جایگاه برتر ایران در میان کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۳

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: نظام رتبه‌بندی لایدن، نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر دنیا در سال ۲۰۲۳ میلادی خود را منتشر کرد.

وی گفت: در رتبه‌بندی سال جاری این نظام، تعداد ۴۶ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع ۱۴۱۱ دانشگاه برتر جهان قرار گرفتند. این در حالی است که در سال قبل ۴۴ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در این رتبه بندی حضور داشته اند.

حضور دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در رتبه بندی لایدن

فاضل زاده اظهار داشت: تعداد دانشگاه‌های حاضر از جمهوری اسلامی ایران در این رتبه بندی ۴۶ دانشگاه است که این آمار در سال قبل ۴۴ دانشگاه بوده است. نمودار زیر رشد عملکرد تعداد دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی لایدن را نمایش می‌دهد.

در جدول زیر رتبه دانشگاه‌های جمهوری اسلامی ایران در چهار معیار رتبه بندی لایدن قابل مشاهده است:

ردیف دانشگاه مرجعیت علمی
Scientific Impact دیپلماسی علمی
Collaboration دسترسی آزاد
Open Access تنوع جنسیتی
Gender ۱

دانشگاه تهران

۱۴۲

۲۰۰

۲۰۰

۲۱۱

۲

دانشگاه علوم پزشکی تهران

۲۴۷

۲۵۱

۲۵۱

۱۴۲

۳

دانشگاه تربیت مدرس

۳۲۸

۴۱۲

۴۱۲

۴۰۵

۴

دانشگاه صنعتی امیرکبیر

۳۴۴

۴۸۵

۴۸۵

۴۹۹

۵

دانشگاه علم و صنعت ایران

۳۵۰

۵۵۱

۵۵۱

۵۲۹

۶

دانشگاه پزشکی شهید بهشتی

۴۱۳

۴۰۴

۴۰۴

۲۸۰

۷

دانشگاه صنعتی شریف

۴۲۳

۵۴۹

۵۴۹

۵۶۷

۸

دانشگاه فردوسی مشهد

۴۶۶

۶۲۶

۶۲۶

۵۸۳

۹

دانشگاه تبریز

۴۷۷

۵۸۶

۵۸۶

۵۶۹

۱۰

دانشگاه شیراز

۴۷۹

۶۴۷

۶۴۷

۶۱۱

۱۱

دانشگاه صنعتی اصفهان

۴۸۶

۶۴۵

۶۴۵

۶۳۳

۱۲

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

۵۱۶

۶۱۵

۶۱۵

۳۸۰

۱۳

دانشگاه شهید بهشتی

۵۵۰

۶۸۸

۶۸۸

۷۱۲

۱۴

دانشگاه علوم پزشکی شیراز

۶۱۳

۷۳۰

۷۳۰

۴۹۵

۱۵

دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

۶۲۱

۶۱۱

۶۱۱

۷۷۵

۱۶

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

۶۶۷

۷۳۳

۷۳۳

۴۷۷

۱۷

دانشگاه علوم پزشکی ایران

۶۸۴

۵۷۲

۵۷۲

۴۷۹

۱۸

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

۷۴۸

۹۲۳

۹۲۳

۹۵۹

۱۹

دانشگاه گیلان

۷۹۲

۱۰۱۸

۱۰۱۸

۹۸۲

۲۰

دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

۸۱۵

۸۸۴

۸۸۴

۷۲۷

۲۱

دانشگاه اصفهان

۸۳۱

۱۰۴۱

۱۰۴۱

۱۰۰۱

۲۲

دانشگاه ارومیه

۸۹۴

۱۰۹۹

۱۰۹۹

۱۰۱۴

۲۳

دانشگاه کاشان

۹۰۱

۱۱۹۵

۱۱۹۵

۱۱۱۹

۲۴

دانشگاه سمنان

۹۰۲

۱۱۸۸

۱۱۸۸

۱۱۰۸

۲۵

دانشگاه شهید باهنر کرمان

۹۱۵

۱۱۲۷

۱۱۲۷

۱۰۶۳

۲۶

دانشگاه رازی

۱۰۰۶

۱۲۱۴

۱۲۱۴

۱۱۷۴

