کِلونَک؛ نان محلی غرب اصفهان در میانه بهار

ارمغان بهار در غرب اصفهان رویش افزون بر ۴۰۰ گونه گیاهی و دارویی در گستره خاک این منطقه است.

کلونک گیاه خودرو است که در میانه بهار بیشتر در مزارع و بیشه زار‌های فریدن واقع در ۱۴۰ کیلومتری اصفهان می‌روید و عمده مصرف آن؛ بیشتر در تهیه نوعی نان محلی است که طرفداران خاص خود را دارد.

کلونکِ تازه از خاک روییده را پس از چیدن می‌شویند و خُرد می‌کنند، سپس در خمیر می‌ریزند و به صورت نان ضخیم و دایره‌ای شکل می‌پزند. عطر کلونک پس از پخت بیشتر می‌شود و سبزینه آن در میان بافت نان طعم بی نظیری دارد.

نان محلی کلونک ضخیم‌تر از لواش و شبیه به نان گِرده است. آرد گندم یا جو را با افزودن آب به خمیر تبدیل می‌کنند. خمیر این نوع نان را سِفت‌تر از سایر اقسام نان درست می‌کنند و در مرحله آخر کلونک را به آن اضافه می‌کنند.

در گذشته این نان در تنور‌های خانگی می‌پختند و اکنون به عنوان یکی از نان‌های فصلی پرطرفدار در نانوایی‌ها طبخ و به فروش می‌رسد.

کارشناس امور باغبانی جهاد کشاورزی فریدن، با بیان اینکه کلونک از سبزی‌های معطر مناطق سردسیر استان است،افزود: کلونک گیاهی شبیه تره، چندساله، غُده ای، علفی با رایحه‌ای شبیه سیر است.

فهیمه صالحی افزود: طبع کلونک بسیار گرم بوده که برای کلیه‌ها و درد‌های عضلانی بسیار مفید است.

وی اضافه کرد: از گیاه تازه کلونک در پخت نان و از خشک شده آن نیز در طبخ انواع آش استفاده می‌شود.

با وجود اینکه زمان پخت نان کلونک در غرب اصفهان تنها یکبار در سال و در بهار است و به عنوان میراث ناملموس پیشینیان این خطه به‌شمار می‌رود، اما هنوز به ثبت نرسیده است و این در حالی است که اکنون غذا و خوراک‌های بومی به عنوان یکی از مهترین شاخصه‌های گردشگری خلاق مطرح می‌شود.

ضرورت ثبت خوراک‌های سنتی در فهرست میراث ناملموس

کارشناس ثبت پرونده‌های میراث معنوی گفت: فرایند ثبت میراث ناملموسِ شهرستان‌های غرب این استان کمرنگ و با توجه به ظرفیت‌ها و فرصت‌های بومی نیازمند پیگیری مجدانه است.

عباس ترابزاده افزود: ثبت میراث ناملموس غرب استان اصفهان نیازمند مطالعات میدانی، پژوهش‌های کارشناسی استاندارد و پیگیری مستمر مسوولان این منطقه است.

وی با بیان اینکه موضوع پرونده‌های ثبتی در این زمینه باید زنده و پویا باشد، افزود: خوراک‌ها و غذا‌های سنتی پس از مطالعات و مستندنگاری قابل ثبت در فهرست میراث ناملموس است.

غذا؛ انگیزه مهم گردشگران در انتخاب مقصد

در همین رابطه پژوهشگر حوزه گردشگری گفت: گزارش سازمان جهانی گردشگری، دلیل اصلی تصمیم گردشگران به سفر را ابتدا انگیزه‌های فرهنگی، سپس طبیعت و در مرحله بعد غذا عنوان کرده است.

امین صادقی افزود: معرفی خوراک‌ها و غذا‌های بومی هر منطقه، فرصتی بی نظیر برای شناخته شدن دیگر جاذبه‌های گردشگری است.

وی ادامه داد: فرهنگ غذای ایرانی و خوراک‌های سالم و طبیعی همچنان در بین مردم روستا‌ها و شهرستان‌های مختلف استان و کشور حفظ شده است، اما یکسان سازی و فراموشی این ظرفیت مهم را تهدید می‌کند.

این پژوهشگر با بیان اینکه گردشگری غذا با برنامه ریزی می‌تواند سودآور و دارای بازده اقتصادی باشد، افزود: سرآغاز شناخته شدن بسیاری از مقصد‌های گردشگری غذا‌ها و خوراک‌های بومی آن بوده است که این موضوع می‌تواند به کارآفرینی و اشتغالزایی نیز منتهی شود.

وی تصریح کرد: توریسم غذا؛ تجسم ارزش‌های سنتی و بومی یک منطقه علاوه بر توسعه اقتصادی از جذابیت تاریخی و معنوی نیز برخوردار است.

کارشناس حوزه گردشگری اضافه کرد: جایگاه خوراک‌های سنتی در سایه بی توجهی رو به افول است، این در حالی است که علاقه به مصرف غذا‌های اُرگانیک روستایی و دستپخت‌های سنتی در بین گردشگران بیشتر شده است.

صادقی با بیان اینکه شناسایی این خوراک‌ها و حفظ اصالت آن‌ها ضروری است، افزود: غذا‌های سنتی از نظر ارزش غذایی، تازگی و نداشتن مواد نگهدارنده شیمیایی نقش مهمی در افزایش ارتباط نسل‌ها و بازگشت به هویت فرهنگی ایفا می‌کند.

وی برگزاری جشنواره غذا‌های بومی، جانمایی هوشمندانه غذا‌ها در تور‌های گردشگری، ساخت مستند، نمایشگاه عکس و ایجاد بازارچه فروش را برای حفظ و تجاری سازی خوراک‌های بومی هر منطقه ضروری دانست.

ایرنا