سایه سنگین امپراتوری روم بر خیابان‌های ایران

باشگاه خبرنگاران جوان اهواز - با شکوه و خیره کننده؛ این تعریفی است که هر فردی به محض دیدن یک ساختمان با نمای رومی بر زبان می‌آورد.

هر قدم که بر زمین کوفته می‌شود انگار آدمی در کوچه‌های اروپا راه می‌رود و خود را غرق در شوکت یک امپراتوری می‌پندارد.

این روزها نما و معماری رومی یا یونانی به جلوه غالب ساختمان های ایرانی تبدیل شده و مهندسان ساختمان سازی با توجه به بازار پسندی این نما توجه ویژه ای به آن دارند.

علی شریفی یک مهندس معماری می گوید: این روزها که مسکن در رکود به سر می برد، ساختمان سازان در تلاشند تا به هر بهایی شده، مشتری را به سوی خود جلب کنند و نمای رومی یکی از این ابزارهای جذاب است.

شریفی گفت: هم ساختمان ساز‌ها و هم مردم تمایل زیادی به چنین ساختمان‌هایی پیدا کرده اند و بسیاری اسکان در چنین آپارتمان‌هایی را مایه فخر و مباهات برای خود می‌دانند.

احتمالا شاپور یکم، شاهنشاه ساسانی هرگز نمی‌پنداشت که علی رغم چیرگی بر قیصر روم و به زانو در آوردن والرین روزی فرا برسد که معماری رومی سرتاسر کشور از جمله خوزستان را فرا بگیرد.

در تاریخ آورده اند که شاپور یکم پس از به تسخیر در آوردن قسمت‌های اعظمی از امپراتوری روم، اسرا و معماران رومی را به خوزستان فرستاد تا با استفاده از دانش این مهندسان بنا‌های ساختمانی و راه‌ها را بسازند.

اگرچه در ساخت این بنا‌ها از مهندسان رومی کمک گرفته شد، اما روح و معماری ایرانی در این سازه‌ها کاملا مشهود است، ولی آنچه در نمای رومی دیده می‌شود، سازه‌های یک رنگ و تهی از رنگ و بوی سنت ایرانی است.

تبدیل شدن نمای رومی به یک «برند»

در همین حال یک عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گسترش نمای رومی را ناشی از تجمل گرایی و مصرف گرایی در جامعه ایران می‌داند که حتی با خواستگاه این نما نیز در غرب نسبتی ندارد.

روح الله مجتهد زاده می‌گوید:  بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته از معماری در تهران، نتیجه گرفته شده که معماری و نما صرفا بر اساس مُد روز است و حالا نیز نمای رومی تبدیل به یک برند و تجارت پرسود شده که همین برای گسترش آن در جامعه مصرف گرا کفایت می‌کند.

این روز‌ها مصرف گرایی در هر جامعه‌ای آفتی بزرگ تلقی می‌شود که با شدت و حدت با آن برخورد می‌شود تا جلوی رشد آن گرفته شود.

نداشتن شناخت از گذشته، دلیل بی مهری به نما و معماری ایرانی است

افزون بر مصرف گرایی آنچه موجب شده در این بین معماری و نمای رنگارنگ و جذاب ایران مورد بی مهری قرار بگیرد، شناخت ناکافی از تاریخ و گذشته است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز می گوید: بر اساس تحقیقی که در رابطه با شناخت مخاطبان معماری در ایران در نشریه هنرهای زیبا انجام شده نشان می‌دهد که میزان درک و آشنایی مخاطبان معماری با مفهوم معماری و معماری فرهنگی بسیار اندک و ناچیز است.

روح الله مجتهد زاده گفت: اغلب معماران نیز معماری ایرانی را، چون پدیده‌ای مربوط به گذشته می‌دانند و در بهترین حالت نیز ممکن است به استفاده اندک آن در نما‌ها نیز بیندیشند.

