تئاتر گیلان در مسیر ترقی/ زیرساخت ها در شأن هنرمندان نیست

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: شاید اگر از تئاتر به عنوان یک زبان مشترک در میان جوامع بشری و ابزاری برای انتقال فرهنگ، باورها، اعتقادات و آداب و رسوم و هویت ملی مردم یک منطقه و کشور نام برده شود بیراه نباشد. تأثیر هنر تئاتر در فرهنگ سازی نیز نباید نادیده گرفته شود. به واسطه ارتباط نزدیک میان بازیگران تئاتر و تماشاگران این هنر بیشتر از هر ابزار دیگری می‌تواند در فرهنگ سازی و انتقال یک فرهنگ تأثیرگذار باشد.

در سال‌های اخیر از تئاتر در حوزه‌های مختلفی اعم از بیان آسیب‌های اجتماعی، مشکلات و ناهنجاری‌ها و حتی درمان استفاده می‌شود. در استان گیلان با توجه به سابقه درخشان در فعالیت‌های هنری، تئاتر از جایگاه خاصی برخوردار بوده و سالن‌های نمایش در زمان اجرای تئاترها و یا برگزاری جشنواره‌های تئاتر با استقبال زیاد علاقه مندان مواجه می‌شود.

البته نباید مشکلاتی که فعالان تئاتر گیلان به ویژه بعد از شیوع ویروس کرونا با آن مواجه شده‌اند و یا نبود زیرساخت‌های مناسب همانند سالن برای اجرا و یا درآمد کم را نادیده گرفت.

تئاتر گیلان روند رو به رشدی دارد

فرهاد رحمان زاده از بازیگران با سابقه تئاتر گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت کنونی تئاتر این استان، اظهار کرد: آمارها بیانگر این است که بعد از دو سال، نمایش استان از نظر نمایشنامه‌ها، بازبینی و صدور مجوز و تعداد اجراها روند رو به رشدی دارد.

وی با اشاره به اینکه شهرهای رشت، لاهیجان، لنگرود، آستارا و تالش وضعیت بهتری در اجرای نمایش‌ها دارند، افزود: استقبال تماشاگران از تئاتر نیز بهتر شده و انتظار می‌رود که تئاتر به روزهای اوج خود بازگردد.

رحمان زاده با بیان اینکه هنرمندان انتظار کمک مالی از کسی یا اداره‌ای ندارند، اضافه کرد: مهمترین انتظار هنرمندان از مسئولان این است که ادارات سالن‌های در اختیار خود را برای تمرین هنرمندان، رایگان در اختیارشان قرار دهند.

عضو شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش گیلان تاکید کرد: با توجه به اینکه ادارات امکانات رفاهی مختلفی به کارکنان خود می‌دهند، یکی از راه‌های حمایت از هنرمندان این است که بلیط‌های نمایش را خریداری کرده و در اختیار کارکنان خود بگذارند.

رحمان زاده افزود: هنرمندان انتظار دارند مردم استقبال بیشتری از هنرنمایی هنرمندان داشته باشند چرا که مهم‌تر از مسائل مالی برای هنرمندان این است که هنرشان از سوی مردم دیده شود.

تئاتر ابزاری برای ارتباط و پیوند میان انسان‌ها

معاون هنری و سینمایی فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تئاتر یکی از شاخه‌های هنری است که نقش و تأثیرات آن برای جامعه اطراف غیر قابل انکار است، افزود: نمایش و یا تئاتر تلفیقی از حرکات درونی و بیرونی است که احساسات و عواطف یک فرد یا جسم را به نمایش می‌گذارد.

سید امیر مصباح با اشاره به اینکه بسیاری از بزرگان این هنر معتقدند هنر تئاتر از همان زمان خلقت بشر وجود داشته است، گفت: زمانی که انسان‌ها قادر به صحبت نبودند برای ارتباط با یکدیگر از حرکات بدن و صداهای نامفهوم استفاده می‌کردند که به عقیده فعالان این هنر نوعی از نمایش یا تئاتر بوده است.

