سیمای حضرت مسیح در قرآن و روایات
به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از مشرق نیوز، واژه مسیح یا ماشیح امروز به دو معنا به کار میرود: یکی نجات دهنده به معنای عام کلمه و نجات دهنده به معنای خاص: کسی که در آینده ظهور خواهد کرد.
آیات و احادیث در ارتباط با میلاد عیسی مسیح (علیه السلام)
یا مَریمُ إنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسیحُ عِیسَی ابنُ مَریمَ وَجیِهاً فِی الدُّنیا وَ الآخِرَةِ و مِنَ المُقَرَّبینَ)
ترجمه:
ای مریم! خدا تو را به کلمهای از جانب خودش بشارت می دهد که نامش مسیح ، عیسی بن مریم است ؛ در حالی که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان الهی است .آل عمران ، آیه ۴۵ .
حضرت عیسی علیه السلام : خادِمی یَدایَ و دابَّتی رِجلای و فِراشِی الأرضُ و وِسادِی الحَجَرُ و دِفئی فِی الشِّتاءِ مَشارِقُ الأرضِ . . . .
"به گزارش جام جم آنلاین و به نقل از مشرق نیوز، واژه مسیح یا ماشیح امروز به دو معنا به کار میرود: یکی نجات دهنده به معنای عام کلمه و نجات دهنده به معنای خاص: کسی که در آینده ظهور خواهد کرد"أبیتُ و لَیسَ لی شَیءٌ و أصبِحُ و لَیس لی شَیءٌ و لَیسَ عَلی وَجهِ الأرضِ أحَدٌ أغنی مِنّی
ترجمه:
خدمت کار من دو دست من است و مرکبم دو پای من و بسترم زمین و بالشم سنگ و گرمابخشم در زمستان مکانهای آفتابگیر . . . . شب و روز خود را با ناداری سپری میکنم و با این حال روی زمین ، هیچ کس توانگرتر و بینیازتر از من نیست.
بحار الأنوار ، ج ۱۴ ، ص ۲۳۹ .
امام علی علیه السلام درباره حضرت عیسی علیه السلام فرمودند : . . . وَلامالٌ یَلفِتُهُ و لا طَمَعٌ یُذِلُّهُ ، دابَّتُهُ رِجلاهُ و خادِمُهُ یَداهُ
ترجمه:
نه مال و ثروتی داشت که او را به خود مشغول گرداند و نه طمعی که به خواریاش اندازد ، مرکب او دو پایش بود و خدمت کارش دو دستش. نهج البلاغه ، خطبه ۱۶۰ .
سخنان برگزیده
حضرت عیسی علیه السلام : الدُّنیا قَنطَرَةٌ فاَعبُروها و لا تَعمُرُوها
ترجمه:
دنیا پل است ؛ از آن بگذرید و آبادش مسازید.
"شب و روز خود را با ناداری سپری میکنم و با این حال روی زمین ، هیچ کس توانگرتر و بینیازتر از من نیست"الأمالی ، مفید ، ص ۴۳ .
حضرت عیسی علیه السلام : بِحَقٍّ أقولُ لَکُم : إنَّ الأجرَ مَحرُوصٌ عَلَیهِ و لایُدرِکُهُ إلاّ مَن عَمِلَ لَهُ
ترجمه:
راست می گویمتان: همه خواهان مزدند، و تنها کسی به آن میرسد که برای آن کار کند.
میزان الحکمه ، ح ۲۲۰۸۳ .
حضرت عیسی علیه السلام : طُوبی لِلَّذینَ یَتهَجَّدونَ مِن اللَّیلِ ، اُولئکَ الّذینَ یَرِثونَ النُّورَ الدّائِمَ
ترجمه:
خوشا آنان که پاسی از شب را به عبادت میگذرانند ؛ آنان کسانیاند که نوری ماندگار به ارث میبرند.
تحف العقول ، ص ۵۱۰ .
حضرت عیسی علیه السلام : إنَّ الشَّجَرَةَ لاتَکمُلُ إلّابِثَمَرَةٍ طَیِّبَةٍ کَذلِکَ لایَکمُلُ الدِّینُ إلّا بِالتَّحَرُّجِ عَنِ المَحارِمِ
ترجمه:
درخت کامل نمی شود مگر با میوه ای گوارا . همچنین دینداری کامل نمی شود مگر با دوری از حرامها.
تحف العقول ، ص ۵۱۱ .
حضرت عیسی علیه السلام : إیّاکُم وَالنَّظرَةَ فَإنَّها تَزرَعُ فِی القُلُوبِ الشَّهوَةَ و کَفی بِها لِصاحِبِها فِتنةً
ترجمه:
زنهار از نگاه [بد] که بذر خواهش را در دل می افشاند ، و نگاه کننده را همین فتنه بس است.
تحف العقول ، ص ۵۰۲ .
حضرت عیسی علیه السلام : طُوبی لِلمُصلِحینَ بَینَ النّاسِ ، اُولئکَ هُمُ المُقَرَّبونَ یَومَ القِیامَةِ
ترجمه:
خوشا به حال اصلاح کنندگان میان مردم ؛ اینان در روز قیامت مقرّبان اند. تحف العقول ، ص ۵۰۱
عیسی مسیح هم اکنون کجاست ؟
در باره اینکه حضرت عیسی کجاست؟ در بین ادیان یهود، مسیحت و اسلام تفاوتی دیده می شود. هر سه دین در باره فرجامین روز این نبی خدا سخن رانده اند. لیک اختلاف روایت هر سه دین از روز آخر ظهور وحضور عیسی در بین مردمش، موجب میشود که اعتقاد آنها در باره مکان فعلی ایشان نیز متفاوت باشد.
ما به نظر هر سه دین در اینجا اشاره می کنیم:
۱- یهود معتقدند که عیسی کشته شده است.
