در سوگ مهندس پدیدار

٢٧ مرداد ١٣٩٩ شمسی ، برادر عزیز و دوست گرانمایه ام مهندس محسن پدیدار ، پس از ده روز دست وپنجه نرم کردن با بیماری منحوس کرونا ، ساعاتی پیش همچون هزاران درگذشته کرونایی دیگر ، غریبانه جان به جان آفرین تسلیم نمود.
نزدیک به بیش از چهار دهه ، ارتباطی تنگاتنگ با این چهره سرشناس هنرمند و هنر آفرین ایرانی اسلامی داشتم. ارتباط ما به سال ١٣٥٦ شمسی ، هنگامی که نخستین بار به طرح وپیشنهاد واقدام به ساخت مدینة العلم مرحوم آیة الله العظمی خویی در قم از سوی مرحوم آیة الله حاج سید جلال الدین فقیه ایمانی آغاز گردید ، استاد مهندس پدیدار با طرح ویژه خود ، دویست واحد مسکونی این مرکز را با هنر ایرانی اسلامی خود به ظهور رسانید، باز می گردید. وی در چهار دهه گذشته توانست علاوه بر مدینة العلم آیة الله خویی ، مدرسه علمیه آیة الله خویی در مشهد مقدس که اکنون محور حوزه علمیه این شهر بشمار می آید ، دار العلم مرحوم آیة الله العظمی خویی در نجف أشرف،
مرکز فرهنگی تحقیقاتی آستانه عباسیه ع در قم وابسته به آستان مبارک حضرت عباس ع در کربلا ، طرح ونقشه ساخت دوازده طبقه ای حسینیه قمی ها در کربلا ، و دهها پروژه دیگر ، یادگار مانده های این استاد بزرگ وخلاًق بشمار می آید.

مرحوم مهندس پدیدار در سال ۱۳۲۲شمسی در تبریز دیده به جهان گشود. پدر و مادراو اهل روسیه بودند، اما به دلایلی به ایران مهاجرت کردند. بعد از این که مدتی در تبریز و رشت بودند به تهران آمده ودر در خیابان ناصرخسرو ساکن و در همین محل، به مدرسه رفت و دوران دبیرستان را هم در مدرسه‌ دارالفنون گذرانید .
در سال ١٣٤١ شمسی در رشته معماری وارد دانشگاه ملی(شهید بهشتی فعلی) شد.
پروژه‌های زیادی را  در زمینه‌های مختلف،  پیش وپس از فارغ التحصیلی آغاز نمود.
پروژه‌های صنعتی مانند کارخانه‌ سیمان فارس، خوزستان، واحدهای مسکونی در درود، آبیک و…، بیمارستان‌های متعددی در مشهد، کرمان، قم و… کامکار، ایزدی، خرّمی و یک درمانگاه که نزدیک مسجد جامع قم و در بافت قدیم، در سال ۵۲ به جای درمانگاهی که از بین رفته بود را طراحی کرده وبه مرحله ساخت وپایانی رسانید.
در سال ١٣٤٨ شمسی و بعد از فارغ‌التحصیلی برای گذراندن خدمت سربازی به بیرجند رفت، و آن‌جا هم پروژه‌هایی را به انجام رسانید.
تعدادی پروژه‌های شهرسازی در اهواز ، مانند شهرک کیان پارس ، مجموعه‌های گلستان برای چای گلستان ، مجموعه‌ تجاری قزوین ، پروژه‌های اداری و تجاری در تهران و در یزد، ونیز پروژه هایی را در اصفهان به پایان برد.

مهندس محسن پدیدار و حجت الاسلام والمسلمین شهرستانی

استاد پدیدار معتقد بود که معمار باید در عین اعتقاداتی که دارد، جامعه را بشناسد و بداند که می‌شود در این جامعه، چه کارهایی کرد و در این صورت است که می‌تواند شاهکار خلق کند!
مرحوم استاد مهندس پدیدار در  دانشکده‌ معماری و شهرسازی شهید بهشتی تهران و هنر تبریز تدریس می نمود.

