شاهکاری معماری ایران باستان در آسباد‌های نشتیفان خواف

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، این مجموعه تاریخی با توجه به ساخت و معماری جذاب و جالبی که دارد به عنوان یکی از جاذبه‌های مهم گردشگری خراسان رضوی به شمار می‌رود که سالانه صد‌ها گردشگر خارجی و هزاران گردشگر داخلی از آن دیدن می‌کنند. با توجه به اهمیت تاریخی آسباد‌های نشتیفان خواف این اثر تاریخی درصف اول ثبت فهرست جهانی یونسکو قرار دارد.

در ادامه با ما همراه باشید تا درباره آسیاب‌های بادی خواف بیشتر بدانید.

آسباد‌های نشتیفان خواف در شهر نشتیفان قرار دارد که درست در ۶ سده‌ی گذشته هم با همین نام در بین عموم نیز شهرت داشته است. یکی دیگر از دلایلی که سبب شده این شهر از لحاظ تاریخی بسیار حائز اهمیت باشد، مقبره‌هایی است که به شیوه‌ی زرتشتیان باستان در اطراف شهر قرار گرفته اند و بعضی از اهالی این شهر اعتقاد دارند که برخی از این قبور محل دفن فرزندان و نوادگان پادشاهان سلسله اشکانیان است و دسته‌ای دیگر هم بر این باورند که در گذشته برای ایمن نگه داشتن شهر از حملات و تجاوزات احتمالی در اطراف شهر بزرگان آن را تدفین می‌کردند تا به اصالت و درستی مردمان آن اشاره کنند.

علت نامگذاری آسیاب‌های بادی نشتیفان

درباره‌ی ریشه‌ی نام شهر نشتیفان اطلاعاتی در دست است که در واقع قصه‌ای عامیانه در خود شهر است، نام این شهر نیز ترکیبی از دو کلمه‌ی «نش» که محلی شده «نیش» به معنای نیش عقرب بوده که مناطق کویری مملو از این جانور است، و تیفان که محلی شده «توفان» بوده و در تمام ایام سال این منطقه یعنی نشتیفان وزش باد‌های موسمی را شامل می‌شود.

با توجه به شرایط جغرافیایی که منطقه نشتیفان دارا است اهالی آن از زمان‌های دور به فکر بهره برداری از این شرایط طبیعی بوده اند تا با ساخت آسیاب باد‌هایی از نیروی جنبشی آن برای آرد کردن گندم نیز استفاده کنند. از این شاهکار مهندسی هم چنین در کار‌های دیگر مانند پمپ کردن آب استفاده می‌کنند که به آن پمپ بادی گفته می‌شود.

بیشتر بخوانید

• بازدید گردشگران فرانسوی از آسبادهای نشتیفان خواف

لازم به ذکر است که بگوییم درباره‌ی پیدایش این آسیاب باد‌های یا همان آسباد‌های نشتیفان خواف اطلاعات دقیقی در دست نیست، اما مورخین قدمت آن را به قبل از فتح ایران به دست مسلمین ذکر کرده اند که حتی برخی فراتر هم رفته اند و آن را به ۱۷۰۰ سال قبل از میلاد ربط می‌دهند.

با توجه به این که اطلاعات کامل و دقیقی از آسباد‌های نشتیفان خواف در دست نیست، اما در کتاب جغرافیای تاریخی ولایت زاوه به این صورت ذکر شده است که چرخ و پره‌های غول آسایی را که ۴۸ بال و ۳۲ پر و ۸ درگاه دارد و بر بام آسیاب و برای وزش باد قرار گرفته اند.

سیستم آسباد‌های نشتیفان خواف در واقع سیستمی است که در عین سادگی، دارای کارایی خوبی بوده اند و بدون صرف هزینه انرژی‌های طبیعی را به کار می‌گرفته اند و برای فعالیت خود از آن‌ها نیز بهره می‌بردند. آسیاب‌های بادی در مقایسه با آسیاب‌های صنعتی کنونی، هیچ آلودگی نداشته و باعث بر هم خوردن نظم و چرخه طبیعت نیز نمی‌شده است؛ نکته‌ای که باید در زندگی بشر مدرن کمی مورد تأمل قرار گیرد.

بهترین زمان بازدید از آسباد‌های نشتیفان خواف، از اردیبهشت تا پاییز است.

انتهای پیام//م.

م