چون یهود ادعا میکرد که مسیح عیسی بن مریم ع را کشتند. طبق این باور عیسی زنده نیست که جایی داشته باشد. قرآن کریم ادعای یهود مبنی بر اینکه عیسی را کشتند را رد می کند."وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَی ابْنَ مَرْیَمَ رَسُولَ اللَّهِ، وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَ إِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّباعَ الظَّنِّ وَ ما قَتَلُوهُ، یَقِیناً، بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَیْهِ، وَ کانَ اللَّهُ عَزِیزاً حَکِیماً، وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ إِلَّا لَیُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یَکُونُ عَلَیْهِمْ شَهِیداً"
۲- مسیحیان معتقدند که یهودیان آن جناب را دار زدند و کشتند، ولی بعد از کشته شدنش، خدای تعالی او را از قبرش بیرون آورد و به آسمان برد.
این اساس مسیحیان معتقدند که عیسی در نزد بــــــدر (همان خدای مسیحیان) در آسمان معنوی قرار دارد. او در دست راست خداست و تاثیرش بر جهان از طریق روح القدس است.
"بحار الأنوار ، ج ۱۴ ، ص ۲۳۹ .امام علی علیه السلام درباره حضرت عیسی علیه السلام فرمودند : "بی شک مراد مسیحیت از مسیح نزد خدا باید وجود روحی او باشد نه جسمی.
حال آنکه آیاتی که ملاحظه کردید داستان کشتن و به دار آویختن را به کلی تکذیب میکند.
۳- مسلمین با استفاده از از ظاهر آیه "وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ ... معتقدند عیسی ع نزد خدا زنده است و نخواهد مرد تا آنکه همه اهل کتاب به وی ایمان بیاورند. روشن است که مراد از نزد خدا آسمان نیست بلکه قرب معنوی خداست. لذا علامه طباطبائی ره در تفسیر آیه "وَ رافِعُکَ إِلَیَّ وَ مُطَهِّرُکَ مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا" می فرماید: کلمه "رفع" به معنای بلند کردن و برداشتن است، و از آنجایی که در آیه شریفه کلمه" رافعک" مقید به قید" الی" شده معلوم میشود که منظور از این رفع، رفع معنوی است نه رفع صوری و جسمی، چون خدای تعالی در مکانی بلند قرار نگرفته تا عیسی ع را به طرف خود بالا ببرد، او مکانی از سنخ مکانهای جسمانی که اجسام و جسمانیات در آن قرار میگیرند ندارد، به همین جهت دوری و نزدیکی نسبت به خدای تعالی هم دوری و نزدیکی مکانی نیست.
لذا منظور از رفع، رفع معنوی است یعنی ترفیع درجه و تقرب به خدای سبحان. (ترجمه المیزان، ج3، ص: ۳۲۶)
نظیر تعبیری که در سوره مریم در شان ادریس ع آورده فرموده است "وَ رَفَعْناهُ مَکاناً عَلِیًّا" که منظور از مکان در این آیه جمله مکانت و منزلت است، نه مکان مادی.
البته عده ای معتقدند که مراد از "رفع عیسی ع به سوی خدا"، بالا بردن هم روح و هم جسم عیسای زنده به آسمان است." چون از ظاهر قرآن شریف بر می آید که خدای تعالی عیسی ع را در حالی که زنده بود به آسمان مادی و جسمانی بالا برده و مقام قرب خدای سبحان و محل نزول برکات و مسکن ملائکه مکرم هم همین آسمان مادی است. (ترجمه المیزان، ج3، ص: ۳۴۲)
در کتاب عیون از حضرت رضا علیه السلام روایت کرده که فرمود: امر هیچ یک از انبیاء و حجج الهی بر مردم مشتبه نشد مگر امر عیسی ع و بس، برای اینکه عیسی ع را زنده به آسمان بردند و بین آسمان و زمین قبض روحش کردند و "بدن بیروح" و "روح بیبدنش" را به آسمان بردند و در آنجا دوباره روحش را به بدنش برگرداندند.
تولد مسیح در قرآن و انجیل :
انجیل متی (۱:۱۸) تا (۱:۲۵) تولد عیسی مسیح(ع) را در زمان هیررودیس چنین روایت کرده است: «مریم(س) مادر عیسی که در عقد یوسف بود، قبل از ازدواج با او به وسیله روحالقدس آبستن شد. یوسف که سخت پایبند اصول اخلاقی بود، بر آن شد که نامزدی خود را به هم بزند، اما در نظر داشت این کار را در خفا انجام دهد تا مبادا مریم بیآبرو شود. او غرق در این گونه افکار بود که به خواب رفت.
"نهج البلاغه ، خطبه ۱۶۰ .سخنان برگزیدهحضرت عیسی علیه السلام : الدُّنیا قَنطَرَةٌ فاَعبُروها و لا تَعمُرُوهاترجمه:دنیا پل است ؛ از آن بگذرید و آبادش مسازید"در خواب فرشتهای را دید که به او گفت: یوسف، پسر داوود از ازدواج با مریم نگران نباش. کودکی که در رحم اوست از روحالقدس است. او پسری خواهد زایید و تو نام او را عیسی یعنی نجاتدهنده خواهی نهاد و او قوم خود را از گناهانشان خواهد رهانید و این همان پیغامی است که خداوند قرنها قبل به زبان نبی خود اشعیا فرموده بود که بنگرید! دختری باکره آبستن خواهد شد و پسری به دنیا خواهد آورد و او را عم انوئیل خواهید نامید (عم انوئیل به زبان عبری یعنی خدا با ماست) چون یوسف بیدار شد، طبق دستور فرشته عمل کرد و مریم را به خانهاش آورد تا وقتی که او پسرش را به دنیا آورد و یوسف او را عیسی نام نهاد.»
تولد عیسی بن مریم(علیهما السلام) در قرآن
خداوند در قرآن نیز در سوره آلعمران و سوره مریم به داستان تولد حضرت عیسی اشاره کرده است که در آن میان میتوان به آیات ۱۶ تا ۳۵ سوره مریم در قرآن کریم مراجعه کرد: در همان لحظهای که جبرئیل(ع) در مریم دمید، زنی باردار شد و تردیدی نیست که او در این اندیشه بود که مردم درباره او چه خواهند گفت؛ زیرا وی دوشیزه ای بود که اکنون باردار شده بود و بدون شوهر از او فرزندی متولد شده است، این ذهنی تها، او را پریشان خاطر کرد و بیمناک و مضطرب شد و علاقهمند بود از مردم کنارهگیری کند و تنها زندگی کند. اینجا بود که محلی را دور از مردم انتخاب کرد تا در آن از دیدگان آنها مخفی و نهان باشد و آنگاه که زمان وضع حمل فرارسید، درد و رنج ولادت، او را مجبور ساخت به درخت خرمایی رو آورد تا خود را به واسطه آن پنهان سازد. خود را به آن درخت رساند و بر آن تکیه زد و در آنجا به خاطر آورد که بزودی مورد آماج تهمتهای ناروا قرار خواهد گرفت.
