ناپدید شدن گشت ارشاد در خیابان‌ها پس از کشته شدن ده‌ها نفر در جریان اعتراضات سراسری ایران

فایننشال تایمز در مقاله‌ای نوشته است: «خودروهای سبز و سفید ارشاد که در دهه گذشته نماد سرکوب زنان در جمهوری اسلامی بوده‌اند، در روزهای اخیر از خیابان‌های تهران محو شده‌اند.»

مهسا امینی، یک دختر کرد ۲۲ ساله، کمتر از یک ماه پیش به یکی از این خودروها برده شد، به هنگام دستگیری از دنیا رفت و به یکی از بزرگترین اعتراضات خیابانی در سراسر کشور دامن زد. خانواده او ادعا می‌کنند که او مورد ضرب و شتم قرار گرفته ولی مقامات می‌گویند که او زمینه بیماری داشته است.

بیش از یک هفته است که معترضین جوان در سراسر ایران به خیابان ریخته‌اند و شعارهایی بر ضد رژیم سر می‌دهند. دانشجویان در دانشگاهها تظاهرات کرده‌اند و زنان معترض روسری‌هایشان را آتش زده‌اند و بدون حجاب با پلیس رو به رو شده‌اند.

عماد افروغ، جامعه شناس به خبرگزاری دولتی ایرنا گفته است که: «ما چیزی را راه‌اندازی کردیم که هیچ توجیه انسانی، اخلاقی، منطقی و حتی قانونی ندارد. روشی که یک پلیس مرد زنی را به داخل ماشین می‌اندازد، غیر انسانی و غیر اسلامی است.»

پس از انقلاب اسلامی، در سال ۱۳۶۲، حجاب به طور رسمی برای زنان اجباری شد و سرپیچی از آن، مجازات ۷۴ ضربه شلاق داشت که بعدتر به زندان و جریمه نقدی تغییر کرد.

تندروها در سال ۱۳۸۵ با آغاز گشت ارشاد، پلیس را مسئول «ترویج امنیت اجتماعی» کردند. نامی که بعدتر به «پلیس امنیت اخلاقی» تغییر کرد، اما اعمال قوانین حجاب در سال گذشته تشدید شد چون با انتخاب ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور، تندروها امیدوار بودند که اعمال شدیدتر این قوانین از سرعت مدرن شدن جامعه ایران - که به طور فزاینده‌ای سکولار می‌شود - کم کند.

جلال رشیدی کوچی، نماینده مجلس می‌گوید: «پلیس از گشت ارشاد آسیب دیده» چون «نتیجه‌ای جز ضرر برای کشور نداشته است.»

زنانی که دستگیر می‌شوند باید تعهد کتبی بدهند که دوباره قانون را زیر پا نگذارند و در کلاس‌های اخلاق شرکت کنند.

"نمی‌توانیم مردم را به زور به بهشت بفرستیم.»سعید لیلاز، تحلیلگر اصلاح طلب می‌گوید: «به احتمال خیلی زیاد گشت ارشاد از خیابان‌ها برچیده خواهد شد"خودروهایی که زنی بدون روسری در آنها باشد هم برای دو ماه توقیف می‌شوند.

گرچه حضور گشت ارشاد در میادین، پارک‌ها و بیرون ایستگاه‌های مترو، زنان را ناامن می‌کند ولی مشخص نیست که چه پیش خواهد آمد و انتظار نمی‌رود که جمهوری اسلامی قانون حجاب را لغو کند.

رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای دو ماه پیش از اجباری بودن حجاب دفاع کرد و گفت:« این واقعیت که زنان ایرانی نیمی از گنجایش دانشگاه‌ها را اشغال کرده‌اند، روشن می‌کند که حجاب مانعی برای پیشرفت زنان نیست.»

با این حال، سازمان‌های محافظه‌کار، خواستار پایان یافتن نقش پلیس در اعمال قوانین شده‌اند.

غلامرضا نوری قزلجه، نماینده اصلاح‌طلب مجلس، به روزنامه شرق گفته است: «اعتقاد مذهبی با باتوم، دستگیری و گشت ارشاد به وجود نمی‌آید. نمی‌توانیم مردم را به زور به بهشت بفرستیم.»

سعید لیلاز، تحلیلگر اصلاح طلب می‌گوید: «به احتمال خیلی زیاد گشت ارشاد از خیابان‌ها برچیده خواهد شد. جمهوری اسلامی، چاره‌ای جز این نخواهد داشت که به جوانان شهرنشین طبقه متوسط آزادی اجتماعی بیشتری بدهد.»