۲۰ سخن گهربار از امام علی (ع)

باشگاه خبرنگاران: حضرت امام علی (ع) در روز جمعه ۱۳ رجب در سال سی‌‏ام عام الفیل (۱۰ سال قبل از بعثت و ۲۳ سال قبل از هجرت حضرت خاتم الانبیاء (ص)) در مکه معظمه دیده به جهان گشودند.

پدر گرامیشان ابوطالب فرزند عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبد مناف و مادر عزیزشان هم فاطمه دختر اسد فرزند هاشم بن عبد مناف بود.

ولادت آن حضرت علی (ع) به شکل عجیب و بی سابقه ‏ای، در درون خانه کعبه به وقوع پیوست. رخداد و معجزه بس عظیمی که هرگز در تاریخ بشریت سابقه نداشته و بعد از آن نیز تکرار نشده است.

روایات و احادیث زیادی از امیر المومنین (ع) به یادگار مانده است که گزیده‌ای از سخنان گوهر بار ایشان را در ادامه بخوانید.

گزیده‌ای از سخنان گهربار امام علی (ع)

۱ ـ الزَّبیبُ یَشُدُّ الْقَلْبِ، وَ یُذْهِبُ بِالْمَرَضِ، وَ یُطْفِیءُ الْحَرارَةَ، وَ یُطیِّبُ النَّفْسَ.

خوردن مویز ـ کشمش سیاه ـ قلب را تقویت، مرض‌ها را برطرف، و حرارت بدن را خاموش، و روان را پاک می گرداند.

۲ ـ أطْرِقُوا أهالیکُمْ فی کُلِّ لَیْلَةِ جُمْعَة بِشَیْء مِنَ الْفاکِهَةِ، کَیْ یَفْرَحُوا بِالْجُمْعَةِ.

در هر شب جمعه همراه با مقداری میوه ـ یا شیرینی، ... ـ بر اهل منزل و خانواده خود وارد شوید تا موجب شادمانی آن‌ها در جمعه گردد.

۳ ـ کُلُوا ما یَسْقُطُ مِنَ الْخوانِ فَإنَّهُ شِفاءٌ مِنْ کُلِّ داء بِإذْنِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، لِمَنْ اَرادَ أنْ یَسْتَشْفِیَ بِهِ.

آنچه اطراف ظرف غذا و سفره می ریزد جمع کنید و بخورید، که همانا هرکس آن‌ها را به قصد شفا میل نماید، به اذن حق تعالی شفای تمام دردهای او خواهد شد.

۴-لا ینبغی للعبد ان یثق بخصلتین: العافیة و الغنی، بَیْنا تَراهُ مُعافاً اِذْ سَقُمَ، وَ بَیْنا تَراهُ غنیّاً إذِ افْتَقَرَ.

سزاوار نیست که بنده خدا، در دوران زندگی به دو خصوصیّت اعتماد کند و به آن دلبسته باشد: یکی عافیت و تندرستی و دیگری ثروت و بی نیازی است. زیرا چه بسا در حال صحّت و سلامتی باشد ولی ناگهان انواع مریضی‌ها بر او عارض می گردد و یا آن که در موقعیّت و امکانات خوبی است، ناگهان فقیر و بیچاره می شود.

۵ ـ أعَزُّ الْعِزِّ الْعِلْمُ، لاِنَّ بِهِ مَعْرِفَةُ الْمَعادِ وَ الْمَعاشِ، وَ أذَلُّ الذُّلِّ الْجَهْلُ، لاِنَّ صاحِبَهُ أصَمُّ، أبْکَمٌ، أعْمی، حَیْرانٌ.

عزیزترین عزّت‌ها علم و کمال است، برای این که شناخت معاد و تأمین معاشِ انسان، به وسیله آن انجام می پذیرد؛ و پست‌ترین ذلّت‌ها جهل و نادانی است، زیرا که صاحبش همیشه در کری و لالی و کوری است و در تمام امور سرگردان خواهد بود.

