بازتاب داده شود تا مسئولان از خواب غفلت بیدار شوند، مجددا بر این مسئله تاکید می‌کنم اگر سیاستگذاری صحیح صورت گیرد ما در استان مشکل کم آبی نخواهیم داشت؛ مشکل ما فقدان آب نیست فقدان مسئولان با درایت و کار آمد است.

گرامی دوست در پایان با اشاره به تلاش‌های جریان دانشجویی در طرح مشکل و ارائه راهکار به مسئولین تاکید کرد: در شرایط کنونی از مسئولین ذیربط استان فارس انتظار می‌رود توجه بیشتری به این منطقه در جهت تامین آب مزارع گندم داشته و با توجه به نامگذاری سال جاری از طرف مقام معظم رهبری، از تولید در بخش کشاورزی منطقه کربال حمایت لازم را داشته باشند.