درسگفتارهای عباس مخبر درباره قهرمان در تاریخ و اسطوره چاپ شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «قهرمان در تاریخ و اسطوره؛ درسگفتارها» اثر عباس مخبر به‌تازگی توسط نشر مرکز منتشر و راهی بازار نشر شده است.

عباس مخبر محقق و پژوهشگر حوزه اسطوره و اسطوره‌شناسی، پیش‌تر کتاب‌های «اساطیر هند» و «اساطیر یونان» را در حوزه تالیف و «الهه‌ها» و «سفر قهرمان» را در حوزه ترجمه با همکاری این‌ناشر در زمینه اسطوره منتشر کرده است. او این‌کتاب جدید خود را به هزاران هم‌میهن معمولی تقدیم کرده که وقتی در شرایط خاص قرار بگیرند، قهرمانانه عمل می‌کنند.

این‌مولف می‌گوید هدفش از تهیه و تدوین این‌کتاب، بررسی خاستگاه، ماهیت و کارکرد قهرمان در اسطوره است. اما به‌دلیل گستردگی معنایی و تداخلی که میان انواع قهرمانان وجود دارد، برای روشن‌کردن محدوده بررسی، ضروری است در آغاز متن، مفهوم قهرمان و قهرمانی‌گری را واکاوی کند. گام بعدی او در کتاب این است که ابعاد قهرمان تاریخی را مشخص کند. چون بین قهرمان تاریخی و قهرمان اسطوره‌ای تفاوت وجود دارد؛ در حالی‌که بسیاری از افراد و حتی شماری از صاحب‌نظران، خاستگاه قهرمانان اسطوره‌ای را تاریخ و قهرمانان تاریخی را اسطوره می‌پندارند.

"اما به‌دلیل گستردگی معنایی و تداخلی که میان انواع قهرمانان وجود دارد، برای روشن‌کردن محدوده بررسی، ضروری است در آغاز متن، مفهوم قهرمان و قهرمانی‌گری را واکاوی کند"این‌تداخل مفهومی هم وقتی تشدید می‌شود که زندگی بسیاری از قهرمانان تاریخی در هاله‌ای از اسطوره پوشیده می‌شود.

مخبر می‌گوید قهرمانان بسیاری از رمان‌های مدرن با قهرمانان اسطوره‌ای و تاریخی نسبت چندانی ندارند و بسیاری از قهرمانان افشاگر عصر دیجیتال، در گذشته قابل تصور هم نبوده‌اند. صاحب‌نظران جدید با نگاهی تازه این‌پدیده را در عرصه زندگی میلیون‌ها انسان معمولی واکاوی کرده‌اند. گویی پدیده قهرمانی نیز در دنیای معاصر دموکراتیک‌تر شده و طیف گسترده‌تری از انسان‌ها را زیر چتر تعریف خود گردآوری کرده است. نویسنده «قهرمان در تاریخ و اسطوره» می‌گوید قهرمانی امروز از همه می‌خواهد گنج خویشتن حقیقی خود را پیدا کنیم و آن را با جامعه به اشتراک بگذاریم. پس قهرمانی یک‌سفر است؛ سفری که در آن با هیولاهای درون خود روبه‌رو می‌شویم و گنج درون را کشف می‌کنیم.

نویسنده کتاب در ابتدای بحثش این‌نکته را هم تذکر داده که قهرمان، واژه‌ای با دامنه معنای گسترده است که از خدایان و نیمه‌خدایان تا چهره‌های اسطوره‌ای، حماسی، تاریخی و شخصیت‌های علمی، ورزشی و ادبی را در بر می‌گیرد.

این‌گستره معنایی در گذر زمان نیز تغییرات زیادی کرده که به درک و دریافت‌های تازه‌ای از مفهوم و مصداق آن منجر شده است.

کتاب پیش‌رو ۱۰ فصل دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از:

«قهرمان و قهرمانی‌گری: چشم‌انداز نظری»، «قهرمان در تاریخ»، «تبارشناسی قهرمان در اسطوره»، «فروید: قهرمان در چنگال عقده اودیپ»، «قهرمان در اسطوره: مدل اتو رانک»، «جیمز فریزر و خدای شهید شونده نباتی»، «قهرمان در اسطوره: مدل لرد رگلان»، «رنه ژیرار: بلاگردان، خشونت، و امر قدسی»، «کارل یونگ: توازن خودآگاه و ناخودآگاه» و «قهرمان در اسطوره: مدل جوزف کمبل».

در قسمت از این‌کتاب می‌خوانیم:

اندیشه‌های تایلور درباره دین ابتدایی، بر جیمز فریزر تاثیری بسزا داشت. فریزر، طرحی تکاملی ارائه داد که فرق‌گذاری تایلور میان جادو، دین و علم را منعکس و مراحل عمده تحول ذهن بشر را به جادو، دین و علم تقسیم می‌کرد. در مرحله جادو، فقط آئین‌ها وجود دارند و از اسطوره خبری نیست، چون خدایی وجود ندارد که اسطوره شخصیت و رفتار او را توصیف کند. در مرحله دین، اسطوره و آئین هر دو وجود دارند، اما جدا از یکدیگرند. و در مرحله میانی جادو و دین، اسطوره و آئین نیز با هم ترکیب می‌شوند.

"چون بین قهرمان تاریخی و قهرمان اسطوره‌ای تفاوت وجود دارد؛ در حالی‌که بسیاری از افراد و حتی شماری از صاحب‌نظران، خاستگاه قهرمانان اسطوره‌ای را تاریخ و قهرمانان تاریخی را اسطوره می‌پندارند"به عقیده فریزر، انسان ابتدایی زندگی خود را با باور به قوانین جادویی آغاز کرده است. بعدها، هنگامی که باور انسان به این‌جادوها سست می‌شود، اسطوره‌های مربوط به خدایان را ابداع می‌کند و ادعا می‌کند که آئین‌های جادویی پیشین، آئین‌هایی دینی به قصد آرام‌کردن خدایان است.

این‌کتاب با ۲۲۲ صفحه مصور، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۲۱۰ هزار تومان منتشر شده است.