نگاهی به سیاست دولت های اوباما و بایدن در قبال اعتراضات ایران؛ کاخ سفید «تا کجا» حامی مردم است؟

نگاهی به سیاست دولت‌های اوباما و بایدن در قبال اعتراضات ایران؛ کاخ سفید «تا کجا» حامی مردم است؟ 

در حالی که اعتراضات سراسری به نقض حقوق زنان در ایران وارد دهمین روز خود شده است، دولت کنونی ایالات متحده با این سوال روبروست که «آیا باید از این اعتراضات ضدحکومتی حمایت کند و اگر پاسخ آری است، این حمایت باید چگونه و تا چه اندازه باشد؟»

دیگر اینکه از رفتار دولت دموکرات پیشین ایالات متحده به ریاست جمهوری باراک اوباما که در وضعیتی مشابه قرار گرفته بود، چه می‌توان آموخت؟

در جریان اعتراضات مردمی سال ۲۰۰۹ میلادی، جمهوریخواهان ایالات متحده واکنش «کند و باتاخیر» دولت اوباما به خیزش «جنبش سبز» را محکوم کردند و آن را نوعی رفتار توأم با ترس و بدون هیچ خاصیت، یا به اصطلاح «میلکوتاست» خواندند.

در جریان کارزار انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲ میلادی ایالات متحده نیز، میت رامنی نامزد جمهوریخواهان، رقیب خود اوباما را به دلیل سیساست‌های احتیاطآمیزش در قبال اعتراضات مردمی ایران، به باد انتقاد گرفت و گفت که او در نحوۀ مدیریت سیاست خارجی کشور، بسیار ضعیف عمل کرده است.

این انتقادات از عملکرد دولت اوباما در حالی انجام می‌شد که جو بایدن در تمام آن دوران، معاون آقای اوباما بود.

شاید به همین دلیل است که این‌بار یعنی ۱۳ سال بعد از اعتراضات «جنبش سبز»، دولت دموکرات آمریکا نه تنها سریع‌تر به تحولات ایران واکنش نشان داد، بلکه مقامات ارشد دولت بایدن با صراحت بیشتری سرکوب این اعتراضات توسط نیروهای حکومتی ایران را محکوم کردند:

* جو بایدن در سخنرانی روز چهارشنبۀ خود در جمع رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، معترضان ایرانی را «تسلیم ناپذیر» توصیف و واکنش تهران به خشم مردم را محکوم کرد و گفت: «امروز ما در کنار شهروندان شجاع و زنان شجاع ایران ایستاده‌ایم که هم اکنون برای تأمین حقوق اولیه خود تظاهرات می‌کنند».

* روز پنجشنبه نیز ایالات متحده تحریم‌هایی را علیه «پلیس اخلاق» ایران و هفت تن از مقامات ارشد امنیتی این کشور وضع کرد و آنها را «مسئول» قتل مهسا امینی و «خشونت علیه زنان ایرانی» و «نقض حقوق معترضان صلح‌آمیز ایرانی» برای برگزاری راهپیمایی‌های مسالمت آمیز دانست.

* علاوه بر محکومیت‌های زبانی، این بار مقامات آمریکا حتی به قطعی تقریبا کامل اینترنت در ایران که عمدتا با هدف غیرممکن کردن سازماندهی معترضان انجام می‌شود، واکنش نشان دادند و بر همین اساس، روز جمعه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده با ایجاد اصلاحاتی در فهرست بلند تحریم‌های این کشور علیه ایران، به شرکت‌های فناوری اجازه داد تا در وضعیت قطعی و کنترل شدید اینترنت در ایران، به کمک معترضان آمده و با سیاست‌های سرکوبگرانۀ تهران مقابله کنند.
در زمان اعلام این خبر، والی آدیمو معاون وزیر خزانه داری گفت: «با این تغییرات، ما به مردم ایران کمک می‌کنیم تا برای مقابله با تلاش‌های دولت برای نظارت و سانسور آنها، مجهزتر شوند.»

* دیگر مقامات ارشد دولت کنونی از جمله آنتونی بلینکن وزیر خارجه، جانت یلن وزیر خزانه داری و جیک سالیوان مشاور امنیت ملی نیز سرکوب اعتراضات در ایران را محکوم و از تظاهرکنندگان حمایت کردند.

اگرچه ۱۳ سال پیش، باراک اوباما نیز درنهایت در قبال تحولات ایران ساکت نماند اما اولین واکنش او تقریبا دو هفته پس از آغاز اعتراضات مردمی و سرکوب آنها از سوی حکومت منتشر شد. او در ۲۳ ژوئن ۲۰۰۹ و پس از انتقادهای فراوان به سیاست سکوتش اعلام کرد که از تهدیدها، ضرب و شتم‌ها و موج دستگیری و زندانی‌ها «متحیر و خشمگین» است.

