در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

هرانا - ۲۱ مهر ۱۴۰۲

خانه > بهداشت و محیط زیست > در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۲/۰۷/۲۱
دسته : بهداشت و محیط زیست
لینک کوتاه :
کد خبر : ۸۶۵۷

چاپ خبر

در هفته ای که گذشت؛ نگاهی به گزارشات محیط زیستی در ایران

خبرگزاری هرانا – حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است. اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است. گزارش پیش رو حاصل ثبت ۲۹ واقعه محیط زیستی ایران است که در هفته اخیر منتشر و به هدف آگاهی سازی گردآوری شده است.

به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در هفته‌ ای که گذشت ۱۷ شکارچی غیرمجاز و قاچاقچی چوب بازداشت و به مراجع قضائی معرفی شدند. از سوی دیگر شاخص کیفی هوا دستکم در ۶ شهر ناسالم و خطرناک اعلام شد.

"اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت دچار صدماتی شده است"افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۱۴۵ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند. از دیگر اخبار مرتبط با محیط زیست میتوان به تداوم خشکسالی در مناطق مختلف اشاره کرد؛ در گزارش پیش رو به برخی از آنها پرداخته شده است.

آسیب رسانی به جنبه های مختلف محیط زیست در ایران کماکان ادامه دارد. از طرفی شهروندانی وجود دارند که به دلیل عدم آموزش یا نیازهای مالی دست به تخریب و آسیب رسانی به محیط زیست می زنند و از سوی دیگر نهادهای متولی در تلاش هستند تا از حجم این آسیب ها بکاهند، هر چند این تلاش ها قابل تقدیر است اما به نظر نمی آید میزان آن با شرایط محیط زیستی ایران تطبیق داشته باشد.

حیات وحش

حیات‌ وحش به کلیه جانداران از قبیل پستانداران، پرندگان، خزندگان و دوزیستان و تمام گیاهانی گفته می‌شود که به صورت وحشی و طبیعی بدون دخالت یا کمک انسان بر روی کره زمین زندگی کرده و آب و خوراک خود را خود تأمین می‌کند. اما دخالت و تصرف انسان در زیستگاه های طبیعی و مصرف بی‌رویه منابع طبیعی بسیاری از گونه های حیاط وحش را در معرض انقراض قرار داده است.

در هفته ای که گذشت، ویدیویی در رسانه های داخلی منتشر شد که حاکی از زخمی شدن یک قلاده خرس قهوه ای در ارتفاعات منطقه جنگلی قلاجه در مرز بین دو استان ایلام و کرمانشاه، توسط شکارچی های منطقه بود.

از سوی دیگر رسانه های داخلی اعلام کردند که ارس، پلنگ ایرانی باغ وحش مشهد، حال و روز خوبی ندارد و این حیوان به دلیل شرایط نامناسب نگهداری به بیماری مبتلا شده است.

«اَرَس» نام پلنگ ایرانی است که در سال ۱۳۹۱ وقتی که توله بود توسط محیط‌ زیست خراسان رضوی از فرد متخلفی در شهرستان تربت حیدریه کشف شد و ضبط شد.

بازداشت و محکومیت متخلفان محیط زیستی

یکی از موضوعات مورد بحث محیط زیست مسئله حمایت از منابع طبیعی بوده و از سوی دیگر، حفاظت از جنگل‌ها، حیات وحش و جلوگیری از قاچاق چوب، شکار و صید بی رویه به عنوان بخشی از مقوله حفاظت از منابع طبیعی، و در نهایت حفظ محیط زیست تلقی می‌شود. بسیاری از حیوانات، به دلیل شکار غیرقانونی در معرض خطر قرار دارند.

طی یک هفته اخیر با تلاش محیط بانان و جنگل بانان، بیش از شش ۳۴ تن چوب در هرهای الیگودرز و بوکان ضبط و در این راستا دو متهم بازداشت شدند.