مصباح در ادامه با بیان اینکه سابقه این هنر در ایران نیز بسیار طولانی است و حتی آن را متعلق به دوران باستان می‌دانند، اضافه کرد: با گذشت زمان تئاتر و نمایش در ایران به شکل تعزیه، روحوضی، خیمه شب بازی و سیاه بازی در آمد.

وی با اشاره به اینکه نقالی و عروسک گردانی را نمونه بومی تئاتر در ایران می‌دانند، تصریح کرد: البته باید به این نکته نیز اشاره شود که اجرای نمایش‌های مذهبی و آئینی نیز به این هنر در ایران جلوه‌ای دیگر داد.

معاون هنری و سینمایی فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با بیان اینکه تئاترهای اولیه در ایران وابستگی و پیوند زیادی با موضوع عاشورا و کربلا داشت‌ تئاترهای اولیه در ایران وابستگی و پیوند زیادی با موضوع عاشورا و کربلا داشت، افزود: اما تئاترهای مدرن از زمان ناصرالدین شاه وارد ایران شد.

وی در ادامه به هنرمندان نامی که نقش مهمی در رشد و ترقی تئاتر ایفا کردند اشاره و اضافه کرد: استاد حمید سمندریان و بهرام بیضایی از کارگردانان به نام تئاتر ایران در دوران معاصر به شمار می‌روند که بعد از آنها چهره‌ها و نام‌های بسیار دیگری در این عرصه ظهور کردند.

سابقه تئاتر در گیلان به ۱۰۰ پیش بازمی گردد

مصباح همچنین به تاریخچه تئاتر در استان گیلان اشاره و با بیان اینکه در این استان هم همانند سایر مناطق ایران بازی‌ها، آئین‌ها، جشن‌هایی با رنگ و بوی بومی و محلی برگزار می‌شد، ادامه داد: «عروس گوله» و «راه بچره» را می‌توان نمونه‌هایی از این آئین‌ها نام برد که دارای عناصر نمایش بودند.

وی افزود: بررسی پیشینه تاریخی گیلانی در حوزه هنرهای نمایشی ما را به تذکره «نصرآبادی» که در آن به شاهنامه خوانی در گیلان در دوره صفویه اشاره شده می‌رساند یا حتی «بهرام بیضایی» نیز در کتاب «نمایش در ایران» به قصه گویان در تالش اشاره کرده است.

معاون هنری و سینمایی فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه بر اساس اسناد به جا مانده از گذشتگان تاریخ تئاتر در این استان به بیش از ۱۰۰ سال پیش باز می‌گردد، ادامه داد: باز هم بر اساس همین اسناد جمعیت ارامنه ساکن در استان گیلان تأثیر و نقش بسزایی در رشد و تعالی هنر تئاتر و نمایش در این استان داشته‌اند.

وی با بیان اینکه از آن سال‌ها تا به امروز همیشه شاهد حضور تئاتر گیلان و هنرمندان آن در عرصه‌های ملی و بین المللی بوده‌ایم، گفت: البته در برخی سال‌ها به واسطه دلایلی تئاتر گیلان آن درخشش همیشه را نداشته اما در همه این سال‌ها تلاش شده تا به جایگاه اصلی خود بازگردیم.

مصباح اضافه کرد: محمد رئیس زاده، انوش نصر ماسوله، فرهاد پاک سرشت، احمد بدر طالعی، علی حاج علی عسکری، رضا میر معنوی، اکبر محبوبی فر، فرهاد بشارتی، بهنام تشکر، مجید پتکی، حبیب پوریوسفی، محمد علی صادق حسنی تنها تعداد اندکی از هنرمندان نامی گیلان در عرصه تئاتر و نمایش کشور هستند که هر کدام برای استان گیلان یک وزنه محسوب می‌شوند.

