کرونا؛ امارات از بحران برای گسترش نفوذ خود در منطقه استفاده می‌کند؟

حق نشر عکس

WAM NEWS AGENCY

Image caption

امارات به چند کشور در منطقه کمک‌های دارویی فرستاده است

تقریبا از همان ابتدای شیوع جهانی بیماری کووید-۱۹ بود که امارات متحده عربی تصمیم گرفت به کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا برای کاهش آسیب‌های ناشی از ویروس کرونا کمک کند و به این ترتیب برنامه خود برای افزایش نفوذ در منطقه را کلید بزند.

• آیا امارات به سوی ایران چرخیده؟
• ایران و امارات متحده عربی: توهم برتری در رقابت‌های منطقه‌ای
• آیا آخرالزمان کرونا در خاورمیانه رخ می‌دهد؟

فعالیت‌های این کشور نفت‌خیز خلیج فارس شامل یاری برای تخلیه اتباع کشورهای عربی از چین، پیشنهاد قرنطینه و درمان آن‌ها، و ارسال میلیون‌ها دلار کمک‌های پزشکی به کشورهای منطقه بوده است.

البته برخی از همسایگان این کشور هم به دیپلماسی حمایتی کرونامحور روی آورده‌اند، اما انگیزه امارات برای یاری رساندن در سطح منطقه و جهان بی‌نظیر است.

در عین حال، رسانه‌های عمدتا حامی دولت نیز با این نقش بشردوستانه همراه بوده‌اند و به وجهه این کشور به عنوان ناجی منطقه پر و بال داده‌اند.

امارات در قدم اول به کشورهای عربی مانند موریتانی، یمن و سودان کمک کرد تا اتباع خود را از شهر ووهان، مرکز انتشار ویروس، خارج کنند.

این افراد که توسط هواپیمایی تخلیه شده بودند که "خانه انسانیت" نامیده شده بود، در ادامه قرنطینه شدند و در مرکز بشردوستی امارات تحت درمان قرار گرفتند. به گفته رسانه‌های رسمی این مرکز ظرف تنها ۴۸ ساعت آماده شده بود.

با مشخص شدن ابعاد واقعی همه‌گیری، این کشور شروع کرد به ارسال هوایی کمک‌های پزشکی نه تنها به کشورهای منطقه، بلکه کشورهای دوردستی مثل کلمبیا و قزاقستان.

دریافت‌کنندگان این کمک‌ها حتی شامل کشورهایی می‌شدند که روابط خوبی با متحدان منطقه‌ای امارات ندارند، مثل ایران،‌ سوریه، و مناطق جنگ‌زده یمن.

دستگاه دیپلماسی این کشور نیز به شدت فعال شده است و با رهبران دنیا بر سر تاثیر ویروس کرونا به بحث و تبادل نظر پرداخته است.

رسانه‌های اماراتی خیلی سریع فعالیت‌های عام‌المنفعه این کشور را به صدر اخبار آوردند و تیتر اول و سرمقاله‌های خود را به آن اختصاص دادند.

وبسایت خبری اتحاد روز ۲۵ آوریل سرمقاله‌ای نوشت تحت عنوان "انسانیت یک رهبر". کلمه "انسانیت" این روزها مرتب توسط دولت تکرار می‌شود.

به گفته این سرمقاله، محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی، "برای انسانیت مرزی قائل نیست و به کادر درمانی چندین و چند کشور باری مبارزه با این ویروس کمک کرده است."

وبسایت العین نیز روز ۸ مارس نوشت "تنها نامی که می‌توان برای انسانیت متصور بود حکومت امارات متحده عربی است."

به گفته نویسنده "وقتی کشورهای دیگر از روی نگرانی شهروندان خود را از مناطق درگیر خارج می‌کردند، برخورد امارات کاملا متفاوت بود و با اهداف بشردوستانه وارد میدان شد" تا شهروندان دیگر کشورها را تخلیه کند.

تعریف و تمجید حتی به وبسایت‌های عرب‌زبان دیگر نیز کشیده شد. وبسایت العرب، مستقر در لندن، روز ۲۶ آوریل ستونی منتشر کرد تحت عنوان "فتوت امارات زبان‌زد خاص و عام".

نویسنده این ستون می‌گوید "کشورهایی که قبلا با امارات رقابت می‌کردند در چالش ویروس کرونا حسابی از این کشور عقب مانده‌اند. " منظورش کشورهای چون قطر و ترکیه است.

• کرونا؛ ترکیه قدرت نرم خود را به نمایش می‌گذارد

به نظر می‌رسد که امارات متحده عربی تنها کشوری است که می‌خواهد نفوذ خود را افزایش دهد، چرا که باقی کشورهای منطقه خود درگیر بحران کووید-۱۹ بوده‌اند و نتوانسته‌اند در این زمینه رقابت کنند.

عربستان سعودی، بزرگترین متحد امارات و در عین حال بزرگترین رقیب این کشور، خیلی سریع وارد عمل شد و روز ۴ مارس کلیه مناسک حج را متوقف کرد.