به گفته او این در حالی است که معماران باید معماری گذشته ایرانی را به «مثابه جریانی متصل به زمان حال» بپندارند، زیرا جزئی از هویت ماست و جای این مسئله به شدت خالی است.

نظر شهروندان در مورد نمای رومی چیست؟

معماری ایرانی از بنیاد‌های تمدن اسلامی بود که از سده ۸ تا ۱۳ میلادی دوران شکوفایی فرهنگ و ملل اسلام را پدید آورد.

پادشاهان و معماران دوران عباسی با تلفیق معماری‌های چند امپراتوری و با تاثیر پذیری وسیع‌تر از معماری ایرانی، نما‌ها و جلوه‌های ویژه‌ای را در این حوزه تمدنی پدید آوردند.اما برخی نیز معتقدند که برای پیشرفت باید به تقلید از اجرای این طرح ها در سطح خیابان ها پرداخت.

خانمی می‌گوید: وقتی همین کشور‌ها توانستند پیشرفت کنند، ما نیز باید از آن‌ها الگو برداری کنیم تا بتوانیم به پیشرفت برسیم.

مصطفی یک شهروند دیگر نیز گفت: این معماری بسیار زیبا و جذاب است که اگر گسترش یابد می‌تواند چهره شهر را تغییر دهد.

ولی در سوی دیگر برخی نیز نسبت به گسترش این معماری و تاثیرات فرهنگی آن ابراز نگرانی می کنند.

شایان اسفندیاری استعداد درخشان دانشگاه شهید چمران اهواز در این خصوص گفت: امروزه دیگر معماری فقط به عملکرد فنی و هنری محدود نمی‌شود، بلکه نشان دهنده میراث فرهنگی یک ملت است.

او می گوید: در اروپا و آمریکا حساسیت زیادی بر حفظ معماری رومی و مدرنسازی آن وجود دارد، در حالی که در کشور ما مردم بر اساس مُد روز و ابعاد اقتصادی آن عمل می‌کند، که این مسئله یک جامعه را دچار آسیب‌های فرهنگی می‌نماید.

برای استفاده از نما در خوزستان به چه نکاتی باید دقت شود؟

اما از سوی دیگر سوالاتی در ذهن‌ها ایجاد می‌شود که لازم است در این خصوص پاسخ‌هایی داده شود.

از جمله اینکه آیا نمای رومی با آب و هوای خوزستان سازگاری دارد یا خیر؟ و با توجه به اینکه خوزستان آلاینده دارد و دمای آن بالا است، آیا بررسی شده چه نمایی با آن سازگار است؟ همچنین صحبت‌هایی در خصوص افزایش قیمت مسکن در ساختمان‌های دارای نمای رومی گفته می‌شود که لازم بود تا صحت آنان را جویا شد.

عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خوزستان در این خصوص می‌گوید: نمای رومی در خوزستان به علت گرد و خاک و شرجی نه تنها نامناسب بلکه نازیبا است.

او گفت: نما‌ها برای روکشی بر مشکلات استفاده می‌شوند و بیشتر موارد با حجم بنا ادغام نشده و در استحکام ساختمان نقش ندارند، از همین رو چنین نما‌هایی باعث افزایش قیمت ساختمان می‌شوند.

عبدالرحیم‌ رشیدی پور بهترین نما برای خوزستان را آجر خصوصا نما ۳ سانتی دانست.

با نگاهی به بافت قدیمی شهر اهواز نیز می توان دریافت که آجر نما همه ساختمان های قدیمی در این کلانشهر و سایر مناطق خوزستان است که نشان می دهد این معماری برای این استان و سایر استان های گرمسیر مناسب ترین باشد، اما اینکه آیا مردم حاضرند رفته رفته دست از نمای رومی بکشند یا خیر نیازمند گذشت زمان است.

گزارش از ساسان ناصری زاده

انتهای پیام/ن