۶ ـ جُلُوسُ ساعَة عِنْدَ الْعُلَماءِ أحَبُّ إلَی اللّهِ مِنْ عِبادَةِ ألْفِ سَنَة، وَ النَّظَرُ إلَی الْعالِمِ أحَبُّ إلَی اللّهِ مِنْ إعْتِکافِ سَنَة فی بَیْتِ اللّهِ، وَ زیارَةُ الْعُلَماءِ أحَبُّ إلَی اللّهِ تَعالی مِنْ سَبْعینَ طَوافاً حَوْلَ الْبَیْتِ، وَ أفْضَلُ مِنْ سَبْعینَ حَجَّة وَ عُمْرَة مَبْرُورَة مَقْبُولَة، وَ رَفَعَ اللّهُ تَعالی لَهُ سَبْعینَ دَرَجَةً، وَ أنْزَلَ اللّهُ عَلَیْهِ الرَّحْمَةَ، وَ شَهِدَتْ لَهُ الْمَلائِکَةُ: أنَّ الْجَنَّةَ وَ جَبَتْ لَهُ.

یک ساعت در محضر علماء نشستن ـ که انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند ـ از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب‌تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتکاف و یک سال عبادت ـ مستحبّی ـ در خانه خدا بهتر است.

"زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب‌تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده است"زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب‌تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده است. همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه می دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل می گرداند، و ملائکه شهادت می دهند به این که او اهل بهشت است.

۷ ـ اِعْجابُ الْمَرْءِ بِنَفْسِهِ دَلیلٌ عَلی ضَعْفِ عَقْلِهِ.

فخر کردن انسان به خودش، نشانه کم عقلی او است.

۸ ـ أیُّهَا النّاسُ، إِیّاکُمْ وُحُبَّ الدُّنْیا، فَإِنَّها رَأْسُ کُلِّ خَطیئَة، وَبابُ کُلِّ بَلیَّة، وَداعی کُلِّ رَزِیَّة.

ای گروه مردم، نسبت به محبّت و علاقه به دنیا مواظب باشید، چون که علاقه و محبّت به دنیا اساس هر خطا و انحرافی است، و دروازه هر بلا و گرفتاری است، و نزدیک کننده هر فتنه و آشوب؛ و نیز آورنده هر مصیبت و مشکلی است.

۹ ـالسُّکْرُ أرْبَعُ السُّکْراتِ: سُکْرُ الشَّرابِ، وَسُکْرُ الْمالِ، وَسُکْرُ النَّوْمِ، وَسُکْرُ الْمُلْکِ.

مستی در چهار چیز است: مستی از شراب (و خمر)، مستی مال و ثروت، مستی خواب، مستی ریاست و مقام.

۱۰ ـ أللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَرَ.

زبان، همچون درّنده ای است که اگر آزاد باشد زخم و جراحت (سختی به جسم و ایمان) خواهد زد.

۱۱. اِذا اَضَرَّتِ النَّوافِلُ بِالْفَرائِضِ فَارْفُضُوها
زمانی که مستحبّات به واجبات زیان بزند مستحبات را رها کنید.

۱۲. مَنْ تَذَکَّرَ بُعْدَ السَّفَرِ اسْتَعَدَّ
آن که دوری سفر (قیامت) را به یاد آرد، برای آن آماده شود.

۱۳. ما اَکْثَرَ الْعِبَرَ وَ اَقَلَّ الاِْعْتِبارَ!
چه فراوان است عبرت ها، و چه اندک اند عبرت گیران!

۱۴.

فِی الْقُرْآنِ نَبَاُ ما قَبْلَکُمْ، وَ خَبَرُ ما بَعْدَکُمْ، وَ حُکْمُ ما بَیْنَکُمْ
خبر آنچه پیش از شما و بعد از شماست، و نیز دستور زندگی شما در قرآن است.

