خیز عربستان برای توسعه روابط با چین از دروازه اقتصاد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، پایگاه خبری العربی الجدید در یادداشتی به قام بشیر البکر از لندن و با عنوان «عربستان سعودی و چین: مشارکتی که فراتر از اقتصاد است و آمریکا را خشمگین می‌کند»، نوشت: روابط عربستان و چین با سرعت بسیار بالایی فراتر از همکاری مبادله‌ای، تجاری و در جهت ایجاد مشارکتی فراتر از اقتصاد پیش می‌رود.

در این یادداشت آمده است: فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی چند روز پیش اعلام کرد که عربستان در رتبه بندی سرمایه‌گذاری خارجی چین در ثلث اول سال ۲۰۲۲ رتبه اول را کسب کرده است.

بن فرحان در نشست کمیته امور سیاسی و خارجی کمیته مشترک چین و عربستان با بیان اینکه شی جین پینگ، رئیس جمهور چین به زودی به عربستان سعودی سفر می‌کند، توضیح داد که در جریان این سفر، سه نشست چین- سعودی، چین و کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس و چین- عربی برگزار خواهد شد.

رئیس جمهور چین طبق گزارش‌های رسانه‌ای قرار بود اواخر ماه اوت گذشته به ریاض برود، اما این سفر به درخواست پکن به دلیل مشغله کاری آن برای تدارک برگزاری بیستمین کنگره حزب کمونیست چین که ۱۶ اکتبر گذشته برگزار شد، به تعویق افتاد.

شی ترجیح داده بود که این دیدار پس از اینکه او برای سومین دوره به عنوان دبیرکل حزب کمونیست برگزیده شد، انجام شود که این موضوع به سفر وی به ریاض برای شرکت در سه اجلاس همزمان اهمیت بیشتری می‌دهد.

از زمانی که خبر سفر رئیس جمهور چین به عربستان سعودی منتشر شد، در چندین شهر این کشور که وی به آنجا سفر خواهد کرد، یعنی ریاض، جده و شهر آینده نگر نئوم، هماهنگی‌ها در حال انجام است.

بر اساس این یادداشت، مقامات سعودی در تلاش هستند تا اطمینان حاصل کنند که این سفر از نظر ظاهری و پروتکلی کمتر از سفری که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا در ماه مه ۲۰۱۷ از ریاض انجام داد، نباشد و در عین حال تفاوت در مهمان نوازی بین استقبال از جو بایدن، رئیس جمهور فعلی ایالات متحده با همتای چینی‌اش را نشان دهد.

در ادامه آمده است: برخلاف سفر ترامپ، سفر بایدن، سردی روابط بین ریاض و واشنگتن را آشکار ساخت، زیرا عربستان سعودی از او به شیوه‌ای غیرعادی سرد استقبال کرد که در طی پنج دهه میزبانی سعودی‌ها از روسای جمهور آمریکا بی سابقه بود.

به عقیده نویسنده، این سردی نوعی واکنش سعودی‌ها به اظهارات و مواضع بایدن قبل و بعد از ورودش به کاخ سفید بود که گفته بود عربستان را به یک کشور منحوس تبدیل خواهد کرد و همچنین با انتشار گزارشی اطلاعاتی، ولی‌عهد سعودی را متهم به دخالت در قتل جمال خاشقچی، نویسنده سعودی در کنسولگری کشورش در استانبول ترکیه در سال ۲۰۱۸ کرد یا گزارشی از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ فاش کرد که حاکی از دخالت احتمالی عربستان سعودی بود و همچنین از ارائه موشک‌های دقیق به عربستان سعودی خودداری کرد.

وی افزود: برای دولت بایدن دیدن ورود رئیس جمهور چین به ریاض و استقبال استثنایی از وی و آغاز مرحله همکاری اقتصادی استراتژیک آسان نخواهد بود. اظهارات وزیر سعودی درباره این سفر در همان روزی بیان شد که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، راهبرد آمریکا در قبال چین را اعلام کرد که بیان می‌کند چین همچنان بزرگترین چالش امنیتی برای ایالات متحده است و آمریکا خواهان جلوگیری از تسلط پکن بر مناطق کلیدی است.

راهبرد دفاعی ایالات متحده همچنین هشدار داده که چین در حال تضعیف ائتلاف‌های ایالات متحده در اقیانوس هند و اقیانوس آرام است و از ارتش رو به رشد خود برای وادار کردن و تهدید همسایگان خود استفاده می‌کند.

احساس خطر آمریکایی‌ها نسبت به چین ناشی از این واقعیت است که چین تنها کشوری است که برنامه‌های استراتژیک و سیاست‌هایی برای گسترش نفوذ در فراتر از مرز‌های خود از طریق همکاری‌های اقتصادی و اعطای وام و ... دارد.

نگرانی واقعی ایالات متحده در مورد پروژه یک کمربند و یک جاده چین وجود دارد که ایالات متحده از آن انتقاد کرده و معتقد است که پکن از دیپلماسی تله بدهی برای وابستگی بیشتر کشور‌های در حال توسعه به آن استفاده می‌کند.

