طرح آمارهای «تکان‌دهنده» در یک مراسم «بزرگداشت»؛ برباد رفتن میلیاردها دلار سرمایه بین نسلی

روایتی از آمارهای «تکان‌دهنده» توسط برخی از اقتصاددانان در یک مراسم «بزرگداشت» در تهران بار دیگر تصویری از وضعیت اقتصادی ایران و فاصله‌‌های معنادار بین مرکز و دیگر نقاط ایران به نمایش گذاشت. آمارهایی که شاید پیش از این هم در لابه‌لای گزارش‌ها به آن اشاره شده بود اما در کنار هم تصویری دیگر از تجربه «توسعه» در جمهوری اسلامی ایران را به مخاطب ارائه می‌دهد.

اقتصاد ایران در «مسیر گسترش و توسعه متوازن فقر» است و نابرابری هر روز در آن قد می‌کشد؛ «از بین رفتن بالغ بر ۳۵۰ میلیارد دلار دارایی‌های بین‌نسلی کشور» و عبور «نابرابری» در برخی استانها از ۵۰ درصد و آینده بخشی از مواردی است که اقتصاددانان در سالگرد درگذشت حسین عظیمی، اقتصاددان به آن اشاره کردند.

روزنامه «شرق» روز چهارشنبه در گزارشی از مراسم بزرگداشت حسین عظیمی به نقل از فرشاد مومنی اقتصاددان نوشت که در سه دهه گذشته بیشتر از «۳۵۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بین‌نسلی کشور تلف» شده است.

به گفته این اقتصاددان در سه دهه گذشته «چیزی نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار دیگر از ثروت‌های بین‌نسلی کشور» هم از طریق طرح‌های «خصوصی‌سازی» که به گفته او «شکست خورده‌است»، تلف شد و «هیچ‌کدام از وعده‌هایی که راجع به خصوصی‌سازی مطرح شد، محقق نشد.»

حجت میرزایی پژوهشگر اقتصادی نیز در این مراسم درآمد سرانه ۸۵ درصد جمعیت کشور را کمتر از مردم تهران دانسته و بیکاری در بین ۴۰ درصد از جمعیت کشور را بیشتر از ۱۵ درصد برای سال‌های متمادی اعلام کرده است.

این پژوهشگر با توضیح اینکه «فاصله توسعه‌ای سیستان‌و‌بلوچستان با تهران شبیه غنا در مقایسه با کره جنوبی است» با استناد به آمارها «درآمد سرانه» تهران را «پنج برابر درآمد سرانه سیستان‌و‌بلوچستان» اعلام کرد و این نسبت را برای سایر استان‌های حاشیه‌ای کشور هم بین سه تا چهار برابر اعلام کرد.

به گفته میرزایی، بیکاری در استان‌های کرمانشاه، لرستان، خوزستان و سیستان‌و‌بلوچستان ۲ برابر میانگین کشور است و در سیستان‌و‌بلوچستان «نرخ فقر» در جامعه شهری ۴۵ درصد و در جامعه روستایی بیش از ۸۰ درصد جمعیت است.

حاشیه نشینی در کشور از دیگر موارد مورد اشاره در این مراسم بوده است که بر اساس آمار اعلام شده بیشتر از ۵۰ درصد جمعیت چابهار، ۴۰ درصد جمعیت بندرعباس و ۳۰ تا ۳۵ درصد جمعیت مشهد حاشیه‌نشین هستند.

در این مراسم به گزارش رسمی وزارت راه و شهرسازی نیز اشاره شده که می‌گوید طول انتظار خانه‌دار‌شدن دهک اول درآمدی به ۲۴۸ سال رسیده است.

بر مبنای گزارش وزارت کار کولبری، شوتی، زباله‌گردی و... از‌ جمله فعالیت‌های غیر‌رسمی اعلام شده است و بر‌اساس گزارش سال ۱۴۰۰ تهیه شده در وزارت کار، میزان فعالیت غیر رسمی افراد به ۴۰ درصد رسیده و در برخی استان‌ها تا ۶۰ درصد هم می‌رسد.

به گفته میرزایی در‌حال‌حاضر دغدغه اصلی دولت از تامین زیرساخت‌های اقتصادی به تامین کالاهای اساسی، نان، آب و گاز و... تقلیل یافته و استان‌های کشور «گورستان پروژه‌های بر زمین مانده عمرانی» شده‌اند.

با این وجود وقتی سخنرانی‌های مقامات رسمی جمهوری اسلامی از جمله ابراهیم رئیسی، اعضای دولت و یا حتی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را مرور می‌کنیم، همه یک‌صدا از «پیشرفت» و «گشایش» و بهبود اوضاع سخن می‌گویند و آمارهایی را اعلام می‌کنند که خیلی زود توسط کارشناسان و با استناد به همان آمارهای رسمی نهادهای حکومتی به چالش کشیده می‌شود.