شاعری که در هجوم مغولان از عشق و عدالت گفت

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، متن یادداشت مدیر خانه کتاب و ادبیات ایران به مناسبت اول اردیبهشت‌ماه، روز بزرگداشت سعدی به این شرح است: «در روز‌های سخت و تلخ هجوم مغولان، یکی از شاعران بزرگ ایران از عشق و عدالت گفت. این شاعر توانا مشرف‌الدین مصلح بن عبدالله سعدی شیرازی است. سعدی را باید یکی از ارکان شعر فارسی و فرهنگ ایرانی دانست. در بحبوحه هجوم مغولان، سعدی حاکمان روزگار خود را به انصاف در حق مردمان و نیز عشق‌ورزی میان ایشان ترغیب می‌کرد.

سعدی در نظامیه بغداد که از پایگاه‌های مهم فرهنگی آن روز بود تحصیل کرد. شوق به دانستن و شناخت دنیا‌های دیگر او را به سفری دور و دراز کشاند و سالیانی را در غربت سر کرد.

"در بحبوحه هجوم مغولان، سعدی حاکمان روزگار خود را به انصاف در حق مردمان و نیز عشق‌ورزی میان ایشان ترغیب می‌کرد.سعدی در نظامیه بغداد که از پایگاه‌های مهم فرهنگی آن روز بود تحصیل کرد"از این سفر پرماجرا تجربه‌هایی اندوخت که حاصل این تجربه‌ها در دو اثر درخشان او بازنمایانده شده: بوستان یا سعدی‌نامه و گلستان. خوشبختانه این دو اثر در میان اهل فضل و جامعه دانشگاهی ما به نیکی شناخته شده است و در خارج از مرز‌های ایران نیز به زبان‌های مهم اروپایی و نیز عربی و ترکی برگردانده شده و تاثیری درخور بر شاعران و نویسندگان نامور آن سرزمین‌ها گذاشته است.

باید از غزلیات و قصاید نیز نام ببریم که سعدی لطافت طبع و جزالت در بیان را با هم درآمیخته و نمونه‌ای از زیبایی‌های دل‌نشین شعر فارسی را پدید آورده است.

سخن سعدی بر استواری لفظ و روانی معنا مبتنی است و این دو خصیصه دست‌یابی به شیوه سعدی را سهل و ممتنع کرده است. دقت در رفتار اجتماعی مردم عصر و نیز تامل در ناراستی اعمال حاکمان موجب شده سخن سعدی همواره تازه و مثال‌زدنی باشد.

بهره‌مندی او از انواع صناعات ادبی و نیز پرهیز از دشوارگویی سخن او را خیلی زود میان مردم عصر خود و ادوار بعد رواج داد. دیری نپایید که شعر سعدی در سرحد چین بر زبان‌ها آمد و در قلمرو عثمانی دوستدارانی یافت. شعر سعدی پیروان و مقلدانی هم داشت که هیچ‌یک کامیابی سعدی را ندارند و انصافا سخن سعدی از لونی دیگر است.

سخن سعدی مرز‌ها را درنوردید و به هند و عثمانی و دنیای عرب و حتی اروپا و امریکا و روسیه رسید؛ گویی این شعر سعدی به حقیقت پیوست:

بدین صفت که در آفاق صیت شعر تو رفت/ نرفت دجله که آبش بدین روانـی نیست

درباره سعدی به زبان فارسی و دیگر زبان‌ها پژوهش‌های مطلوبی صورت گرفته؛ با این حال همچنان باید درباره زندگی و زمانه سعدی تحقیق کرد و ابعاد مختلف آثار سعدی را طرح کرد. اول اردیبهشت‌ماه جلالی برای هر دوستدار زبان فارسی روز خجسته‌ای است؛ زیرا به نام یکی از شاعران توانا و نویسندگان چیره‌دست این زبان نام‌گذاری شده است.

شایسته است ما به‌عنوان میراث‌دار سعدی و گویشور زبان فارسی هم زمینه را برای شکوفایی و کاربردی کردن هر چه بیشتر این زبان هموار سازیم و هم از آثار درخور درباره سعدی و زبان فارسی حمایت کنیم. تلاش برای اشاعه زبان شیرین فارسی و پشتیبانی از آثار شایسته درباره سعدی، در واقع ارج‌گذاری به یکی از تاثیرگذارترین وجوه تمدن ایرانی ـ اسلامی است. سعدی شاعری متعلق به همه بشریت است و امروز وظیفه ما حفظ و رساندن پیام او و جهان‌بینی او به جهانیان است؛ پیامی که جز صلح و عشق‌ورزیدن به نوع بشر نیست.»