۲۷

دانشگاه شاهرود

۱۰۴۳

۱۲۱۰

۱۲۱۰

۱۱۹۸

۲۸

دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل

۱۰۵۲

۱۲۹۸

۱۲۹۸

۱۲۲۴

۲۹

دانشگاه بوعلی سینا

۱۰۶۷

۱۲۶۷

۱۲۶۷

۱۱۶۱

۳۰

دانشگاه پیام نور

۱۰۶۹

۱۱۰۴

۱۱۰۴

۱۱۵۲

۳۱

دانشگاه شهید چمران اهواز

۱۱۰۸

۱۳۲۷

۱۳۲۷

۱۲۱۶

۳۲

دانشگاه صنعتی سهند

۱۱۲۰

۱۳۷۳

۱۳۷۳

۱۲۶۴

۳۳

دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

۱۱۳۷

۱۱۰۲

۱۱۰۲

۹۱۱

۳۴

دانشگاه محقق اردبیلی

۱۱۵۶

۱۳۰۴

۱۳۰۴

۱۲۰۳

۳۵

دانشگاه یزد

۱۱۹۱

۱۳۱۲

۱۳۱۲

۱۲۷۱

۳۶

دانشگاه زنجان

۱۱۹۵

۱۳۴۷

۱۳۴۷

۱۲۵۸

۳۷

دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز

۱۲۳۶

۱۲۸۷

۱۲۸۷

۱۰۴۹

۳۸

دانشگاه کردستان

۱۲۵۷

۱۳۷۱

۱۳۷۱

۱۳۲۱

۳۹

دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

۱۳۰۳

۱۳۹۴

۱۳۹۴

۱۳۵۳

۴۰

دانشگاه علوم پزشکی کرمان

۱۳۰۴

۱۲۹۰

۱۲۹۰

۱۰۳۵

۴۱

دانشگاه خوارزمی

۱۳۰۹

۱۳۵۷

۱۳۵۷

۱۳۱۱

۴۲

دانشگاه صنعتی شیراز

۱۳۱۳

۱۳۹۶

۱۳۹۶

۱۳۲۹

۴۳

دانشگاه مازندران

۱۳۳۴

۱۳۹۰

۱۳۹۰

۱۳۴۶

۴۴

دانشگاه صنعتی مالک اشتر

۱۳۷۳

۱۴۰۷

۱۴۰۷

۱۳۵۲

۴۵

جهاد دانشگاهی

۱۳۷۵

۱۲۱۹

۱۲۱۹

۱۰۵۴

۴۶

دانشگاه علوم پزشکی همدان

۱۳۷۷

۱۳۷۶

۱۳۷۶

۱۱۳۶

جایگاه کشورهای اسلامی در رتبه بندی لایدن ۲۰۲۳

جمهوری اسلامی ایران با حضور ۴۶ دانشگاه در این نظام رتبه بندی، همچون سال‌های گذشته در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به لحاظ تعداد دانشگاه در اختیار خود دارد. پس از جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و مصر به ترتیب با ۳۶ و ۱۳ دانشگاه رتبه‌های دوم و سوم را دارند.

در جدول زیر تعداد دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در نظام رتبه بندی لایدن، نشان داده شده است:

ردیف

کشور

۲۰۲۳

۲۰۲۲

۱

ایران

۴۶

۴۴

۲

ترکیه

۳۶

۳۲

۳

مصر

۱۳

۱۰

۴

عربستان سعودی

۱۱

۶

۵

پاکستان

۹

۷

۶

مالزی

۷

۷

۷

تونس

۴

۴

۸

اندونزی

۳

۰

۹

امارات متحده عربی

۳

۳

۱۰

مراکش

۲

۲

۱۱

نیجریه

۲

۲

۱۲

قطر

۲

۱

۱۳

الجزایر

۱

۱

۱۴

اردن

۱

۱

۱۵

قزاقستان

۱

۰

۱۶

کویت

۱

۱

۱۷

لبنان

۱

۱

۱۸

عمان

۱

۱

۱۹

اوگاندا

۱

۱

جمع کل

۱۴۵

۱۲۴

فاضل زاده اظهار داشت: لایدن یکی از نظام‌های معتبر ارزیابی دانشگاهی است که هر ساله دانشگاه‌های برتر دنیا را بر اساس مجموعه‌ی پیچیده‌ای از شاخص‌های معتبر علم سنجی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می‌دهد. در سال ۲۰۲۳، دانشگاه‌های جهان با دو دسته شاخص وابسته به اندازه و مستقل از اندازه در قالب ۴ معیار کلی مرجعیت علمی، دیپلماسی علمی، دسترسی آزاد به انتشارات و تنوع جنسیتی در رتبه بندی لایدن مورد ارزیابی قرار گرفتند.

