بخش صنعت تمایلی به سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری ندارد

حمیدرضا پیله‌ور در گفت و گو با خبرنگار مهر با اشاره به موضوع اقتصاد دانش بنیان و ظرفیت‌های استان قزوین در این موضوع با توضیح چیستی اقتصاد دانش بنیان اظهار کرد: کارکرد اقتصادی مرسوم در سراسر دنیا به این شکل است که شرکت‌ها و تولیدکنندگان محصولاتی تولید می‌کنند که یا کارگر بر است و یا بر پایه تجهیزات و ماشین آلات تولید می‌کنند. در صنعت مرسوم به ازای فعالیت یک واحد تولیدی، ارزش افزوده‌ای ایجاد می‌شود که شامل یک درصدی سود منطقی می‌باشد و بر اساس آن قیمت کالا محاسبه شود.

معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین ادامه داد: امروز کشورهای پیشرفته و دارای درآمد بالا تولید مبتنی بر فناوری و نوآوری را سر لوحه کار خود قرار داده‌اند؛ به این معنا که تولید محصولات، حاصل از فرایند نوآوری است و کارکرد آن دیگر شبیه به حساب کردن هزینه کارگر، استفاده از ماشین آلات و حاشیه سود نیست. برای مثال وقتی دارو و یا محصولات مبتنی بر فناوری نانو تولید می‌کنید ممکن است ماده اولیه کم هزینه باشد ولی محصول نهایی یک محصول با قیمت بالا باشد و آنچه این فاصله را ایجاد می‌کند دانش و فناوری استفاده شده در فرایند تولید است.

پیله‌ور یادآور شد: نظر ما حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان و تولید فرآورده‌هایی است که ارزش افزوده بالایی دارند، در کشور ما در سال‌های گذشته از اقتصاد صنعتی مرسوم به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت کرده‌ایم که این مورد در بند دوم سیاست‌های کلی صراحتاً اشاره شده است.

فعالیت ۶۵۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور

وی افزود: هم اکنون در حدود ۶۵۰۰ شرکت دانش بنیان در کشور داریم در صورتیکه در مقایسه با تعداد واحدهای صنعتی کشور عدد به نسبت کمی است. سهم ما در استان قزوین ۱۳ درصد از صنایع کوچک و متوسط کشور است که عدد قابل توجهی است.

یکی از دلایل سهم پایین قزوین از شرکت‌های دانش بنیان تمایل کم بخش صنعت به سرمایه گذاری در حوزه تحقیق و توسعه و نوآوری است.

این مسئول تبیین کرد: سهم ما در قزوین از اقتصاد دانش بنیان کل کشور حدود یک و سه دهم درصد است که یک فاصله کاملاً معنی‌دار است، برنامه ما در پارک علم و فناوری و سند آمایش علم و فناوری استان حرکت به این سمت است که نسبت شرکت‌های دانش بنیان استان را به واحدهای صنعتی افزایش دهیم که خروجی آن شامل ارزش افزوده بیشتر، کمک به ایجاد اشتغال پایدار، کمک به اشتغال افراد تحصیل کرده و نخبه و در نهایت رفع نیازهای کشور در حوزه فناوری و در گام بعد صادرات محصولات دارای ارزش افزوده بالاتر می‌باشد

مدیران بخش صنعتی حاضر به سرمایه گذاری در حوزه نوآوری نیستند

وی توضیح داد: از مشکلات ما در حوزه صنعت این است که مدیران بخش‌های صنعتی عمدتاً حاضر به سرمایه گذاری در حوزه نوآوری نیستند به این معنا که کارخانه دار ترجیح می‌دهد سرمایه خود را در جهت افزایش ظرفیت تولید هزینه کند تا هر راهکار دیگری که پیش روی او باشد.