چین ابتکار یک کمربند و یک جاده را در سال ۲۰۱۵ با هدف بهبود ارتباط و همکاری بین قاره‌ای و حرکت به سمت ایجاد کمربند اقتصادی جاده ابریشم قرن بیست و یکم راه اندازی کرد.

بر اساس این طرح قرار است قاره‌های آسیا، آفریقا و اروپا با شبکه‌های تجاری ریلی، زمینی و دریایی به یکدیگر متصل شوند.

گزارش مرکز مالی و توسعه سبز مستقر در شانگ‌های نشان می‌دهد که تعهدات گازی چین نسبت به دو سال گذشته بیشتر بوده و ۵۶ درصد از مشارکت چین در حوزه انرژی در کل سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده است و عربستان سعودی دریافت کننده اصلی سرمایه گذاری گاز با حدود ۴.۶ میلیارد دلار بوده و پس از آن هم عراق قرار دارد.

یک گزارش جدید سهم بزرگ عربستان سعودی در سرمایه گذاری‌های چین را نشان می‌دهد که آن را به بزرگترین دریافت کننده پروژه‌های مربوط به طرح کمربند و جاده در نیمه اول سال جاری با مبلغی قریب به ۵.۵ میلیارد از اصل ۲۸ میلیارد تبدیل کرده است.

این گزارش نشان می‌دهد که ارزش صادرات عربستان به چین در ماه مه گذشته به ۵.۱ میلیارد دلار رسیدکه ۱۳.۳ درصد از کل صادرات سعودی‌ها را تشکیل می‌دهد و چین را به مقصد اصلی صادرات عربستان سعودی تبدیل می‌کند و پس از آن هند و ژاپن با ارزش ۳.۹ میلیارد دلار در جایگاه بعدی مقصد صادرات از عربستان سعودی قرار دارند که تقریبا ۱۰.۲ درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد.

به گفته عبدالعزیز بن سلمان، وزیر نفت عربستان، چین بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی است و امروز بزرگترین خریدار نفت عربستان است و مانند ایالات متحده برای جریان آزاد نفت اهمیت زیادی قائل است.

وی افزود: کمیته فرعی مشترک چین و عربستان درباره طرح کمربند و جاده به دنبال ارتقای هماهنگی بین دیدگاه‌های عربستان سعودی و چین برای آینده است، به ویژه در زمینه انرژی، که شامل بسیاری از جنبه‌های همکاری است.

شراکتی فراتر از اقتصاد

در ادامه یادداشت آمده است: اعضای تیم برنامه ریزی بن سلمان چین را از نظر ژئوپلیتیک در منطقه بسیار مهم می‌دانند، بخصوص که چین به دنبال ایجاد پایگاه‌های نظامی در آفریقا و جا‌های دیگر است.

در گذشته، منافع چین صرفاً تجاری بود و کاملاً بر تجارت متمرکز بود، در حالی که اکنون به حضور و روابط خود از یک منشور استراتژیک نگاه می‌کند. چینی‌ها منطقه غرب آسیا را میدانی ضروری برای رقابت قدرت‌های بزرگ می‌دانند و کشورشان توانایی‌های مادی و فنی برای این کار را دارد.

نویسنده بر این باور است که با دور شدن ایالات متحده از خاورمیانه، چین با حمایت روسیه در حال نزدیک‌تر شدن است. آمریکا جدا از علاقه روزافزون به اسرائیل، نسبت به مشکلات کل منطقه عربی از عراق گرفته تا سوریه، فلسطین، یمن، سودان و تونس بی‌تفاوت است و همکاری بین این کشور و منطقه طی سال‌های اخیر کاهش یافته است و از همین رو برخی در خاورمیانه در جستجوی متحدان دیگر و شراکت‌های جایگزین برای آمریکا هستند.

وی وضعیت روابط عربستان و آمریکا را دارای ماهیتی متفاوت خواند و گفت: نمی‌توان این رابطه را در یک مشارکت اقتصادی مرتبط با صادرات نفت عربستان سنجید و خلاصه کرد، حتی اگر واشنگتن احساس کند که نفت عربستان می‌تواند به سلاحی مستقیم علیه آمریکا تبدیل شود؛ همانطور که در ابتدای سپتامبر گذشته اتفاق افتاد و عربستان سعودی بر خلاف میل آمریکا تصمیم گرفت در کاهش تولید اوپک پلاس به میزان دو میلیون بشکه در روز مشارکت کند که از ابتدا لازم‌الاجرا شد.

نویسنده با بیان اینکه رابطه با ریاض برای پکن یک دروازه بزرگ ورود به خلیج فارس، شرق و قاره آفریقا است، گفت: این اتفاق همچنین به منافع و نفوذ آمریکا در یک منطقه گسترده، غنی و استراتژیک هم آسیب خواهد زد.

در پایان یادداشت آمده است: بنابراین باید گفت به همان اندازه که روابط عربستان و چین شاهد پیشرفت است، به نظر می‌رسد روابط ریاض با واشنگتن به سمت پیچیدگی پیش می‌رود و با توجه به نتایج انتخابات میان دوره‌ای هشتم نوامبر (۱۷ ابان)، همه چیز آشکارتر می‌شود، زیرا ترکیب جدید کنگره نقش اساسی در این زمینه خواهد داشت.

.