در آن هنگام آرزو میکرد ای کاش قبل از این ماجرا مرده بود و یا چیزی پست و بیمقدار بود که ارزش نام بردن نداشت، ولی لطف و عنایت خداوندی بسرعت شامل حال وی شد و صدای جبرئیل را شنید که از نزدیکی او، و محلی پایینتر از جایگاه وی، او را مخاطب ساخته و به وی اطمینان داد که خداوند روزی او را بر عهده گرفته است و او اگر تنها شاخه درخت خرما را تکان دهد، رطب تازه برایش فرو میریزد و میتواند با گوارایی میل کند و از جوی آبی که از سمت پایین جایگاهش میگذرد بنوشد و خیالی آرام و خاطری آسوده داشته باشد و به او آموخت که اگر به فردی نکوهشگر برخورد و یا کسی درباره مسئله بارداری و چگونگی آن از او پرسید، به او پاسخ ندهد و با اشاره بگوید: نذر کردهام برای خدا روزهای بگیرم.
هنگامی که عیسی(ع) متولد شد و مادرش او را نزد خویشاوندان خود آورد، برای آنان - که از تقوا و پرهیزکاری و عبادات مریم اطلاع داشتند و چه کسانی که بی اطلاع بودند صحنهای غیرمنتظره بود- زیرا کاری که او انجام داده بود برای آنان بسیار شگفت آور بود و نیز میدانستند مریم دوشیزه بوده و شوهر نکرده است و طبیعی بود که چنین امر ناگهانی فرد را در معرض اتهام قرار دهد و بدیهی است اموری از این قبیل، فرصت اندیشیدن به کسی نمیدهد، به ویژه که دلایل اتهام و قرینه های ظاهری دال بر آن موجود باشد. بنابراین، جایی برای شک و تردید باقی نمیگذارد.
آنچه را مریم(س) توانست در قبال این طوفان تهمت و افترا انجام دهد این بود که به سفارش جبرئیل(ع) عمل کرد و روزه گرفت و به فرزند خود که در گهواره آرمیده بود، اشاره کرد و از آنها خواست با وی سخن بگویند. آنان از این سخن به خشم آمدند، زیرا پنداشتند مریم آنها را به تمسخر گرفته است، چون تاکنون سراغ نداشتند کودکی در گهواره سخن بگوید، ولی عیسی(ع) بدانها پاسخ کاملی دال بر پاکدامنی مادرش عنوان کرد و گفت: خداوند او را به سخن آورده است و افزود: من بنده خدا هستم و خدای متعال به من انجیل عطا خواهد کرد و مرا به پیامبری برمیگزیند و وجودم را با برکت کرده و آموزگار صفات خوب و پسندیده قرار داده است و به من دستور داده که تا زندهام نماز را به پای دارم و زکات بپردازم و سفارشم فرمود به مادرم نیکی و مهربانی کنم، خدای سبحان مرا میان مردم، فردی ستمکار قرار نداد و در اثر گناه شقاوتمندم نساخت و آن گاه که متولد شدم و زمانی که از دنیا میروم و هنگامی که در قیامت از بین مردگان زنده محشور میشوم، در پناه و امان الهی هستم.
قوم مریم نزد وی آمدند و مریم فرزند خود را حمل میکرد، گفتند: ای مریم، کار بسیار زشتی انجام دادهای. ای خواهر هارون، پدرت مرد بدی نبود و مادرت هم بدکاره نبود، چرا چنین کردی؟ مریم به فرزندش اشاره کرد، آنها گفتند: چگونه ما با کودکی که در گهواره است، سخن بگوییم! عیسی به سخن آمد و گفت: من بنده خدا هستم، به من کتاب آسمانی عطا کرد و مرا هر کجا که باشم، مایه برکت گرداند و تا زندهام مرا به نماز و زکات و نیکی به مادرم سفارش فرمود و مرا ستمکار و شقی قرار نداد، درود بر من، آن روز که متولد شدم و آن روز که از دنیا میروم و آن روز که زنده محشور میشوم.
در انجیل یوحنا (۲۷:۱۴) به نقل از حضرت مسیح(ع) آمده است: "من هدیهای نزد شما میگذارم، ولی میروم، این هدیه آرامش فکر و دل است؛ آرامشی که من به شما میدهم، مانند آرامشهای دنیا بیدوام و زودگذار نیست، پس آسودهخاطر باشید و نترسید! فراموش نکنید چه گفتم، گفتم که میروم و زود بازمیگردم. اگر واقعا مرا دوست داشته باشید، از این خبر شاد خواهید شد.
منظور از « روح خدا » چیست ؟
تقریباٌ همه مفسران معروف ، روح را در اینجا به جبرئیل فرشته بزرگ خدا تفسیر کرده اند ، و تعبیر « روح » از او به خاطر آن است که هم روحانی است و هم وجودی است حیاتبخش ، چرا که حامل رسالت الهی به پیامبران است که احیاء کننده همه انسانهای لایق می باشد و اضافه روح در اینجا به خدا دلیل بر عظمت و شرافت این روح است ، که یکی از اقسام اضافه ، اضافه تشریفیه است .
سرنوشت حضرت مریم(علیها السلام) پس از تولد حضرت عیسی(علیه السلام) چه شد؟
قرآن کریم در آیات زیادی از جمله آیات ۳۶ - ۴۷ سوره آلعمران و آیات ۱۶ - ۳۵ سوره مریم، از آن حضرت یاد نموده است.