تحلیلگران معتقدند که یکی از نگرانی‌های دولت اوباما در آن زمان، ترس از این مساله بوده که حمایت واشنگتن از اعتراضات مردمی ایران نتیجۀ معکوس داشته باشد و نه‌تنها منجر به سرکوب شدیدتر معترضان گردد بلکه به تهران بهانه‌ای بدهد تا یک قدرت خارجی را مسئول وقایع داخلی این کشور و تظاهراتی بداند که در واقع وضعیت اقتصادی بحرانی و سرکوب‌های اجتماعی عامل آن بوده است.

به همین دلیل نیز اوباما در اولین واکنش به اعتراضات جنبش سبز، در ۱۵ ژوئن گفته بود «این به ایرانیان بستگی دارد که دربارۀ اینکه چه کسانی رهبرانشان باشند، تصمیم بگیرند» و اینکه او می‌خواهد «از اینکه ایالات متحده به یک موضوع داخلی ایران تبدیل شود، جلوگیری کند».

سخنان «میلکوتاست» اوباما در حالی بیان می‌شد که در همان زمان نیز حکومت ایران همچنان «شورشگران مورد حمایت غرب» را مسئول ناآرامی‌های داخلی این کشور می‌دانست.

دو چالش در یک زمان؛ مذاکرات هسته‌ای و موضع‌گیری در قبال اعتراضات مردمی

اعلام حمایت ایالات متحده از اعتراضات اخیر ایران در حالی است که همزمان خبرگزاری ایرنا به نقل از حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، از دریافت پیام‌هایی از سوی طرف آمریکایی خبر داد که اعلام می‌داشت واشنگتن در موضوع مذاکرات هسته‌ای، همچنان دارای «اراده و حسن نیت لازم برای رسیدن به توافق» است.

طرح این ادعا، حدس و گمان‌هایی را دربارۀ رفتار احتمالا دوگانۀ آمریکا در قبال ایرانیان مطرح کرد؛ با این وجود جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز یکشنبه در جریان گفتگو با شبکه خبری «سی‌بی‌اس» آمریکا تاکید کرد که پیگیری ماجرای بی‌پایان مذاکرات هسته‌ای ایران در تضاد با اعلام همبستگی واشنگتن با معترضان ایرانی نیست و اینکه ایالات متحده می‌تواند هم به مذاکرات هسته‌ای با تهران ادامه دهد و هم بطور همزمان «سرکوب» اعتراضات زنان در ایران را محکوم کند.

سالیوان: از خطای دولت اوباما درس گرفتیم

جیک سالیوان در این مصاحبه، در پاسخ به پرسش مجری که «آیا حمایت از اعتراضات مردمی اخیر در ایران باعث تغییر سیاست آمریکا در موضوع مذاکرات هسته‌ای در حال انجام با تهران نمی‌شود؟» گفت: «ما در مورد یک دیپلماسی صحبت می‌کنیم تا از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنیم و اگر بتوانیم در این راه موفق باشیم که مصمم به رسیدن به چنین موفقیتی نیز هستیم، جهان، آمریکا و متحدان ما امن‌تر خواهند بود.... با این وجود این دیپلماسی به هیچ‌وجه ما را ازاظهارنظر دربارۀ سرکوب وحشیانه شهروندان و زنان ایران توسط حکومت این کشور باز نمی‌دارد. ما می‌توانیم هر دو سیاست را دنبال کنیم و این کار را خواهیم کرد.»

او افزود: «این واقعیت که ما در حال مذاکره با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور هستیم، به هیچ‌وجه بر تمایل و شدت ما در بیان آنچه در خیابان‌های ایران می‌گذرد تأثیر نمی‌گذارد... ما در کنار تحریم پلیس اخلاقی که باعث مرگ مهسا امینی شدند، اقداماتی را انجام داده‌ایم تا دسترسی ایرانیان به اینترنت و فناوری‌های ارتباطی را آسان‌تر کنیم که به آنها امکان می‌دهد با یکدیگر و با جهان صحبت کنند.»

مشاور امنیت ملی کاخ سفید همچنین تاکید کرد که دولت کنونی آمریکا از واکنش اوباما به اعتراضات سال ۲۰۰۹ میلادی درس گرفته و اینکه گاه ممکن است دولت «بیش از حد» دربارۀ یک موضوع فکر کند؛ اما اکنون به جای وسواس فکری، دولت مصمم است تا از درخواست شهروندان ایران برای داشتن «کرامت، حقوق اساسی و آینده بهتر» حمایت کند.

منبع: یورونیوز

فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران