چرا باید فشارخون را اندازه‌گیری کنیم؟

قلب مانند یک پمپ عمل می‌کند و فشار خون، نیروی جریان خون در مقابل دیواره رگ‌ها است. وجود فشارخون (طبیعی کمتر از ۸۰/۱۲۰ میلی‌متر جیوه) برای جاری شدن خون در تمام رگ‌های بدن و رساندن مواد غذایی و اکسیژن به اعضاء بدن ضروری است.

به گزارش ایسنا،‌ اگر فشار خون از مقدار طبیعی بالاتر برود مضر است و می‌تواند آسیب جدی به عروق و اعضاء حیاتی بدن مثل قلب، مغز، کلیه‌ها و چشم وارد کرده و در سلامت اختلال ایجاد کند. نکته کلیدی که باید در مورد فشارخون بالا بخاطر سپرد این است که این بیماری علامتی ندارد و فقط با اندازه‌گیری فشارخون می‌توان متوجه بالا بودن آن شد؛ بنابراین هر فردی باید میزان فشار خون خود را بداند.

فشارخون را با دو عدد و به صورت کسر نمایش می‌دهند عددی که در صورت قرار دارد عدد بالاتر و مربوط به فشار بزرگتر (سیستولیک یا ماکزیمم) و در زمان انقباض قلب و خروج خون به داخل شریان یا سرخرگ است و عدد مخرج همان فشار کوچکتر (دیاستولیک یا مینیمم) است و مربوط به استراحت یا انبساط قلب است. واحد اندازه‌گیری فشار خون میلی‌متر جیوه است مانند فشارخون ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه و اگر به واحد متر جیوه بیان شود ۸/۱۲ خوانده می‌شود.

اندازه طبیعی فشارخون کمتر از  ۸۰/۱۲۰ است. اگر در اندازه‌گیری‌های در مطب فشار خون ۹۰/۱۴۰ و بالاتر و در اندازه گیری‌های در منزل ۸۵/۱۳۵ و بالاتر باشد، فشارخون بالا گفته می‌شود و فرد باید تحت نظر تیم مراقبت پزشکی قرار گیرد.

"واحد اندازه‌گیری فشار خون میلی‌متر جیوه است مانند فشارخون ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه و اگر به واحد متر جیوه بیان شود ۸/۱۲ خوانده می‌شود.اندازه طبیعی فشارخون کمتر از  ۸۰/۱۲۰ است"باید در فواصل منظم فشار خون را اندازه گیری کرد؛ زیرا فشار خون بالا علامت ندارد و با اندازه‌گیری دقیق می‌توان به وجود این بیماری پی برد.

نکاتی که باید در اندازه‌گیری صحیح فشارخون در نظر گرفته شود:

_ پنج دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشارخون استراحت کنید.

_ مثانه کاملاً خالی باشد و احساس اجابت مزاج وجود نداشته باشد.

_ روی یک صندلی تکیه داده شود و پاها آویزان نباشد و یا پاها روی زمین باشد. اگر پا به روی زمین نمی‌رسد، تکیه‌گاه داشته باشد و روی یک چهار پایه قرار گیرد.

_ آرنج و ساعد روی تکیه‌گاه و در سطح قلب باشد.

_ بازویی که قرار است از آن فشارخون اندازه‌گیری شود، لخت باشد و آستین لباس گشاد باشد تا وقتی که آستین بالا زده می‌شود، روی بازو فشار وارد نشود.

_ حداقل ۳۰ دقیقه بعد از مصرف چای و قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و مصرف غذا فشار خون اندازه‌گیری شود.

_ آستین لباس تنگ نباشد.

_ در زمان اندازه‌گیری فشارخون از تماشای تلویزیون و گوش دادن به رادیو بپرهیزید و با کسی حرف نزنید.

_ دمای محیط سرد و یا خیلی گرم نباشد.

_ در زمان اندازه‌گیری فشارخون اضطراب، درد و فشارهای روحی وجود نداشته باشد.