پیله‌ور خاطرنشان کرد: وقتی زمینه‌های تحقیق و توسعه در شرکتی فراهم نباشد خروجی این می‌شود که شرکت تولیدی عملاً از بازار رقابت بازمی‌ماند، برای مثال تا چند سال پیش ما تولیدکننده البسه بودیم ولی کشورهای دیگر در این زمینه از فناوری نانو استفاده کردند و نتیجه این شد که ما در این بازار ضعیف شدیم و سهم خود را از دست دادیم یا در صنعت پتروشیمی به دلیل سرمایه گذاری پایین در حوزه نوآوری در حال از دست دادن مزیت‌های خود هستیم

معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین بیان کرد: برنامه ما در استان قزوین بر این است که به سمت حوزه‌هایی حرکت کنیم که در آن‌ها مزیت داریم برای مثال مواد شوینده، صنعت غذایی، صنعت تولید شیشه، لوازم خانگی و… که در آن‌ها فعال‌تریم، بخش قابل توجهی از مواد شوینده کشور در قزوین تولید می‌شود بنابراین در حوزه فناوری‌های مرتبط این موضوع هم باید کارکنیم یعنی نیازهای فناورانه این صنایع باید در استان پاسخ داده شود و برنامه ما این است که تا ۵ سال آینده بتوانیم به این نقطه برسیم یا در حوزه لوازم خانگی استان دارای مزیت است که در آینده نزدیک به کمک بخش خصوصی مرکز نوآوری تخصصی لوازم خانگی راه اندازی خواهد شد

وی با اشاره به لزوم پیوند صنعت و دانشگاه برای توسعه کشور عنوان کرد: فاصله کنونی تولید علم کشور با صنعت زیاد است، ما می‌توانیم دو رویکرد داشته باشیم، اول آنکه روی تولید مقالات علمی متمرکز شویم مثل کاری که کشورهای امریکای لاتین انجام می‌دهند و حالت دیگر این است که مانند کشورهای آسیای شرقی عمل کنیم و در حوزه تولید فناوری اقدام کنیم.

این مسئول تصریح کرد: در سالیان گذشته در وادی تولید مقاله حرکت می‌کردیم و دانشگاه و استاد دانشگاه ما تلاش‌های بسیاری در حوزه تولید مقالات انجام داده‌اند ولی ممکن است این تولید را صنعت ما نیاز نداشته باشد و یا مربوط به صنعت یک کشور پیشرفته باشد یعنی ما کمک کرده‌ایم نیازهای یک صنعت در جای دیگری حل شود، در صورتی که آنچه صنعت به ما اعلام می‌کند این است که واحدهای فناورانه باید نیازهای ما را در صنعت برطرف کنند.

تقویت خوشه‌های صنعتی باید در دستور کار قرار بگیرد

پیله ور یادآور شد: ما باید خوشه‌های صنعتی را تقویت کنیم و دولت کمک کند که هزینه تحقیق و توسعه بین شرکت‌ها کاهش یابد چرا که شرکت‌ها هزینه تحقیق و توسعه را یک سرمایه گذاری نامطمئن می‌دانند که ممکن است جواب بدهد یا ندهد، دولت باید وارد این موضوع شود که سرمایه گذاری کند تا نیازهای فناورانه با هزینه معقولی رفع شود.

این مسئول تصریح کرد: متأسفانه فرهنگ ما فرهنگ خام فروشی است، ما مواد معدنی زیر زمینی خود را با قیمت پایین می‌فروشیم و نخبگان خود را طوری تربیت می‌کنیم که در واقع کمک به فناوری سایر کشورها است و روش ما درست نیست، هر قدر نرخ وجود شرکت‌های دانش بنیان بالاتر برود جذب افراد و خروج نخبگان از کشور کاهش پیدا می‌کند و این اتفاق باید بیافتد.

معاون فناوری پارک علم و فناوری قزوین گفت: اقتصاد دانش بنیان تنها ۱۰ سال است که در کشور به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و عملکرد ما در این زمینه بد نبوده چرا که در سال‌های اول ما روی فرهنگسازی کار کردیم و لازم بود این تفکر را ایجاد کنیم که افراد باید به سمت تولید فناوری حرکت کنند و این موضوع هنوز ادامه دارد، حتماً نبابد همه در اداره‌ها کار کنند بلکه کشورها به افراد خلاق کارآفرین نیاز دارند.

پیله ور در پایان گفت: اقتصاد دانش بنیان تنها راه پیش روی مشکلات اقتصادی ما است و باید برای حرکت در مسیر رشد در این مسیر حرکت کنیم.