۲۱:۱۶ پشت پرده داستان برکناری سرمربی پیشین تیم ملی: از خیانت و کم کاری بازیکنان تا فشار از بالا!

تیم ملی ایران در سال ۱۳۷۷ ظرف چهار روز هفت گل از رم خورد ولی چهار بار دروازه اینتر را باز کرد، اتفاقی که در برکناری تومیسلاو ایویچ بی تاثیر نبود!

بیست و دو سال پیش در چنین روزی تیم ملی فوتبال کشورمان در یک دیدار دوستانه و در آستانه رقابت های جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، موفق شد با نتیجه ۴-۱ تیم اینتر میلان ایتالیا را در حضور ستارگانی نظیر خاویر زانتی و آلوارو رکوبا در میلان شکست دهد. اما این پیروزی از این حیث، اهمیت دو چندانی پیدا میکند که تیم ملی کشورمان با هدایت تومیسلاو ایویچ تنها چهار روز قبل در شهر رم با نتیجه تحقیر آمیز ۷ بر یک مغلوب آ اس رم شده بود.

بعد از صعود تیم ملی ایران به جام جهانی و برکناری والدیر ویرا از سمت مربیگری تیم ملی، تومیسلاو ایویچ ۶۴ ساله و کروات سکان هدایت تیم ملی را بر عهده گرفت. ایویچ تیم ملی را در ۹ دیدار دوستانه هدایت کرد و بعد از شکست برابر رم از سوی محسن صفایی فراهانی از سمت خود برکنار و هدایت تیم ملی به جلال طالبی سپرده شد. این تغییر که تنها یک ماه مانده به شروع بازی های جام جهانی صورت گرفت تعجب همگان را برانگیخت، به شکلی که بازتاب گسترده ای در رسانه های بین المللی داشت و کار منطقی ای به نظر نمی رسید. با این حال جلال طالبی که سال گذشته هدایت تیم ملی المپیک اندونزی را بر عهده داشت و از یک ماه قبل از این ماجرا، از ۱۳ اردیبهشت ۱۳۷۷ به سمت مشاور فنی تیم های ملی ایران منسوب شده بود رسما سرمربی تیم ملی ایران شد.

برای روشن شدن ابعاد این انتصاب عجیب باید ماجرا را از چند ماه قبل و آغاز اردوی اروپایی تیم ملی در فرانسه بررسی کنیم، اما قبل از آن کمی از ایویچ بیشتر بدانیم:

تومیسلاو ایویچ در کارنامه خود هدایت تیم های بزرگی نظیر آژاکس ( کسب قهرمانی در لیگ هلند در سال ۱۹۷۷ )، اندرلخت ( قهرمانی در لیگ بلژیک )، گالاتاسارای، دینامو زاگرب، پاناتینایکوس، پورتو ( قهرمانی در لیگ، جام حذفی، سوپر کاپ اروپا و جام بین قاره ای )، پاریسن ژرمن، اتلتیکو مادرید ( قهرمانی در کوپا دل ری )، المپیک مارسی ( قهرمانی در لیگ فرانسه )، بنفیکا، موناکو، فنرباحچه، تیم های ملی یوگوسلاوی، کرواسی و اماراتی که نایب قهرمانی جام ملت های ۱۹۹۶ شد را دارد و با این عقبه درخشان در راه جام جهانی سکان هدایت تیم ملی ایران را بر عهده گرفت.

ایویچ در همان روزهای نخست کار با ملی پوشان، مهمترین نقطه ضعف تیم ملی که خط دفاعی آن بود را شناسایی کرد و برای رفع این مشکل با اضافه کردن نادر محمدخانی و جواد زرینچه به تیم ملی و برگزاری یک اردوی بدنسازی فشرده در بروجرد قدم های بلندی در رفع این مشکل برداشت.