"نزدیک به بیش از چهار دهه ، ارتباطی تنگاتنگ با این چهره سرشناس هنرمند و هنر آفرین ایرانی اسلامی داشتم"در دانشگاه هنر تبریز، طراحی معماری ۳ و در دانشگاه بهشتی در مقطع کارشناسی ارشد ، دانشجویان از سفره گسترده علمی او خوشه چینی می نمودند.
در چندین دانشگاهی که در شهرهای مختلف همچون قزوین و تبریز و بوشهر تدریس می کرد متوجه گردید که دانشجویان این دانشگاه‌ها ، با انگیزه و پرتلاش‌ هستند. از این پس بود که عهده دار تأسیس دانشکده‌ معماری قزوین، دانشکده‌ معماری بهشتی گردید ،  که دو سال ، رئیس دانشکده معماری قزوین گردید.
وی از دوران ساخت مدینة العلم آیة الله خویی ، خاطرات فراوانی را داشت ودر این هنگام بود که با این شخصیت علمی وماندگار وهنر آفرین ایرانی اسلامی ، آشنا شدم وتا آخرین روز حیات او ، از مصاحبت با او لذًت برده واز تجربه های وی در برخورد با مردم وهنر های ماندگار ، بهره می گرفتم.

او اظهار می داشت که کار کردن در قم برایم تجربه‌های جالبی داشت. مثلا در آن مدت که در قم زندگی می‌کردم ، شب‌ها و بعد از تعطیل شدن کارگاه، با طلاب دور هم جمع می‌شدیم و بحث می کردیم. که من در آن زمان شروع کردم به خواندن متون عربی و نهج البلاغه و… که دوران جالبی بود.
در این راستا شایسته است که به این گفته او اشاره نمایم که همواره از دو شخصیت روحانی تاثیر گزار  در زندگی خود که با آنان برخورد داشته وکار کرده است ، به نیکی یاد می نمود.
نخست از مرحوم آیة الله حاج سید جلال فقیه ایمانی ، داماد مرحوم آیة الله العظمی خویی که پروژه های متعدد قم ومشهد وجز اینها را با ایشان به پایان برده بود، واز درایت ها وخلاقیت های معماری وی ، با اینکه یک روحانی بود ، یاد می نمود. ودیگری از حجة الاسلام والمسلمین حاج سید جواد شهرستانی، داماد وبازوی قدرتمند آیة الله العظمی سیستانی بود که در پروژه های بسیاری که از سوی ایشان همچون دار العلم آیة الله سیستانی ودیگر مراکز فرهنگی وخدماتی ایشان در قم وجز اینها مدیریت می گردید ، واستاد یا بصورت مجری طرح ویا در مقام مشورت قرار داشت ، نام برده واز شخصیت و مردم داری وتواضع  وآگاهی آنان سخن می گفت.
مرحوم مهندس پدیدار ، جایزه (٢) معمار سال ١٣٨٦ شمسی ایران را از آن خود نمود.

جایزه ای که به اعتراف دیگر اساتید این رشته ، می بایست رتبه اوًل را برای او در نظر می گرفتند لیکن استاد ، هیچگاه در این راستا سخنی به زبان نمی آورد ! وخوشحالی او این بود که توانسته است در راستای هنر معماری ایرانی - اسلامی در ایران وعراق ، گام های موثری بردارد.
وی یکی از داوران جایزه معماری در دهه اخیر کشور بشمار می آمد.
بیاد دارم که در دوسال پیش هنگامی که از دار العلم مرحوم آیة الله العظمی خویی در نجف بازدید می نمودم ، وی به شرح بخشهای مختلف سالن های تدریس ، واتاق های طلاب ، ودیگر ویژگیهای منحصر به فرد آن سخن می گفت ، اشاره نمود که اخیرا هیأتی اروپایی
که برای بازدید از آثار اسلامی نجف اشرف به این شهر سفر کرده بودند ، از جمله به دار العلم آیة الله خویی آمده ومعماری وساخت آن بسیار مورد توجه این أساتید غربی قرار گرفته بود.

