روایتی تازه از دلیل مرموز پیشرفت اروپا

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «سرگذشت اروپا؛ روایتی تازه از رویدادهای هزاره دوم میلادی در اروپا برگرفته از کتاب اسلام و سکولاریسم اثر محمدحسن زورق» به‌تازگی با تلخیص و گردآوری ابراهیم عسکری‌زاده توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر و راهی بازار نشر شده است.

این‌کتاب دربرگیرنده روایتی تازه از وقایع هزارسال اخیر دنیاست که در ۳ مقطع آندلس، قرون وسطی و در نهایت مدرنیته تقسیم‌بندی می‌شود. اثر پیش‌رو همان‌طور که مشخص است، خلاصه کتاب «اسلام و سکولاریسم» محمدحسن زورق است. ابراهیم عسکری‌زاده که این‌کتاب را خلاصه‌نویسی کرده، درباره چرایی انجام این‌کار می‌گوید در سفرهای متعددی که به‌عنوان عضو اتحادیه جهانی مخابرات به ژنو داشته، هربار بیش از همیشه این‌سوال در ذهنش تکرار می‌شده که اروپا چگونه تبدیل به مهد تمدن و زیبایی و فناوری شده و ما در خاورمیانه درگیر مشکلات و تنازعاتی هستیم که غالباً توسط غرب برنامه‌ریزی شده‌اند.

به این‌ترتیب کتاب «سرگذشت اروپا»، به جریان‌شناسی هزاره دوم اروپا می‌پردازد؛ جریانی رازآلود که با فتح شبه‌جزیره ایبری توسط مسلمانان وارد اروپا شد و با سیاست کینه‌آفرینی به جنگ‌های صلیبی و قرون وسطی رسید و سپس با هدایت انقلاب‌های بزرگ سکولار، بهشت مادی و دین‌زدایی را رقم زد.

این‌کتاب ۱۴ فصل دارد که در مجموع بخش‌های زیر را در خود جا داده‌اند:

«چرا سرگذشت اروپا برای ما مهم است؟»، «اروپا؛ قاره سبز»، «داستان فتح اسپانیا توسط طارق بن زیاد»، «دستور توقف فتوحات توسط موسی بن نصیر»، «پیشینه‌ای از بنی‌امیه در صدر اسلام»، «دلیل دستور توقف فتوحات توسط خلیفه»، «حمله موسی به جلیقیه و دریافت نامه دوم خلیفه»، «سرنوشت موسی و طارق و یولیان پس از احضار به دمشق» در فصل اول / «شکست سهمگین مسلمانان در حمله به جنوب فرانسه»، «آغاز انقلاب بنی‌عباس در حوزه تمدن اسلامی و فرار امویان به اندلس»، «فرار ناکام مروان آخرین خلیفه اموی به اندلس»، «داستان فرار جوان اموی به‌نام عبدالرحمان به اندلس»، «داستان تبانی مخالفان عبدالرحمان با شارلمانی» در فصل دوم / «قدرت بلامنازع عبدالرحمان در اروپا»، «پادشاهی هشام بعد از مرگ عبدالرحمان»، «پادشاهی حکم به هشام و لهو و لعب او»، «داستان حفره و قتل‌عام مسلمانان طلیطله توسط حکم»، «شورش در پایتخت اسپانیا علیه حَکَم به‌علت شرب خمر»، «داستان خواب و خیالی کلیسای سانتیاگو»، «حضور وایکینگ‌ها در مرز اسپانیا»، «حمله به جزایر مدیترانه توسط نیروی دریایی عبدالرحمان دوم»، «داستان بی‌سابقه هتک حرمت به پیامبر اسلام» در فصل سوم / «اقتدار امپراتوری اموی در اروپا در زمان عبدالرحمان دوم»، «داستان یحیی الغزل، سفیر امپراتوری اموی»، «ادامه کینه‌توزی نسبت به مسیحیان»، «شورش‌های متعدد در شهرهای اسپانیا علیه امویان»، «ارسال سفیر از لئون به قرطبه برای طرح صلح»، «سیاست درگیری‌های قومی در اندلس»، «فرار ابن‌حفصون به جلیقه و مسیحی‌شدنش» در فصل چهارم / «اختلاط و آمیزش امویان با نژادهای اروپایی»، «برخورد قهرآمیز عبدالرحمان الناصر با جنازه ابن‌حفصون»، «لشکرکشی نمایشی به شمال توسط الناصر»، «حمله سانچو به مردم تسلیم‌شده شهرهای مرزی»، «لشکرکشی مجدد عبدالرحمان الناصر به شمال»، «اعلام رسمی خلافت توسط عبدالرحمان الناصر با عنوان امیرالمومنین»، «شکوه بناها و باغ و بستان‌ها و قصر الزهرا در اسپانیا»، «قدرت اقتصادی اول جهان»، «استقبال از سفیر بیزانس در درباره قرطبه» و «شکایت سفیر آلمان از عبدالرحمان الناصر» در فصل پنجم.

در فصل ششم این‌کتاب مخاطب با این‌بخش‌ها روبروست: «حملات دریانوردان و ماجراجویان عرب در سراسر اروپا»، «شکوه علم و فناوری و کتابخانه‌ها در عصر حکم‌بن‌الناصر»، «جنگ‌های متعدد مسلمانان با مسیحیان شمال»، «تاسیس شهرک جدید اداری به نام الزاهره»، «روابط سرد عامریان با دولت‌های اروپایی»، «اوج‌گیری روابط فامیلی شبکه قدرت در شبه‌جزیره ایبری»، «امویان، تکیه‌گاه اختلافات امیرنشینان مسیحی»، «به‌قدرت رسیدن سانچو» و «داستان شورش محمد به هشام (المهدی) و آغاز غیبت هشام الموید». هفتمین‌فصل کتاب هم در برگیرنده این‌بخش‌هاست: «داستان حمله مشترک بربرها و مسیحیان»، «به‌قدرت‌رسیدن مجدد هشام المهدی و جنگ با بربرها»، «شورش مجدد در قصر الزهرا و کشته‌شدن محمد بن هشام‌المهدی»، «حمله سلیمان بن حکم به قرطبه و کشتار مسلمانان»، «تقسیم اندلس در میان قبایل بربر و صقلایی»، «داستان نامه هشام الموید و وصیت او» و «سقوط امپراتوری اندلس».