"ایویچ تیم ملی را در ۹ دیدار دوستانه هدایت کرد و بعد از شکست برابر رم از سوی محسن صفایی فراهانی از سمت خود برکنار و هدایت تیم ملی به جلال طالبی سپرده شد"بازیکنان آن دوره هنوز هم از اردوی بروجرد به عنوان بهترین و البته سخت ترین اردوی بدنسازی فوتبال ایران یاد می کنند. البته سختگیری های مرد کروات از همان اولین روزهای حضورش در تهران آغاز شد… ایویچ بعد از تورنمنت هنگ کنگ (همان جام آبجوسازی کالزبرگ که حسابی سر و صدا به پا کرد و جنجال ساز شد) و اولین تجربه همراهی اش با تیم ملی بود، ملی پوشان را از تمرین در زمین چمن منع کرد. او در همان تورنمنت که به نیجریه باختیم و با شیلی در ضربات پنالتی با درخشش عابدزاده پیروز شدیم، اعلام کرد مشکل بازیکنان ایرانی این است که از هم دور می شوند و باید در فضای نزدیک به هم تمرین کنند. او هر روز صبح و بعدازظهر تیم ملی را در سالن سرپوشیده مجموعه انقلاب تهران تمرین می داد، تمریناتی که از سوی منتقدان درک نمی شد ولی همان کارشناسان منتقد در آینده اعتراف کردند تیم ملی نمایش های خوب خود را مدیون همین تمرین ها بود.

تیم ملی بعد از این اردو راهی فرانسه شد و با تیم های گنگام، نانت و مون پلیه بازی کرد که در هر سه بازی شکست خورد. بعد در تبریز برابر کویت به تساوی ۱-۱ دست یافتیم، از مجارستان در جام ال جی ۲-۰ شکست خوردیم و با پیروزی ۱ بر صفر برابر جامائیکا راهی اردوی ایتالیا شدیم.

روز ۲۹ اردیبهشت ماه تیم ملی در شهر رم به مصاف تیم آ اس رم رفت.

رمی ها با ستارگانی نظیر کیمنتی، دی فرانچسکو، دامیانو تومازی، ایوان الگرا، پائولو سرجیو، دلوکیو و البته توتی جوان در برابر تیم ملی ایران صف آرایی کردند و موفق شدند با نتیجه هفت بر یک تیم ملی ایران را شکست دهند. تک گل ایران را در این مسابقه علی دایی به ثمر رساند.

این شکست شوکه کننده بود. زدنیک زمان سرمربی وقت رم بعد از پایان بازی گفت ایرانی ها از لحاظ جسمانی مشکل دارند و برای حضور در جام جهانی آماده نیستند. خبرگزاری های آلمانی هم که باید تیم ملی کشورشان در جام جهانی در برابر ایران قرار می گرفت، در تحلیلی از عملکرد ملی پوشان ایرانی، ضعف دفاعی ایران را عامل حذف تیم ملی از جام جهانی در دور گروهی پیش بینی کردند. اما تیم ملی در برابر رم، به گفته ایویچ تیم ملی دیگری بود.

"این تغییر که تنها یک ماه مانده به شروع بازی های جام جهانی صورت گرفت تعجب همگان را برانگیخت، به شکلی که بازتاب گسترده ای در رسانه های بین المللی داشت و کار منطقی ای به نظر نمی رسید"بلافاصله بعد از این بازی خبر شوکه کننده تری روی خروجی مطبوعات قرار گرفت با این مضمون که جلال طالبی جانشین ایویچ شد.
محسن صفایی فراهانی، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، در اقدامی عجیب با این توجیه که ایویچ مربی ای بود که در کوتاه مدت موفقیتی کسب نمی کرد و بیان این مسئله که مربی تیم ملی در جام جهانی باید ایرانی باشد تا شناخت بهتری از روحیات و اخلاقیات بازیکنان داشته باشد، ضمن عذرخواهی از مردم ایران، جلال طالبی را جایگزین ایویچ کرد.شرایط عادی به نظر می رسید اما ایویچ که بعد از برکناری هنوز در شهر رم حضور داشت فردای مسابقه در مصاحبه ای با شبکه بی بی سی و چند روز بعد با یک روزنامه فرانسوی اکیپ، رسما اعلام کرد که بازیکنان تیم ملی در یک برنامه هماهنگ شده در برابر رم کم کاری کردند تا جلال طالبی که با هدف هدایت تیم ملی به سمت مدیریت تیم های ملی منصوب شده بود، جایگزین او شود.

حالا تیم ملی با هدایت طالبی باید در برابر اینتر قرار می گرفت. اینجا بود که پیروزی ۴-۱ برابر تیم اینتر عجیب تر از قبل به نظر می رسید. تیم ملی با یک بازی منسجم با دو گل علی دایی، یک گل از مهدوی کیا و یک گل در دقیقه نود از کریم باقری، در برابر تک گل آلوارو رکوبا، اینتر قدرتمند را شکست داد.