"کرونا؛ چرا تنش‌های دیپلماتیک در جهان بالا گرفته؟ آشتی‌کنان؛ چرا عربستان آغوشش را برای قطر باز کرده؟ کویت به خاطر ایفای نقش میانجی در بحران‌های خلیج فارس نفوذ زیادی در منطقه دارد"این کشور آن موقع تنها یک مورد ابتلای تاییدشده داشت.

خیلی‌ها از این کار تقدیر کردند، اما این تصمیم عملا بزرگترین اهرم فشار این کشور بر دنیای عرب و دیگر کشورهای مسلمان را خنثی کرده است، حداقل تا وقتی که این بحران به پایان برسد.

حتی برنامه اصلاحات محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، نیز تا اطلاع ثانوی متوقف شده است.

همه‌گیری کووید-۱۹ به لغو پروازها در سراسر دنیا منجر شد و هزاران نفر در کشورهای بیگانه گیر افتادند. در حالی که امارات در این زمینه کمک‌هایی کرده است، تلاش‌های قطر برای ارائه خدمات مشابه در باتلاق اختلافات سیاسی منطقه گرفتار شد.

این کشور اعلام آمادگی کرده بود که شهروندان بحرینی را با یک پرواز اختصاصی رایگان به کشورشان بازگرداند، اما بحرین این پیشنهاد را رد کرد و نسبت به دخالت در امور داخلی خود هشدار داد.

عربستان، امارات، مصر و بحرین حدود سه سال است که قطر را به خاطر حمایت از تروریسم تحریم کرده‌اند، اتهامی که توسط این کشور رد شده است.

این برخورد نشان می‌دهد که تحریم قطر حتی در دوران ویروس کرونا نیز به شدت ادامه دارد.

• کرونا؛ چرا تنش‌های دیپلماتیک در جهان بالا گرفته؟
• آشتی‌کنان؛ چرا عربستان آغوشش را برای قطر باز کرده؟

کویت به خاطر ایفای نقش میانجی در بحران‌های خلیج فارس نفوذ زیادی در منطقه دارد. این کشور همچنین وابستگی شدیدی به نیروی کار خارجی دارد که عمدتا از کشورهای عرب تامین می‌شود.

حق نشر عکس

Getty Images

Image caption

محمد بن زاید در سمت راست و محمد بن سلمان. ولیعهدهای امارات و عربستان

اما این همه‌گیری کویت را درگیر مسائل داخلی کرده است. مخالفت‌ها با حضور مهاجران افزایش پیدا کرده است و خیلی از کویتی‌ها کارگران خارجی را مقصر شیوع این بیماری می‌دانند و خواستار اخراج آن‌ها شده‌اند.

حدود دو سوم جمعیت کویت را کارگران خارجی تشکیل می‌دهند و این کشور اعلام کرده است که شاید نیمی از آن‌ها را در آینده اخراج کند.

وضع کارگران خارجی مقیم بحرین هم چندان خوب نیست و دولت این کشور مجبور شده است آن‌ها را در مدرسه‌های تعطیل اسکان دهد تا مانع از شیوع بیماری بین آن‌ها شود.

مصر به چند کشور کمک‌های پزشکی ارسال کرده است، اما به نظر می‌رسد که این کمک‌ها از روی حساب و کتاب مشخصی به خارج از دنیای عرب ارسال شده‌اند و مقصدشان کشورهایی بوده است که با مصر روابط نزدیک اقتصادی دارند، مانند آمریکا، ایتالیا و چین.

اما ممکن است تلاش‌های این کشور برای کمک به دیگران به منظور افزایش نفوذ سیاسی به تحلیل رفتن منابع این کشور منجر شود؟

در چند دهه گذشته قیمت نفت توازن قدرت را در خاورمیانه تعیین کرده است، اما سقوط بی‌سابقه قیمت نفت به خاطر همه‌گیری کووید-۱۹ پیش‌بینی آینده این منطقه را غیرممکن کرده است.

ابوظبی روز ۸ آوریل ۷ میلیارد دلار اوراق قرضه به سرمایه‌گذاران خارجی فروخت که به گفته خبرگزاری امارات بخشی از "استراتژی میان‌مدت این کشور برای بهینه‌سازی ساختار سرمایه خود است."

از طرف دیگر این کشور مثل خیلی از همسایگانش درگیر شیوع کووید-۱۹ در داخل مرزهای خودش است و با بیش از ۱۱ هزار مورد ابتلا از کشورهای صدرنشین منطقه خلیج فارس محسوب می‌شود.

امارات در عین حال یکی از شلوغترین فرودگاه‌های دنیا را دارد و حالا مجبور شده است هواپیماهای خود را زمین‌گیر کند. شکی نیست که قرنطینه و محدودیت‌های مسافرتی به اقتصاد دوبی و ابوظبی ضربه خواهد زد.

اما این آینده نامشخص مانع از ادامه تلاش‌های این کشور برای افزایش نفوذ خود نشده است. باید منتظر ماند و دید که آیا این کشور می‌تواند به این هزینه‌های سنگین ادامه دهد و جایگاه منطقه‌ای خود را در فردای بحران مستحکمتر کند یا نه.

خبرهای بیشتر را در کانال تلگرام بی‌‌بی‌سی فارسی دنبال کنید