«چگونگی شکل‌گیری لشکر صلیبی‌ها و فراخوان پیتر هرمیت»، «نقشه‌های جغرافیایی از جنگ‌های مقدس»، «ظهور مغول در ایران»، «تفاوت رویکرد مغول‌ها و صلیبی‌ها نسبت به اسلام» و «ضعیف‌شدن موقعیت بیزانس در اروپا» عناوین بخش‌های فصل هشتم کتاب «سرگذشت اروپا» هستند. در فصل نهم هم مخاطب با این‌بخش‌ها روبروست: «داستان فردریک دوم؛ شخصیت فردی و اجتماعی او»، «عکس‌العمل قهرآمیز کلیسا در برابر ارتداد و الحاد»، «تفتیش عقاید و سوزاندن مخالفان دین توسط دومینیک»، «تفکیر پاپ‌ها»، «انتقاد از کلیسا»، «انتقاد از کلیسا توسط ویکلیف» و «تکفیر و سوزاندن منتقدان کلیسا».

بخش‌های «نهضت ترجمه با استفاده از صنعت چاپ و کاغذ»، «رفرماسیون کلیسا و نهضت پروتستان»، «عصر رنسانس»، «نقدی بر منشأ یونانی رنسانس»، «عصر علم» و «جنگ‌های طولانی انگلستان و فرانسه و پیروزی نهایی انگلستان» فصل دهم کتاب پیش رو را می‌سازند.

"در فصل یازدهم هم این‌بخش‌ها قرار دارند: «رونق شهرها»، «رونق ادبیات»، «حمایت اشراف از هنر» و «مرزشکنی‌های نقاشی‌ها و هنر رنسانس»"در فصل یازدهم هم این‌بخش‌ها قرار دارند: «رونق شهرها»، «رونق ادبیات»، «حمایت اشراف از هنر» و «مرزشکنی‌های نقاشی‌ها و هنر رنسانس». در دوازدهمین‌فصل کتاب هم مخاطب با این‌بخش‌ها روبروست: «آغاز استعمار توسط اسپانیا»، «استعمار آمریکا»، «خاندان‌های اشراف حاکم بر اروپا»، «اوضاع ژئوپلیتیک اروپا قبل از انقلاب صنعتی»، «انقلاب صنعتی در انگلیس»، «استثمار آفریقا»، «تحولات ملازم» و «جنگ‌های جهانی».

«انقلاب انگلستان»، «کرامول و انگلیس»، «پارلمان و پادشاه»، «انقلاب آمریکا» و «اعلام جمهوری» هم بخش‌های فصل سیزدهم این‌کتاب هستند. فصل چهاردهم و پایانی کتاب هم این‌بخش‌ها را شامل می‌شود: «انقلاب فرانسه»، «حمله به کاخ ورسای»، «جنگ اشراف علیه مردم فرانسه»، «فرانسه و جنگ تحمیلی»، «اعلام جمهوری»، «حکومت وحشت» و «مقایسه انقلاب‌ها».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

اندک‌اندک زمینه برای پیدایش یک نهضت اعتراضی علیه کلیسا به وجود آمد. همان بازی سیاسی که پیش از آن در شبه‌جزیره ایبری انجام شده بود و براساس آن امرای بنی‌امیه با احکام خود، دختران بی‌پناه مسیحی و روحانیون ساده‌لوح عیسوی را به اتهام هتک حرمت اسلام اعدام کرده بودند و بر مناره‌ای که از سرهای مسیحیان اعدام‌شده ساختند، اذان گفته بودند، اینک در اروپای مرکزی و غربی آغاز شده بود؛ ولی این‌بار اسلام نبود که به خطر می‌افتاد!

مسیحیان با شگفتی شاهد تزلزل ارکان دینی خود بودند. مردم مسیحی از کلیسا پارسایی و پاکدامنی می‌خواستند و برای دفاع از ایمان خود می‌کوشیدند.

برخی مانند سن‌فرانسوا آسیز در گرماگرم جنگ پنجم صلیبی به مصر رفته و کوشیدند رابطه صمیمانه‌ای با مردم برقرار کنند. فرانسوای مقدس و پیروانش راه ترک لذات و روی آوردن به امداد شوربختان، جذامیان و بیماران را در پیش گرفتند. پس از مرگ او فرقه‌ای که به نام او تأسیس شده بود، نتوانست به راه او ادامه دهد؛ زیرا مقررات و محدودیت‌هایی که پس از مرگ او بر همراهان و نزدیکان او تحمیل شد، دست کمی از شکنجه نداشت. چند تن از شاگردان برجسته و پرشور او را که سخت شیفته وارستگی و سادگی بودند، کیفرهای سخت دادند … در سال ۱۳۱۸ میلادی، چهارنفر از فرانسیس‌ها را در شهر مارسی به‌عنوان کافران اصلاح‌ناپذیر، آتش زدند و سوزاندند.

این‌کتاب با ۲۳۹ صفحه، شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۳۹ هزار تومان منتشر شده است.