"تحف العقول ، ص ۵۰۱عیسی مسیح هم اکنون کجاست ؟در باره اینکه حضرت عیسی کجاست؟ در بین ادیان یهود، مسیحت و اسلام تفاوتی دیده می شود"در مورد سرگذشت آن حضرت بعد از تولد حضرت عیسی(ع) میفرماید: (فَأَنت به قومها تحمله قالوا یا مریم لقد جئت شیئاً مریّاً);{ سوره مریم، آیه 27} حضرت مریم فرزندش را در آغوش گرفت و نزد قومش آمد، آنان او را به خاطر این که بدون شوهر دارای فرزند شده بود مورد سرزنش قرار دادند و گفتند: ای مریم کار بسیار عجیب و بدی انجام دادی! حضرت مریم که روزه سکوت گرفته بود، در جواب چیز نگفت و اشاره به کودکش کرد تا با او صحبت کنند و از او بپرسند.
آنها تعجب کردند و گفتند: «کیف تکلم من کان فی المهد صبیاً);{ سوره مریم، آیه 29} چگونه با طفلی که در گهواره است سخن بگوییم؟! ناگهان کودکِ مریم زبان به سخن گشود و گفت: (انی عبدالله اتانی الکتاب و جعلنی نبیاً);{ سوره مریم، آیه 30} من بنده خدایم؛ او کتاب آسمانی به من داده؛ و مرا پیامبر قرار داده است... بنی اسرائیل وقتی این معجزه بزرگ را از آن حضرت مشاهده کردند، فهمیدند که حضرت مریم پاک، و از گمانی که آنها برده بودند، مبرا و منزه است.{ مجمع البیان، طبرسی، ج ۶، ص ۴۱۹ }
بیش از این در قرآن و احادیث معتبر مطلبی در مورد سرنوشت حضرت مریم بعد از تولد حضرت عیسی نیامده است، اما در برخی از کتب قصص قرآن آمده است که حضرت مریم و فرزندش مدتها با یکدیگر زندگی کردند و به هدایت مردم پرداختند. حضرت مریم به صحرا و کوهستان میرفت و در آن جا به عبادت و نیایش پروردگار میپرداخت. روزی در وادی دمشق در دامنه کوهی مشغول عبادت بود، خسته شد و همان جا خوابید تا رفع خستگی کند، همان دم از دنیا رفت.
حوریان بهشتی نزد او آمدند و پارچه سفیدی را بر روی او کشیدند.
حضرت عیسی به سراغ ما درآمد، دید خوابیده است و پارچه سفیدی بر روی او کشیده شده است، او را بیدار نکرد، مدتی صبر نمود، دید بیدار نشد. آهسته کنارش آمد و مادر را صدا زد، جوابی نشنید، فهمید که مادرش جان سپرده است، حضرت عیسی با دلی سوزناک از غم مادر، جنازه او را برداشت و به نزدیک بیتالمقدس آورد و در آن جا دفن نمود.{ قصههای قرآن، محمد اشتهاردی، ص 452} در روایت آمده است که شخصی از امام صادق(ع) پرسید: «چه کسی فاطمه زهرا(س) را غسل داد؟ حضرت فرمود: امیر المؤمنین(ع). قبول این مطلب برای آن شخص سنگین بود و نمی توانست بپذیرد، حضرت فرمود: همانا فاطمه(س) صدیقه بود، و صدیقه را غسل نمیدهد جز صدیق، آیا نمیدانی که حضرت مریم را غسل نداد مگر حضرت عیسی».{ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج ۱۴، ص 197}
در مورد زندگی و وفات آن حضرت در کتابهای قصص الانبیا مطالب دیگری نیز گفته شده است. چنانکه گفته اند: چون مریم به سن ۱۸ سالگی رسید، جوانی به نام یوسف که به شغل نجار مشغول بود و از اقوام حضرت مریم بود به خواستگاری ایشان آمد و حضرت مریم به عقد ایشان درآمد و قبل از اینکه با همدیگر همبستر شوند توسط جبرئیل (روح القدس) از طرف خداوند به مریم دمیده شد و حضرت مریم باردار شدند و لذا از مردم کناره گرفتند.
"این اساس مسیحیان معتقدند که عیسی در نزد بــــــدر (همان خدای مسیحیان) در آسمان معنوی قرار دارد"
یوسف شوهر حضرت مریم(س) از این جریان آگاه شدند، قصد کردند که از مریم جدا شوند ولی در خواب فرشته ای به او شرح حال مریم را گوشزد کرد و چون از خواب بیدار شدند به نزد حضرت مریم رفتند و از مریم عذر خواهی کردند.
همچنین نوشته اند: بعد از تولد حضرت عیسی(ع) روزی یوسف دست همسرشان مریم و فرزند خردسال یعنی عیسی(ع) را گرفتند و آنها را با خود به مصر بردند و اینها تا ۱۲ سالگی عیسی(ع) در مصر بودند که در این زمان در خواب به یوسف خطاب شد که برخیز و عیسی را با مادرش به وادی مقدسه ببر و یوسف از خواب که بیدار شد حضرت عیسی(ع) را به همراه مادرش مریم(س) به کنار رود اردن برد.{ ترجمه قصص الانبیا، حسین عمادزاده، ج ۳۲، ص ۷۲۵ }
در کنار رود اردن شهری به نام ناصره بود که در آنجا یوسف به شغل نجاری پرداخته بود و در حالی که پیر شده بود، عیسی(ع) به یوسف در امر نجاری کمک میکرد و مادرش مریم(ع) هم به نخریسی و خیاطی مشغول بود و در این زمان که حضرت عیسی(ع) عمرشان از سی سال می گذشت، جبرئیل بر ایشان نازل شد و امر پیامبری را بر ایشان عرضه داشت. از این زمان بود که ایشان به امر تبلیغ از دین جدید پرداختند و قوم یهود را به دین جدید فراخواندند ولی یهودیان بر علیه او شوریدند و مخصوصاً زمانی که دیدند پیروان زیادی به گرد او جمع شده اند، خواستار قتبل او شدند که خداوند عیسی(ع) را به سوی آسمان برد.{ حجاب شهید مطهری }
پیرامون طول عمر حضرت مریم(ع) چند قول ذکر شده است، عدهای بر این باورند که ۶۷ سال پس از عروج عیسی(ع) به آسمان زندگی کردند که این قول صحت ندارد و علامه مجلسی می گویند: قبل از عروج عیسی(ع) حضرت مریم درگذشتند و حضرت عیسی مادرشان را غسل و کفن کردند و بدن مادرشان را به بیت المقدس انتقال دادند و در آنجا به خاک سپردند.{ حیاْ القلوب، علامه مجلسی، ج ۲، ص 1070} و بیشتر مورخین بر این نظریه اعتقاد دارند.