همچنین طی این مدت دستکم ۱۵ شکارچی غیرمجاز در استان های آذربایجان غربی، اصفهان، خراسان شمالی، گلستان، فارس و کهگیلویه و بویراحمد بازداشت و به مراجع قضایی معرفی شدند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان مرکزی از دستگیری ۱۶ شکارچی طی شش ماه نخست سال، مدیرکل حفاظت محیط زیست همدان از شناسایی و تشکیل پرونده برای ۱۲ متخلف در نیمه نخست امسال و همچنین مدیرکل حفاظت محیط زیست کردستان نیز از بازداشت ۱۶۵ متخلف محیط زیستی در این بازع زمانی خبر دادند.

از سوی دیگر، فرمانده انتظامی بندرگز از کشف دو بهله پرنده «شاهین» و «بالابان» به ارزش ۷ میلیارد تومان از یک قاچاقچی در بندرگز خبر داد و گفت: در این راستا یک متهم دستگیر و با تکمیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شد.

همچنین فرمانده یگان حفاظت اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: نیمه نخست امسال ۲۰۷ مورد تخلف زیست محیطی در استان شناسایی و با ۲۳۵ نفر متخلف برخورد قضایی شد.

حق تنفس و هوای پاک

براساس گزارش‌ها، سالانه تعداد پرشماری از شهروندان بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این مشکل علتی جز سو مدیریت و عدم توجه به کنوانسیون‌ها و قراردادهای بین‌المللی در این زمینه ندارد.

طی هفته ای که گذشت شاخص کیفی هوا در شهرهای مشهد ۱۰۸، اراک ۱۴۵، شازند ۱۱۲، اهواز ۱۶۳، اندیمشک ۱۲۵ و ماهشهر ۱۳۷، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم برای تمام گروه ها، بسیار ناسالم و یا خطرناک اعلام شد.

همچنین بر اساس تصاویری که در شبکه های اجتماعی منتشر شده، رها شدن زباله‌ ها توسط شهرداری ناحیه ۳ منطقه ۱۹ و سوزاندن غیراصولی زباله‌ ها در این منطقه از تهران باعث تولید آلودگی شدید شده است.

با وجود پیگیری‌ های خبرنگار تسنیم تا این لحظه شهرداری منطقه ۱۹ هیچ پاسخی درباره چرایی سوزاندن غیراصولی زباله در این منطقه و تولید آلاینده‌ های جوی غلیظ و خطرناک نداده است.

شاخص کیفی هوا از صفر تا ۵۰ هوای پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ هوای سالم، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و ۳۰۱ تا ۵۰۰ خطرناک است.

شاخص کیفی هوا ( Air Quality Index ) معیاری است که غلظت ترکیبات مختلف آلاینده موجود در هوا نظیر مونوکسید کربن، دی اکسید گوگرد، ترکیبات نیتروژن دار، اوزون و ذرات معلق ( ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرومتر) را که دارای حدود مجاز متفاوت با واحدهای مختلف است به یک عدد بدون واحد تبدیل می‌کند و وضعیت آلودگی هوا را نمایش می‌دهد.

به طور کلی جنگل‌ها در نتیجه عمل کربن گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شود جذب کرده و گاز اکسیژن را پس می‌دهد. از این رو باید مورد توجه ویژه ای قرار گیرند.

در هفته ای که گذشت، محمدرضا یافتیان، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان اظهار داشت: آتش سوزی ظهر روز یکشنبه در روستای گلجین در منطقه حفاظت شده سرخ آباد رخ داد و پس از حدود ۱۰ ساعت مهار شد. متأسفانه بیش از ۱۰۰ هکتار از اراضی این منطقه حفاظت شده درگیر شد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان زنجان از احتمال عمدی بودن آتش سوزی در منطقه حفاظت شده سرخ آباد خبر داد و گفت: اگر فرد و یا افرادی در زمینه آتش سوزی عمدی دخالت داشته باشند، به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.