_ اندازه‌گیری فشارخون دو بار با فاصله یک تا سه دقیقه تکرار شود و زمان و تاریخ اندازه‌گیری ثبت شود.

عوامل خطر زمینه‌ساز فشارخون بالا

احتمال ابتلا به فشارخون بالا در هر فردی وجود دارد ولی این احتمال در افراد زیر چند برابر بیشتر است:

_ کسانی که دیابت دارند

_ افرادی که چاق هستند یا اضافه وزن دارند

_ کسانی که رژیم غذایی پر نمک و کم میوه و سبزی مصرف دارند.

_ افراد بالای ۶۵ سال.

_ کسانی که کم تحرک هستند.

_ مصرف کنندگان الکل.

_ افرادی که سابقه فشارخون بالا در اعضاء خانواده درجه یک (پدر، مادر، خواهر و برادر) دارند.

_ کسانی که وقفه تنفسی حین خواب دارند.

_ افرادی که استرس زیاد و مداوم را تجربه می‌کنند.

چرا باید فشارخون را اندازه‌گیری کرد؟

فشارخون بالا بیماری شایعی است و به دلیل عوارض جدی که ایجاد می‌کند یکی از مشکلات مهم سلامت است. همانطور که اشاره شد این بیماری ممکن است تا زمان ایجاد عوارض، علامتی نداشته باشد. فشار خون بالا روی مغز، قلب، کلیه‌ها و چشم تاثیر مخرب دارد. در بسیاری از موارد عامل اصلی سکته‌های مغزی به علت خونریزی است.

۵۰ در صد نارسایی کلیه، نارسایی قلب و سکته‌های قلبی به فشارخون بالا منتسب است.

با این دلایل مشخص است باید به طور منظم و دوره‌ای فشارخون را با شرایطی که اشاره شد، اندازه‌گیری کرد و اگر فشارخون بالا بود، به موقع پیگیری و کنترل شود.

با اندازه‌گیری فشارخون و ثبت آن، اطلاعات مفیدی به دست می‌آید که از این اطلاعات پزشک استفاده می‌کند و درمان با کیفیت بالاتری ارائه می‌شود و نتیجه مثبت دیگر پیگیری فشار خون، تبعیت از دستور پزشک است.

کنترل عوامل خطر قابل اصلاح مانند کنترل اضافه وزن و چاقی، دیابت، کاهش مصرف نمک، افزایش مصرف میوه و سبزی، ترک مصرف الکل، مدیریت استرس نقش مهمی در پیشگیری و کنترل فشار خون بالا دارد.

مبتلایان به فشار خون بالا اگر به موقع درمان شوند و فشارخون خود را کنترل کنند، کمتر به عوارض این بیماری خطرناک مبتلا می‌شوند. کسانی که فشارخون بالا دارند علاوه بر اصلاح شیوه زندگی باید دارو دریافت کنند و معمولا برای کنترل فشارخون بیش از یک دارو نیاز دارند.

بنابر اعلام معاونت بهداشت وزارت بهداشت، در کنترل فشارخون با دارو نکات مهم زیر باید در نظر گرفته شود:

_ دارو به اندازه و به موقع مصرف شود تا تاثیرگذار باشد.

_ بدون مشورت با پزشک دارو قطع نشود، مگر اینکه با مصرف دارو حساسیت دارویی و ضایعات پوستی مثل کهیر ایجاد شده باشد که در این صورت دارو قطع و بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.

_ دستگاهی که با آن فشارخون اندازه‌گیری می‌شود باید استاندارد باشد و مناسب با شرایط بیمار خریداری شود؛ مثلا اگر بیمار ضربان قلب نامنظم دارد باید دستگاهی خریداری شود که بتواند با وجود ضربان نامنظم مانند فیبریلاسیون دهلیزی، فشارخون را صحیح اندازه‌گیری کند. قبل از خرید دستگاه اندازه‌گیری فشارخون با کارشناس مشورت شود.