برای مطالعه بیشتر می توانید به کتب داستان پیامبران اثر محمد لاریجانی و قصص الانبیا مراجعه کنید.
در پایان مناسب است به روایتی که در کتب شیعه و اهل سنت در مورد مقام و منزلت حضرت مریم(ع) نقل شده اشاره کنیم: پیامبر اکرم(ص) فرمود: «افضل زنان بهشت خدیجه بنت خویله، فاطمه بنت محمد، مریم بنت عمران و آسیه همسر فرعون است».{ کنزالعمال، متقی الهندی، ج ۱۲، ص 143} بنابراین حضرت مریم یکی از چهار زن نمونه بهشت است.
معجزات حضرت عیسی (ع)
۱ ـ تکلم در گهواره :در قرآن کریم سوره مریم به تکلم عیسی (ع) در گهواره که دال بر عبودیت وی نسبت به خداوند است اشاره شده است .
۲ ـ مسخ : قرآن کریم از لعنت شدن بنی اسرائیل بر لسان داود (ع) و عیسی (ع) سخن گفته و روایات ما لعنت را به مسخ تفسیر کرده اند .
هنگام نزول مائده خداوند فرموده بود که هر کس به آن کفر ورزد او را عذابی سخت خواهد بود و پس از نافرمانی آنان گروهی از بنی اسرائیل به خوک و خرس و ... مسخ گردیده اند .
۳ ـ اخبار از امور غیبی: به گفته قرآن کریم عیسی (ع) مردم را از آنچه در منزل ذخیره کرده و آن چه در آینده خواهد خورد خبر می داده است .
۴ ـ خلقت پرنده : در دو موضع از قرآن کریم به این معجزه اشاره شده است در ادامه عبارت باذن الله نیز آمده است .
۵ ـ زنده کردن مردگان : این معجزه هم در کتاب مقدس و هم در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته است .
۶ ـ شفای بیماران : آیات بسیاری از کتاب مقدس به این معجزه اختصاص یافته است و شفای بیماران در قالب شفای شخص ابرص شفای شخص زمین گیر ، مفلوج ، کور ، کرو لال اشاره شده است قرآن کریم به شفای کور مادر زاد و شخص ابرص ( پیس ) اشاره نموده است تعبیر قرآن نشان می دهد که معجزه شفای بیماران در موارد متعددی از این پیامبر صادر شده است .
۷ ـ راه رفتن بر روی آب : این معجزه در انجیل و در روایتی از اهل بیت (ع) نقل شده است معجزاتی که کتاب مقدس به عیسی (ع) نسبت داده و منابع اسلامی ذکری از آن به میان نیاورده اند عبارت از : خشکانیدن درخت انجیر ، معجزه پرداخت پول جزیه به باجگیران ، صید کثیر ماهی ، خارج کردن دیو از دیوانگان و آرام کردن طوفان .
مسیح در گاهواره سخن می گوید
« سرانجام مریم در حالی که کودکش را در آغوش داشت از بیابان به آبادی بازگشت و به سراغ بستگان و اقوام خود آمد . » ( سوره مریم / آیه ۲۷ )
هنگامی که آنها کودکی نوزاد را در آغوش او دیدند ، دهانشان از تعجب باز ماند ؛ آنها که سابقه پاکدامنی مریم را داشتند وآوازه تقوا و کرامت او را شنیده بودند سخت نگران شدند ، تا آنجا که بعضی به شک و تردید افتادند ، و بعضی دیگر هم که در قضاوت و داوری عجول بودند زبان به ملامت و سرزنش او گشودند ، و گفتند : حیف از آن سابقه درخشان ، با این آلودگی ! و صد حیف از آن دودمان پاکی که اینگونه بدنام شد . « گفتند : ای مریم ! تو مسلماً کار بسیار عجیب و بدی انجام دادی ! » ( مریم / ۲۷)
بعضی به او رو کردند و گفتند : « ای خواهر هارون ! پدر تو آدم بدی نبود ، مادرت نیز هرگز آلودگی نداشت . » (مریم/۲۸)
با وجود چنین پدر و مادر پاکی این چه وضعی است که در تو می بینیم ؟ چه بدی در طریقه پدر و روش مادر دیدی که از آن روی برگرداندی ؟!
در این هنگام ، مریم به فرمان خدا سکوت کرد ، تنها کاری که انجام داد این بود که اشاره به نوزادش عیسی کرد .
"حال آنکه آیاتی که ملاحظه کردید داستان کشتن و به دار آویختن را به کلی تکذیب میکند.۳- مسلمین با استفاده از از ظاهر آیه "وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ .."اما این کار بیشتر تعجب آنها را برانگیخت و شاید جمعی آن را حمل بر سخریه کردند و خشمناک شدند گفتند : مریم با چنین کاری که انجام داده ای قوم خود را مسخره نیز می کنی .
به هر حال « به او گفتند ما چگونه با کودکی که در گاهواره است سخن بگوییم ؟! » ( سوره مریم / آیه ۲۹ ) به هر حال ، جمعیت از شنیدن این گفتار مریم نگران و حتی شاید عصبانی شدند آنچنان که طبق بعضی از روایات به یکدیگر گفتند : مسخره و استهزاء او از انحرافش از جاده عفت ، بر ما سخت تر و سنگین تر است .
ولی این حالت چندان به طول نیانجامید چرا که آن کودک نوزاد زبان به سخن گشود و « گفت : من بنده خدایم . او کتاب آسمانی به من مرحمت کرده و مرا پیامبر قرار داده است . و خداوند مرا موجودی پر برکت برای بندگان در هرجا باشم قرار داده است و مرا تا زمانی که زنده ام به نماز و زکات توصیه کرده است و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده و جبار و شقی نداده است .