از این پس بود که بنا به دعوت دانشکده معماری وهنرهای زیبای فرانسه وایتالیا ، به این کشورها سفر نمود وکنفرانس های متعددی را ارائه داد که در پایان ، موفق به أخذ مدال های زرین ونیز دکترای افتخاری از دانشکده های یاد شده گردید.
پایان نامه های فراوانی را دانشجویان با استاد گذرانیده وجالب اینکه اغلب پروژه های ماندگار ومنحصر به فرد او ، مکانی برای بازدید دانشجویان معماری ایرانی وگاه خارجی بشمار می آمد.
در نشست هایی که با مرحوم استاد پدیدار داشتم ، گاه به بسیاری از این خاطرات زیبا اشاره می نمود.
در پروژه های فرهنگی، استاد هیچگاه دیدگاه مادًی نداشته ومعتقد بود که پاداش خود را از صاحبان اصلی این مراکز علمی، فرهنگی، حوزوی، مذهبی ، یعنی أمیر المومنین ع ، وحضرت عباس ع ، وحضرت ولی عصر ع دریافت خواهد نمود!
دیدگاه او این بود که این پروژه ها ومراکز علمی وفرهنگی وتحقیقاتی ، باقیات الصالحاتی برای وی در روزی که ( لا ینفع مالٌ ولا بنون الًا من أتی الله بقلبٍ سلیم ) ، بشمار خواهد آمد.
بیاد دارم که طراحی ونقشه زیبای حسینیه قمی ها در کربلاء را با شوقی فراوان عهده دار گردید ، وبارها به قم وکربلاء آمد وهیچگاه سخنی از مادیات وجز اینها را به زبان نیاورد!
شوق او این بود که این پروژه ها با سرعت به بهره برداری رسیده وبه گفته خود ، با به بهره برداری این مراکز، لذًتی درونی در خود احساس  نمایم.
مرحوم پدیدار اظهار می داشت ، باید کار انقلابی کرد، باید دانشجویان را متوجه کرد و باید به آن‌ها فهمانید که می‌توانند در این تحول مشارکت داشته باشند و می‌توانند تاثیرگذار باشند.

استاد در کنار مرحوم آیة الله فقیه ایمانی

وی معتقد بود که خلاقیت ایرانی ها ، بسیار گسترده است به شرطی که به آنان فرصت خود نمایی وإظهار نظر وکار داده شود. یکی دیگر از ویژگی های استاد این بود که معمار باید حداقل کاری را انجام دهد که به معماری فضای آن شهر احترام بگذارد.
مطلب وحقیقتی که کمتر مورد توجه همکاران او قرار داشته ودارد ومی توانم بگویم که این ویژگی ، به همراه دهها نکات برجسته وخصوصیات دیگر او ، از وی شخصیتی ماندگار بوجود آورده بود.
غم از دست دادن چنین چهره علمی وخدمتگزار ، ازسویی ودوست وبرادری که بیش از چهاردهه با یکدیگر در سفر و حَضَر ، خاطرات زیبا وبیاد ماندنی از او در ذهن دارم ، بسیار سخت وجانکاه است.
تردید ندارم که با اخلاصی که از او سراغ داشته وخدمات گسترده ای که به پژوهشگران ودانشجویان ونیز به حوزه های فرهنگی ومذهبی وملی کشور نمود ، با خاطری آسوده وبا پشت سر گزاردن هشت دهه از عمر پر بار وپر تلاش خود ، امشب پیکر او در میان خانه ابدیش آرام گرفت و مورد لطف ومحبت موالیانش ، أمیر المومنین ع وفرزندان والاتبارش
قرار گرفته وخواهد گرفت.

نام او ماندگار و یاد پر مهرش گرامی باد.