وی افزود: در رتبه بندی لایدن، از تولیدات علمی دانشگاه‌ها در نمایه‌های پایگاهWoS استفاده شده است.

"بازه زمانی لحاظ شده در انتشارات دانشگاه‌ها ۲۰۲۱-۲۰۱۸ و استنادها تا پایان سال ۲۰۲۲ است"بازه زمانی لحاظ شده در انتشارات دانشگاه‌ها ۲۰۲۱-۲۰۱۸ و استنادها تا پایان سال ۲۰۲۲ است. در این رتبه بندی تنها شکل انتشاراتی پذیرفته شده مقاله و مقاله مروری هستند و سایر قالب‌های انتشاراتی مانند کتاب و مقاله کنفرانس و… از بررسی حذف می‌شوند.

معیار مرجعیت علمی (تاثیر علمی) از تعداد کل انتشارات و شاخص‌هایی چون مقالات ۱% برتر، مقالات ۵% برتر، مقالات ۱۰% برتر و مقالات ۵۰% برتر به صورت تعداد و سهم از کل و نیز تعداد کل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استنادهای انتشارات دانشگاه و نیز مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده (به رشته و سال) دانشگاه بهره گرفته است (دو شاخص آخر در صفحه اصلی نتایج نشان داده نمی‌شود.)

رئیس مؤسسه ISC گفت: در معیار دیپلماسی علمی از شاخص‌هایی چون تعداد کل انتشارات، همکاری علمی، همکاری بین المللی، همکاری صنعتی، همکاری علمی با فاصله جغرافیایی کمتر از ۱۰۰ کیلومتر و همکاری علمی با فاصله جغرافیایی بیشتر از ۵۰۰۰ کیلومتر (به صورت تعداد و سهم از کل) استفاده کرده است.

وی ادامه داد: معیار دسترسی به انتشارت آزاد نیز از تعداد کل انتشارات و شاخص‌های انتشارات دسترسی آزاد، انتشارات دسترسی آزاد طلایی، انتشارات دسترسی آزاد هیبرید، انتشارات دسترسی آزاد برنز، انتشارت دسترسی آزاد سبز (به صورت تعداد و سهم از کل) تشکیل می‌شود.

معیار تنوع جنسیتی نیز از تعداد کل نویسندگان و شاخص‌هایی از جمله تعداد نویسندگان زن و مرد، تعداد و نسبت نویسندگانی که جنسیت آنها مشخص نیست، نویسندگان مرد (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان زن (به نسبت کل نویسندگان)، نویسندگان مرد (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن)، نویسندگان زن (به نسبت تمام نویسندگان مرد و زن) است.

جدول زیر معیارها و شاخص‌های رتبه بندی لایدن نشان داده شده است:

نظام رتبه بندی لایدن بر خلاف سایر نظام‌های رتبه بندی موجود در سطح دنیا، برای دانشگاه‌های حاضر در نظام خود رتبه‌ای واحد محاسبه نمی‌کند بلکه دانشگاه‌ها بر اساس معیارها و شاخص‌های موجود در نظام لایدن مورد رتبه بندی قرار می‌گیرند. از این رو یکی از ویژگی‌های رتبه بندی لایدن این است که به دانشگاه‌های حاضر در رتبه بندی خود، رتبه کل که برگرفته از تاثیر کلیه شاخص‌ها و وزن‌های مرتبط با آنها است، اختصاص نمی‌دهد بلکه، برای کلیه دانشگاه‌ها در این شاخص‌ها نمرات و رتبه‌ها را جداگانه محاسبه و منتشر می‌کند.