» ( سوره مریم /۳۰ تا ۳۰ )
و سرانجام این نوزاد ( حضرت مسیح ) می گوید : « سلام و درود خدا بر من باد آن روز که متولد شدم و آن روز که می میرم و آن روز که زنده برانگیخته می شوم . »
این سه روز در زندگی انسان ، سه روز سرنوشت ساز و خطرناک است که سلامت در آنها جزء به لطف خدا میسر نمی شود و لذا هم در مورد یحیی (ع) این جمله آمده ، و هم در مورد حضرت مسیح (ع) ، با این تفاوت که در مورد اول خداوند این سخن را می گوید و در مورد دوم مسیح (ع) این تقاضا را دارد .
اقتدای حضرت عیسی(علیه السلام) به حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه)
روایات متعدد، از برگشت و حضور حضرت عیسی(ع) در جبهه حضرت حجت(عج) خبر دادهاند. حضرت مسیح(ع)، حامی و مروّج حضرت حجت است که به هدایت مردم بهویژه اهلکتاب میپردازد. همچنین هنگام نماز جماعت به حضرت مهدی(عج) اقتدا میکند، چنانکه پیامبر اعظم(صلی الله علیه واله) به این موضوع اشاره فرموده است:
فینزل روحالله عیسی بن مریم فیصلّی خلفه؛[ بحارالانوار، ج ۵۱، ص 71]
پس [هنگام ظهور حضرت مهدی] عیسی بن مریم فرود میآید و پشت سر او [حضرت مهدی] نماز میخواند.
روایت نبوی دیگری، حضرت عیسی را حاکم عادل و شکننده صلیبها در عصر ظهور معرفی میکند:
والذی نفسی بیده لیوشکنّ ان ینزل فیکم ابن مریم حکماً عدلاً یکسرالصلیب و یقتل الخنزیر و یضع الجزیة؛ [ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۲؛ صحیح بخاری، ج ۲، ص 256]
قسم به کسی که جانم در دست اوست، نزدیک است که در میان شما، پسر مریم (حضرت عیسی) فرود بیاید.
"معتقدند عیسی ع نزد خدا زنده است و نخواهد مرد تا آنکه همه اهل کتاب به وی ایمان بیاورند"او حاکمی عادل است که صلیب را میشکند و خوک را میکشد و جزیه را برمیدارد.
شکستن صلیب، قتل خنزیر (کنایه از حرمت خوردن گوشت آن) و رفع جزیه، از نشانههای نسخ شریعت مسیحیت و ضرورت اقبال به شریعت اسلام است.
در زمان ظهور آن حضرت، مسیح(ع) نزول خواهند کرد و در رکاب آن بزرگوار و پشت سر آن بزرگوار اقامه نماز خواهند نمود و این به مفهوم خاتمیت و خاتمالاوصیاء بودن آن بزرگوار است و در روایت آمده که آن بزرگوار به حضرت مسیح(ع) احترام نموده و مسیح(ع) گوید، کسی را نرسد که بر ائمه اهل البیت(ع) تقدم بجوید و حق تقدم با شماست. کتاب منتخبالاثر ۲۵ حدیث در این رابطه نقل نموده است. و در بحارالانوار از جابر نقل شده که امام عصر(عج) به حضرت عیسی(ع) میگوید: بیایید بر ما امامت کنید.
و حضرت عیسی(ع) میگوید: بعضی از شما بر بعضی دیگر امارت دارد و این عنایت خداوند نسبت به این امت است.
آنگاه میگوید این حدیث صحیح و نیکو است که بزرگان نقل نمودهاند و دلالت دارد بر اینکه مهدی(عج) به جز عیسی(ع) است و این به معنی تسلیم مسیحیت و یهودیت در برابر اسلام و در برابر قرآن و آل البیت(ع) خواهد بود. چیزی که آن را در طول چهارده قرن گذشته کمتر پذیرفتهاند. و همواره در برابر اسلام با جنگهای صلیبی و صهیونیستی و تهمتها و نسبتهای ناروا و جنگ روانی و تبلیغاتی و عملیات تخریبی تلاش کردهاند تا مانع گسترش و نفوذ آن در جهان بشوند و البته این ظلم بزرگی است که نسبت به بشریت و ارزشهای الهی و ادیان الهی و حضرت مسیح(ع) و حضرت موسی کلیم(ع) و پیروان راستین این دو دین و پیامبر بزرگ الهی روا داشتهاند.
دربارة حدیثی که به این مضمون نقل شده است: «لامهدیّ إلّا عیسی بن مریم(ع)؛ مهدی نیست مگر ـ همان ـ عیسیبن مریم» باید گفت:
۱. این حدیث سند قابل اعتماد و قابل قبولی ندارد و نمیتوان به آن استناد کرد و راوی آن متهم به سهلانگاری در نقل است. راوی علیبن محمدبن خالد جندی (موذن الجند) است.
مرحوم مجلسی(ره) در اینباره میگوید:
علمای اهل سنت اتفاق نظر دارند بر آنکه در صورتی که راوی خبر معروف به تساهل در روایت باشد خبر و حدیث او قابل قبول نخواهد بود.
"یوسف که سخت پایبند اصول اخلاقی بود، بر آن شد که نامزدی خود را به هم بزند، اما در نظر داشت این کار را در خفا انجام دهد تا مبادا مریم بیآبرو شود"(مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص۹۳؛)
۲. حدیث واحد است و خبر واحد به فرض صحت در احکام حجیت دارد نه در مسائل اعتقادی و مباحث عقلی در مسائل اعتقادی علم و حجت شرعی لازم است.
۳. احتمالاً حدیث یادشده توسط جریانهای مسیحی و نفوذی ساخته و پرداخته و در احادیث دست برده شده باشد.
۴. به فرض آنکه چنین حدیثی در روایات ما آمده باشد لکن در روایات فراوان دیگر آمده که آن حضرت ظهور خواهد نمود و پشت سر حضرت مهدی(ع) اقامه نماز خواهند کرد و این حدیث با احادیث دیگر قابل جمع است که آن حضرت ظاهر و پشت سر امام عصر ـ ارواحنا فداه ـ اقامه نماز خواهند کرد و نافی ظهور ولی عصر(عج) نمیباشد. ممکن است تحریف در لفظ نیز رخ داده باشد و کلمه «مع» بعد از «الا» از قلم افتاده باشد؛ یعنی «لا مهدی الا مع عیسی بن مریم؛ مهدی نیست مگر همراه عیسیبن مریم.»