۱۵. اِتَّقُوا مَعاصِیَ اللّهِ فِی الْخَلَواتِ، فَاِنَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحاکِمُ
از نافرمانی خدا در خلوت‌ها پروا کنید، که بیننده همان حاکم است.

۱۶. ماءُ وَجْهِکَ جامِدٌ یُقْطِرُهُ السُّؤالُ، فَانْظُرْ عِنْـدَ مَـنْ تُقْطِـرُهُ
آبرویت جامد است، اظهار حاجت آن را آب می‌کند و می ریزد، توجه کن آن را نزد چه کسی می ریزی.

۱۷. اَشَدُّ الذُّنُوبِ مَا اسْتَهانَ بِهِ صاحِبُهُ
سخت‌ترین گناهان گناهی است که گنهکار آن را ناچیز بشمارد.

۱۸. مَنْ نَظَرَ فی عَیْبِ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِهِ
آن که در عیب خود نظر کند از نظر در عیب دیگران بازماند.

۱۹.

"اِذا اَضَرَّتِ النَّوافِلُ بِالْفَرائِضِ فَارْفُضُوهازمانی که مستحبّات به واجبات زیان بزند مستحبات را رها کنید.۱۲"مَنْ کَثُرَ کَلامُهُ کَثُرَ خَطَأُهُ، وَ مَنْ کَثُرَ خَطَأُهُ قَلَّ حَیاؤُهُ، وَ مَنْ قَلَّ حَیاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلْبُهُ، وَ مَنْ ماتَ قَلْبُهُ دَخَلَ النّارَ
هرکه گفتارش فراوان شد خطایش فزونی گرفت، و هرکه خطایش بسیار گشت حیایش اندک شد، و هر که حیایش اندک شد پارساییش کم شد، و هر که پارساییش کم شد دلش مرد، و هرکه دلش بمیرد وارد آتش شود.

۲۰. اِعْجَبُوا لِهذَا الاِْنْسانِ، یَنْظُرُ بِشَحْم، وَ یَتَکَلَّمُ بِلَحْم، وَ یَسْمَعُ بِعَظْم، وَ یَتَنَفَّسُ مِنْ خَرْم
از این انسان شگفت زده شوید که با پیه ای می بیند، با گوشتی می گوید، با اسـتخوانی می شـنود، و از حفره ای تنفس می کنـد.

پی نوشت:

[۱]ـ أمالی طوسی: ج ۱، ص ۳۷۲، بحارالأنوار: ج ۶۳، ص ۱۵۲، ح ۵.
[۲]ـ عدّة الدّاعی: ص ۸۵، ص ۱، بحارالأنوار: ج ۱۰۱، ص ۷۳، ح ۲۴.
[۳]ـ مستدرک الوسائل: ج ۱۶، ص ۲۹۱، ح ۱۹۹۲۰.
[۴]ـ بحارالأنوار: ج ۶۹، ص ۶۸، س ۲، ضمن ح ۲۸.
[۵]ـ نزهة الناظر و تنبیه الخاطر حلوانی: ص ۷۰، ح ۶۵.
[۶]ـ عدّة الدّاعی: ص ۷۵، س ۸، بحارالأنوار: ج ۱، ص ۲۰۵، ح ۳۳.
[۷]ـ اصول کافی: ج ۱، ص ۲۷، بحارالأنوار: ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۱۵.
[۸]ـ تحف العقول: ص ۱۵۲، بحارالأنوار: ج ۷۸، ص ۵۴، ح ۹۷.
[۹]ـ خصال: ج ۲، ص ۱۷۰، بحارالأنوار: ج ۷۳، ص ۱۴۲، ح ۱۸.
[۱۰]ـ شرح نهج البلاغه ابن عبده: ج ۳، ص ۱۶۵.

[۱۱ تا ۲۰]کلمات قصار، نهج البلاغه

انتهای پیام/