شناسایی و معرفی استعدادهای جدید تئاتر گیلان با برگزاری جشنواره‌ها

وی برگزاری سی و سومین دوره جشنواره تئاتر استانی را یک نمونه دیگر از سابقه طولانی این هنر در گیلان عنوان و تأکید کرد: به واسطه برگزاری این جشنواره که محلی برای ظهور و بروز استعدادهای جوان است در این سال‌ها شاهد معرفی چهره‌های جدید بوده‌ایم.

معاون هنری و سینمایی فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه البته طی دو سال گذشته با شیوع ویروس کرونا شاهد اتفاقات تلخ برای فعالان این هنر بودیم، گفت: با تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری بخش زیادی از بازیگران، کارگردانان و فعالان هنر نمایش و تئاتر با مشکلات سخت اقتصادی رو به رو شدند.

مصباح با تأکید بر اینکه تمام تلاش خود را به عنوان متولی حوزه هنر استان گیلان به کار بستیم تا شاید بتوانیم باری از دوش فعالان این بخش به ویژه هنرمندان تئاتر برداریم، گفت: حمایت‌هایی کرونایی صورت گرفته کافی نبود. قطعاً هنرمندان به ویژه فعالان تئاتر و نمایش گیلان نیازمند حمایت‌های بیشتر برای رونق دوباره این هنر هستند.

وی در ادامه به حضور هنرمندان تئاتر استان گیلان در جشنواره‌های ملی اشاره کرد و افزود: یکی از رویکردهای ما در سال جدید توجه به تئاتر شهرستان‌ها و فراهم کردن شرایط برگزاری جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای برای ایجاد انگیزه برای فعالان این هنر توجه به تئاتر شهرستان‌ها و فراهم کردن شرایط برگزاری جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای برای ایجاد انگیزه برای فعالان این هنر رویکرد جدید است است.

مصباح با اشاره به اقدامات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و معاونت هنری و سینمایی این اداره کل برای اعتلای هنر تئاتر و نمایش استان، گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات در حوزه تئاتر نبود نمایشنامه‌های قوی و قابل اتکا است که در همین راستا طی سه سال گذشته با برگزاری جشنواره نمایشنامه نویسی تلاش شده تا استعدادهای جدید در حوزه نمایشنامه نویسی شناسایی و بسترهای لازم برای فعالیت آنها فراهم شود.

وی ادامه داد: قطعاً وجود نمایشنامه‌های قوی زمینه را برای تولید و اجرای آثار فاخر فراهم کرده و شانس حضور در جشنواره‌های ملی و بین المللی و کسب عناوین مختلف را بیشتر می‌کند.

تولید آثار فاخر تئاتر با تقویت نمایشنامه نویسی

معاون هنری و سینمایی فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اینکه اعضای شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش از همه طیف‌های سلیقه‌ای انتخاب شده‌اند، تأکید کرد: با توجه به نقش هدایتگری این شورا تلاش شده در انتخاب اعضای جدید از طیف‌های مختلف استفاده شود.

وی با بیان اینکه ما به نقش و تأثیر شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش اعتقاد داریم، ادامه داد: نقش مشورتی این شورا غیر قابل انکار بوده و می‌تواند به عنوان یک بال کمکی برای اعتلا و ارتقای سطح تئاتر استان گیلان عمل کند.

مصباح با اشاره به اینکه تعامل و همدلی و کمک به ظهور جوانان با استعداد گیلانی در عرصه تئاتر و نمایش یکی از وظایفی است که برعهده این شورا گذاشته شده است، تأکید کرد: از اعضای این شورا خواسته شده تا به دور از هر گونه اعمال نظر شخصی و سلیقه‌ای تنها با رعایت شاخص‌ها نمایش‌ها را ارزیابی و به ارتقا و اعتلای تئاتر کمک کنند.

وی همچنین به کمبود زیرساخت‌ها همانند نبود سالن‌های مناسب تئاتر اشاره و اضافه کرد: با بازگشایی مجدد تالار مرکزی رشت بخشی از این کمبودها جبران شده اما همچنان وجود این شرایط در خور شأن تئاتر استان نیست و باید با جذب اعتبارات مناسب در راستای تقویت و توسعه زیرساخت اقدام شود.