۵.
این حدیث به این معناست که تصور نشود حضرت مسیح(ع) خود مستقلاً ظاهر میشوند و یا حضرت مهدی(ع) بدون حضرت مسیح ظهور خواهند نمود.
پس از نگارش این موضوع دوستان موثق نقل نمودند که این حدیث شریف در کتاب تذکرةالاولیا با این سبک آمده است: «لا مهدی إلّا عیسی بن مریم معه.» مهدی نیست مگر آنکه عیسیبن مریم با اوست.
که «معه» در آخر حدیث شریف به جای مع که ما احتمال داده بودیم ساقط شده آمده است و اگر این باشد «نعم الوفاق» و یا این نقل و روایت قرینه بر منظور از حدیث یاد شده است و معنای حدیث شریف به نوعی ملازمه بین حضرت مهدی ـ ارواحنا فداه ـ و حضرت مسیح(ع) است که هر یک علامت دیگری و نشانه و شرط ظهور و نزول و حضور دیگری است و مانند خورشید و نور با یکدیگر جز با ظهور و حضور دیگری به وقوع نمیپیوندد و تحقق نمییابد. و این خود بهترین دلیل و شاهد بر ادعاهای بیاساس و ساختگی کسانی است که نسبت به هر یک از این دو موضوع مقدس و همراه یکدیگر ادعای انفرادی داشته باشند؛ ادعای مهدویت بدون نزول حضرت مسیح(ع) و یا ادعای نزول مسیح(ع) منهای حضرت مهدی(عج) چه در اسلام و چه در مسیحیت!
آری ظهور هر یک از این دو، مکمل دیگری و شرط و متمم دیگری خواهد بود. و در حقیقت همانطور که از روایت استفاده میشود، امام مهدی(عج) قدوه و اسوه و اهل البیت(ع) مشمول کرامت خاص الخاص و اخص الخواص بوده و رسول اکرم(ص)صاحب لوای حمد است و رحمت للعالمین است و آدم(ع) و دیگر انبیا(ع) تحت لوای آن حضرت در فردای قیامت خواهند بود و چه بسا فلسفه این تقدم مهدی(ع) بر مسیح تسلیم در برابر خاتمیت و خاتم الاوصیا و صاحب سدرة المنتهی بوده و این علامت آن باشد که دین و قرآن محمد(ص) و اهل بیت آن حضرت در افق اعلا هستند و چه بسا این خود از اسرار و رموز الهی و تأویل این قبیل احادیث باشد. و البته حضرت ولیعصر(ع) امامت به مفهوم ولیالله و ولی اولیاءالله و ولایت مطلقه الهیه است و تقدم آن رتبی است و بالاتر از مقام نبوت مطلقه است.۴
نه مهدی(ع) جز با نزول حضرت مسیح ظهور نخواهند فرمود و تکمیل سلسله و زنجیره پیامبران و رهبران الهی در آخرالزمان با ظهور مهدی(ع) اتفاق خواهد افتاد. و آنچه امروز مسیحیت آمریکایی تصور میکند که آرمگدن اتفاق خواهد افتاد و امام عصر(عج) و مهدی موعود(ع) در کار نخواهد بود و دروغی آشکار بیش نیست.
۶.
"خود را به آن درخت رساند و بر آن تکیه زد و در آنجا به خاطر آورد که بزودی مورد آماج تهمتهای ناروا قرار خواهد گرفت"دروغگوها و کذابها فردا مدعی مهدویت و یا امامت و یا مدعی نیابت و یا ظهور باب و مانند آن نشوند. این رخداد جز با حضور و نزول حضرت مسیح(ع) عملی نخواهد شد.
۷. خود این حدیث دلیل روشنی بر ظهور امام عصر(عج) و آینده روشن تاریخ بشریت و امید به آیندهای نویدبخش و ظهور منجی موعود و ظهور عیسی بن مریم(ع) و وعده ادیان الهی برای نجات کاروان بشریت از چنگال اهریمنان و شیاطین خواهد بود و این از نشانههای آن بزرگوار است.
چرا در قرآن عیسی کلمه نامیده شد ؟
در هیچ موردی از آیات قرآنی به طور خاص ، به کسی یا چیزی جز حضرت عیسی(ع) کلمه گفته نشده، گواینکه به طور عام، به همه مخلوقات الهی کلمات گفته شده است.
ویژگی این پیامبر سخت کوش که در نظر مستکبران، مستوجب مرگ سرخ وچوبه دار میشود ، چیست؟
قرآن مجید ، تنها درباره اوست که می فرماید :
اِنَـما المَسیحُ عیسَی ابنُ مَریَم رَسوُلُ الله وَ کـَلِمَته اَلقاها الی مَریَم ( النساء/۱۷۱)
« جز این نیست که مسیح ، عیسی بن مریم ، فرستاده خدا و کلمه اوست که به مریم القاء کرده است ».
در ضمن بشارتهایی که به حضرت مریم داده شد ، فرشتگان گفتند :
یا مَریَمُ اِنَ الله یُبَشِرُکَ بـِکـَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسیحُ عیسَی ابن مَریَم وَجیهاً فِی الدُنیا وَ الاخِرَةِ وَ مِنَ المُقرَّبین( آل عمران /۴۵)
« ای مریم ، خداوند تو را به کلمه ای ازخویش که نامش مسیح ، عیسی بن مریم است و در دنیا و آخرت وجاهت دارد و از مقربان است ، بشارت می دهد.»
چرا تنها وی کلمه خدا نامیده شده است ؟
نکته ای که در آیه فوق باید مورد عنایت قرار گیرد ، این است که عیسی (ع) کلمه ای است که نامش مسیح ، عیسی بن مریم است .
پس مسیح یا عیسی - نام کلمه خاص الهی- آن انسانی است که از مریم ، بدون پدر متولد می شود . پس مسیح یا عیسی از مقوله لفظ است . ولی کلمه در آیه فوق ، از مقوله لفظ نیست ، بلکه از مقوله اعیان خارجی و جوهر است .
