سد نرگسی در یک قدمی بهره برداری به شرط تامین اعتبار

سد نرگسی به صورت خاکی با هسته رسی است که ارتفاع تاج سد از پی ۸۰ متر و طول تاج آن ۶۰۰ متر و حجم مخزن آن ۱۱۳ میلیون متر مکعب و حجم آب تنظیمی سالانه آن ۲۲۶ میلیون متر مکعب است.

ساخت این سد از تیر ۱۳۸۹ آغاز شد و قرار بود تا پایان ۱۳۹۷ به بهره‌برداری برسد، اما برای برای اتمام ساخت سد نرگسی پانصد و ده میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

این سد در بخش جره و بالاده فارس در ۱۰ کیلومتری شرق شهر بالاده و ۵۵ کیلومتری جنوب غرب شیراز و ۵۵ کیلومتری جنوب شرق کازرون واقع شده‌ است.

سد نرگسی با وجود مشکلات موجود در منطقه وسیع از استان فارس و میانگین خوب بارندگی همراه با ورودی آب رودخانه به منطقه سد، می‌تواند بخش بزرگی از مشکلات مردم منطقه را حل کند که باید تمامی تلاش‌ها برای اتمام این طرح استانی به کار گرفته شود.

رودخانه جره که  سرشاخه های آن به سد نرگسی می پیوندد، سرشاخه اصلی رودخانه دالکی است که از دامنه های جنوبی کوه دشت ارژن سرچشمه می گیرد  و دو سرشاخه اصلی رودخانه جره شامل سرخون و تنگ گچی است.

در روزگار ناخوشی خشکسالی آب  ذخیره شده در سد نرگسی ادامه حیات در دریاچه پریشان را تقویت کرد و با برنامه ریزی انجام شده بخشی از آب این سد به دریاچه پریشان انتقال می یابد.

در این شرایط هر چقدر هم که بارندگی باشد و آب بیاید باید صرف تامین آب سفره‌های اطراف دریاچه شود، در سال‌هایی نه چندان دور چشمه‌هایی کف این تالاب‌ها بود که اکنون همه خشکیده شده است.

بر اساس مطالعات انجام شده در حال حاضر سفره آب اطراف پریشان ۴ متر پایین‌تر از سطح دریاچه است، بنا بر این باید در شرایطی قرار بگیریم که  آن قدر آب بیاید تا کسری سفره جبران شود و برای احیای پریشان چاره‌ای نیست مگر اینکه آب وارد حوضه شده و در مصرف کشاورزی هم تجدید نظر شود.

محمدمهدی شریفی مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای فارس  در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: هدف از ساخت این سد کنترل و مهار سیلاب، تامین آب کشاورزی ۱۵ هزار هکتار اراضی پایین دست، تامین آب آشامیدنی شهرستان‌های کازرون و فراشبند، زیست محیطی رودخانه و انتقال آب به دریاچه پریشان و احیای آن به عنوان بزرگترین دریاچه آب شیرین در ایران، تامین آب صنعتی در جنوب فارس، بهبود اراضی کشاورزی به میزان ۷ هزار هکتار، تامین حق آبه و تولید انرژی برقابی به میزان ۴۸٫۳ گیگاوات ساعت در سال است.

او گفت: بهره برداری از سد نرگسی باعث احیای دریاچه پریشان می شود که پس از بهره برداری به یکی از مهم‌ترین سد‌های استان فارس تبدیل شده و می‌تواند آب آشامیدنی غرب استان فارس را تامین کند.

ارزیابی زیست محیطی سد‌ها

حمید ظهرابی مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس در خصوص اثرات زیست محیطی ساخت سد نرگسی گفت: با توجه به اهمیت ساخت سد‌ها باید تلاش شود تا با ارزیابی صحیح و علمی مسائل زیست محیطی و اجتماعی از ایجاد خسارات و مشکلات جلوگیری شود.

او گفت: تغییر در الگوی کشت، محدود کردن سطح زیر کشت محصولات آبی، کاهش تبخیر آب در محیط، کاهش سطح زیر کشت و اتخاذ سیاست‌های تشویقی راهکاری برای صرفه جویی در مدیریت مصرف آب است.

نبی اله مرادی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی استان فارس گفت: این سد در حال حاضر حدود ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

او گفت: از موضوعات زیست محیطی مرتبط با این سد می‌توان به وجود گنبد‌های نمکی بالادست دریاچه این سد اشاره کرد که طی سالیان متمادی گذشته موجب شوری آب رودخانه شده است.

مرادی گفت: این گنبد‌ها خارج از محدوده دریاچه سد قرار داشته و ساخت این سد تأثیری بر روی این گنبد‌ها ندارد بلکه بر عکس در صورت آبگیری این سد گنبد‌های نمکی هستند که موجب شوری آب سد می‌شوند.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی استان فارس گفت: در حال حاضر شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس طرح علاج بخشی و بهبود کیفیت آب رودخانه جره را در دست مطالعه دارد که در صورت اجرایی شدن این طرح با رعایت ملاحظات زیست محیطی می‌تواند شوری رودخانه را تا حد زیادی برطرف کند.

او گفت: از عوامل تشدید تاثیر این گنبد‌های نمکی ایجاد و توسعه باغات بر روی گنبد نمکی و برداشت‌های غیر مجاز از رودخانه جره برای آبیاری این باغات است.