همچنین دادستان دره شهر از بازداشت عاملان قطع درختان در پارک‌ جنگلی، منطقه کبیرکوه و حاشیه جاده‌ های مواصلاتی دره شهر خبر داد.

دادستان دره شهر اضافه کرد: با توجه به اهمیت محیط زیست و منابع طبیعی در زندگی مردم، دادستانی نیز در راستای وظایف ذاتی خود با افرادی که قصد تعرض و تخریب این دو را داشته باشند طبق قانون به شدت برخورد خواهد کرد و در این راستا با هیچ احدی مماشات نخواهد کرد.

از سوی دیگر، آتش سوزی در در بستر خشکیده تالاب بین‌ المللی هامون به وقوع پیوست که با واکنش سریع یگان‌ های حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی شهرستان مهار شد.

بعلاوه رییس منابع طبیعی و آبخیزداری الیگودرز گفت: آتش سوزی جنگل های بلوط بخش “ذلقی” این شهرستان که از شب گذشته آغاز شده بود، با از بین بردن ۱۵ هکتار از عرصه های طبیعی منطقه مهار شد.

افزون بر این صمد میرزاده، دهیار روستای جغدر پایین از توابع بندرعباس گفت: حدود ۳۰ هکتار از باغ‌های خرما در روستای جغدر پایین دهستان سیاهوی شهرستان بندرعباس در آتش سوخت.

فقدان مدیریت بارش های حداقلی؛ خشکسالی و از بین رفتن منابع آبی

خشک‌سالی می‌تواند باعث عدم توازن در میزان آب و در نتیجه آن کمبود آب، نابودی گیاهان، کاهش عمق آب‌های سطحی و خاک مرطوب شود.

"افزون بر این، بر اساس گزارشات منتشر شده، بیش از ۱۴۵ هکتار از منابع طبیعی دچار آتش سوزی شدند"این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تبخیر سطحی و تبخیر آب از گیاهان از حد معمول در مدت معین بیشتر شود. عدم مدیریت صحیح منابع آبی در کشور، اثرات جبران ناپذیر این مهم را عمیقتر میکند.

سخنگوی صنعت آب گفت: استان‌های تهران، قزوین، سیستان‌ و بلوچستان، هرمزگان و خراسان رضوی ۵ استانی هستند که در سال آبی اخیر بالای ۳۰درصد کاهش بارش داشته‌ اند و در وضعیت قرمز از لحاظ منابع آبی هستند.

نمایندگان در جلسه علنی نوبت صبح روز (یکشنبه ۱۶ مهر) مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه، با ماده ۳۶ این لایحه با ۱۹۰ رأی موافق، ۱۰ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۳۴ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.

براساس ماده ۳۶ لایحه مذکور؛ سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مکلف به حفظ، احیا و توسعه جنگل و کلیه عملیات اجتناب‌ناپذیر در چهارچوب طرح مدیریت پایدار جنگل و جنگلداری نوین می‌باشد. هرگونه بهره‌برداری چوبی از جنگل و برداشت درختان جنگلی، ممنوع است.

از سوی دیگر رییس محیط زیست گفت: حق‌آبه به دریاچه ارومیه تا دو هفته آینده در صورت افتتاح سد‌های بازشده صورت می‌گیرد.

در همین راستا، کارگروه نجات دریاچه ارومیهاعلام کرد: آب دریاچه ارومیه در پایین‌ ترین سطح تراز خود قرار دارد.

همچنین مدیرکل هواشناسی استان سمنان با اشاره به تداوم خشکسالی‌، گفت: میانگین بارندگی‌ های سال آبی گذشته استان (از پاییز۱۴۰۱ تا پاییز ۱۴۰۲) ۴۸ درصد نسبت به بلندمدت کاهش داشت و ۵۲ درصد از انتظارات سال آبی دریافت نشد.