حضور کم عیب و نقص در کارهای دفاعی و نیمه دوم طوفانی که بازی یک هیچ باخته را به پیروزی ۴-۱ تبدیل کرد، آن هم در دقایق پایانی، توجه همگان را به دو ایرادی که به تیم ایویچ نسبت داده می شد جلب کرد. تیمی که از رم هفت گل دریافت کرد چطور در برابر اینتر آن هم در فاصله چهار روز تنها یک گل دریافت می کند؟ و یا ضعف بدنی بازیکنان تیم ملی در دیدار برابر رم چطور در برابر اینتر کاملا از بین رفت؟ شایعه کودتا علیه ایویچ همین جا قوت گرفت، به خصوص که بعد از پایان جام جهانی هم چند بازیکن مثل افشین پیروانی علیه جلال طالبی مصاحبه کردند. ایویچ پیش از این وقتی در اردوی بروجرد، منصور امیر آصفی و حسن امین بخش که حامیانش بودند از منصب مدیرفنی و سرپرست تیم ملی کنار گذاشته شدند و جای خود را به جلال طالبی و ناصر نوآموز دادند، به دکتر بیژن ذوالفقارنسب، همکار ایرانی و قابل اعتماد خود گفته بود؛ به نظر می رسد قرار نیست در جام جهانی روی نیمکت شما باشم.

با این همه تیم ملی با ایویچ خداحافظی تلخی داشت و در راه جام جهانی بیست و پنج روز قبل از بازی ها به جلال طالبی سپرده شد.

اولین تقابل ایویچ و جلال طالبی البته زمستان سال قبل در تهران شکل گرفت. آقا جلال که آن زمان سرمربی بهمن بود، در گفت و گویی جنجالی مدعی شد؛ ایویچ سرمربی موفقی نیست و در هر تیمی بوده سال اول یا نهایتا سال دوم اخراج شده و تیم های بزرگ دنیا را در رتبه اول تحویل گرفته، سال بعد آنها را در لیگ خودشان دوم یا سوم کرده و بعد از رفتنش دوباره همان تیم ها اول یا دوم شده اند، آن وقت مردم ما که کارنامه ایویچ را نمی دانند تصور می کنند او در هر تیمی بود، موفق شد.

این مصاحبه را برای ایویچ ترجمه کرده بودند و درست به همین دلیل، تومیسلاو ایویچ در اردوی ایتالیا اجازه نمی داد آقا جلال به شاگردانش نزدیک شود و چند باری تمرین نوبت صبح تیم ملی را تنها به این دلیل که طالبی گرمکن پوشیده بود و قصد داشت در تمرین حاضر باشد، لغو کرد.

جلال طالبی اما چگونه سرمربی تیم ملی شد؟ او که قرار بود در جام جهانی ۱۹۹۴ امریکا دستیار بورا میلوتینوویچ روی نیمکت امریکا باشد، وقتی با این پیشنهاد شیطان شلخته (لقب بورا) روبرو شد، از ایران استعلام گرفت، جواب استعلام ۲۵ روز دیر رسید و طالبی از کادر بورا بیرون ماند. او که یک جام جهانی از ما طلبکار بود(!) با حمایت محسن صفایی فراهانی و با این استدلال که امریکا را خوب می شناسد، سرمربی تیم ملی شد. گفته می شود چند ملی پوش هم در این راه از آقا جلال حمایت کردند. صفایی فراهانی اعتقاد داشت تیم ما مقابل یوگوسلاوی و آلمان شانس پیروزی ندارد و بازی با امریکا تنها امید ما برای موفقیت است و چه کسی بهتر از آقا جلال که ساکن امریکا بوده و به خاطر رفاقت با بورا، زیر و بم فوتبال آنها را می شناسد.

عدها ملی پوشانی مثل خداداد عزیزی و … مدعی شدند اگر تومیسلاو ایویچ برکنار نمی شد، ایران به یوگسلاوی نمی باخت و از آلمان هم شکست نمی خورد.

"بازیکنان آن دوره هنوز هم از اردوی بروجرد به عنوان بهترین و البته سخت ترین اردوی بدنسازی فوتبال ایران یاد می کنند"پیرمرد کروات تمام راز و رمز بازی با غول ها را به شاگردانش آموخته بود. او همان سبکی را پیاده می کرد که سال ها بعد از سوی کی روش در دو جام جهانی اجرا شد؛ بازی بسته، قدرتی، درگیر شونده با این دستور؛ توپ را بده، فضا را نه!

اما تومیسلاو ایویچ قربانی این تفکر شد: حالا که بعد از بیست سال به جام جهانی رسیده ایم بهتر است مربی ایران در جام جهانی ایرانی باشد!

منبع: طرفداری