البته مانعی نیست که برای کلمه ای که ازمقوله لفظ است نیز نامگذاری کنند مثلاً نام یک دسته از کلمات رااسم و نام دسته ای دیگر را حرف بگذارند . اما روشن است که در آیه فوق ، نام کلمه ای است که از مقوله اعیان خارجی و جواهر است .
بررسی اقوال
درباره اینکه چرا عیسی کلمه خدا است ، اقوال و نظراتی است.
"روزی در وادی دمشق در دامنه کوهی مشغول عبادت بود، خسته شد و همان جا خوابید تا رفع خستگی کند، همان دم از دنیا رفت"راغب اصفهانی اقوالی ذکر می کند که به شرح زیر است:
۱. عیسی را از این جهت کلمه نامیده اند که با کلمه الهیکُن که در آیه شریفه : اِنَّ مَثَلَ عیسی عِندَ الله کـَمَثـَلِ آدم خَلَقَهُ مِن تُراب ثُمَّ قالَ لَهُ کـُن فـَیَِکوُن( آل عمران / ۵۹ ) آمده ، آفریده شد .
۲.همان طوری که مردم با کلام نورانی خداوند هدایت می شوند و راه را از بیراهه تشخیص می دهند ، با وجود مقدس عیسی نیز هدایت می شوند. بنابراین ، عیسی با کلام خدا در هدایت و روشنگری راه تکامل بشر مشترک است .
۳.
عیسی هنوز در گهواره بود که خداوند او را به نور وحی ، شرافت بخشید چنانکه خودش فرموده :
" انّی عَبدُالله ءاتانی الکتاب وَ جَعَلَنی نَبیا"( مریم/۳۰)
« منم بنده خداوند که به من کتاب داده و مرا پیامبر گردانیده است .»
این ویژگی عیسی که دراوایل تولد ، شایستگی دریافت وحی الهی را پیدا می کند ، موجب شده که او را کلمه بنامند.
۴. علت اینکه حضرت عیسی کلمه نامیده شده ، این است که او به مقام پیامبری رسید. همچنان که پیامبر گرامی اسلام نیز به خاطر همین مقام ذکر نامیده شده است .
در آیه زیر می فرماید: " قَد اَنزَلَ اللهُ الَیکُم ذِکراً / رَسوُلاً یَتلوا عَلیکُم آیات اللهِ مُبَیّنات ( الطلاق/۱۰و۱۱)
« خداوند به سوی شما ، ذکر( یعنی رسولی) را فرستاد که آیات روشنگر خدا را برشما تلاوت می کند»
در این آیه کریمه ، منظور از ذکر ، رسول است و منظور از رسول ، به قرینه یتلوا علیکم آیات الله ، پیامبر گرامی اسلام است .
"حضرت عیسی به سراغ ما درآمد، دید خوابیده است و پارچه سفیدی بر روی او کشیده شده است، او را بیدار نکرد، مدتی صبر نمود، دید بیدار نشد"
ذکر و کلمه هر دو از یک مقوله اند . خداوند ، ذکر وکلمه را در مورد الفاظ به کار نبرده ، بلکه یکی را در مورد پیامبر اسلام و دیگری را درباره حضرت مسیح به کار برده است. معلوم می شود که رسالت آسمانی است که موجب شده که یکی از آنها ذکر و دیگری کلمه نامیده شود.
مرحوم علامه طباطبائی ، نیز در مورد کلمه بودن عیسی(ع) اقوالی نقل کرده و خود به نقد آنها پرداخته. این اقوال به شرح زیر است:
۱.
اینکه به عیسی کلمه گفته شده ، به خاطر این است که انبیاء پیشین یا پیامبران اسرائیلی ، او را به عنوان رهبر نجات بنی اسرائیل برای قوم مطرح کردند و چندان در سخنان خود درباره او سخن گفتند و به بعثت و قیامش مژده دادند که مردم گرفتار ظلم و اسیر بردگی و بدبختی همواره چشم به راه او بودند. بنابراین ، وقتی که عیسی ظهور می کند ، خداوند می گوید : این است کلمه ای که من توسط پیامبرانم به شما ابلاغ کرده ام.
نظیر مطلب فوق درباره حضرت موسی(ع) هم در قرآن آمده . چنانکه می فرماید : " وَ تَمَّت کَـلِمَةُ رَبّکَ الحُسنی عَلی بَنی اِسرائیلِ بـِما صَبَرُوا ( الاعراف/۱۳۷)
۲.عیسی کلمه است ، به خاطر اینکه مقاصد تورات را تبیین می کند و تحریفهای یهودیان را برملا می سازد و اختلافات دینی مردم را رفع می کند . چنانکه قرآن از زبان عیسی می فرماید : وَلِاُبَیِّنَ لَکُم بَعضَ الذی تَختَلِفوُن فیه( الزخرف/۶۳)
« برای اینکه برخی از چیزهایی را که در آنها اختلاف می کنید ، برای شما بیان کنم».
"برای مطالعه بیشتر می توانید به کتب داستان پیامبران اثر محمد لاریجانی و قصص الانبیا مراجعه کنید"
۳. اگر چه همه مخلوقات به کلمه ایجادی "کن "آفریده شده اند و از این لحاظ ، اختلافی میان آنها نیست ، اما در میان مخلوقات عالم طبیعت و مخصوصاً در میان انسانها ، عیسی خصوصیتی دارد که هیچیک ندارند . حتی انبیاء و ائمه نیز آن خصوصیت را ندارند. آفرینش سایر موجودات عالم طبیعت ( اعم ازانسان و غیر انسان) ازمجاری عمومی بروز می کند .
روییدن گیاه و پدید آمدن حیوان و آفرینش انسان ، هر کدام از مجرایی صورت می گیرد که مخصوصاً برای دانشمندان طبیعی و زیست شناسی شناخته شده و زمینه مطالعاتی گسترده و تحقیقاتی عمیق است .
در این میان، خدواند متعال ، قدرت نمایی کرد و فصلی جدید و استثنایی در نظام خلقت گشود و انسانی آفرید که از آمیزش زن و مرد پدید نیامد ، بلکه اکثر اسباب عادی و تدریجی از صحنه آفرینش عیسی حذف شدند. از این جهت است که عیسی خود کلمه نامیده شده
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران