دیپلماسی هسته ای ایران و نقشه راه برای حل بحران

ایران باید با درخواست داوری توسط قضات مستقلی، اثبات غیر حقوقی بودن قطعنامه های سازمان ملل را پیگیری کند/تلاشهای روسای جمهور ایران و آمریکا تا کنون به نتیجه نرسیده زیرا هیچیک از طرفین طرح عملیاتی جامع عرضه نکرده اند. ایلنا : سید حسین موسویان سخنگوی پیشین هسته ای ایران چکیده نظرات خود در مورد دیپلماسی هسته ای ایران در دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی 1357 را طی سمیناری در دانشگاه پرینستون آمریکا ارائه کرد . به گزارش ایلنا ، وی چهار محور را بعنوان نقشه راه برای موفقیت مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای عضو 1+5 پیشنهاد داد . عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان ، در تجزیه و تحلیل دیپلماسی هسته ای 20 ساله ایران در دوران قبل از انقلاب با ارائه مستندات تاریخی گفت : هدف نهایی شاه دسترسی به بمب اتم بود و اگر حکومت او ادامه پیدا می کرد، امروزه زرادخانه های بمب هسته ای ایران در سطح هند و پاکستان بود. وی با تشریح حمایتهای گسترده اروپا و آمریکا از برنامه های هسته ای شاه گفت: در این دوره اروپا و آمریکا در اجرای پروژه های هسته ای اعم از نیروگاه و غنی سازی به رقابت و مسابقه پرداخته بطوریکه فقط سه کشور امریکا، انگلیس و فرانسه ظرف مدت چند سال بیش از 5 میلیلرد دلار قرارداد هسته ای با ایران امضاء کردند. دکترموسویان سپس در تشریح سیاست هسته ای ایران بعد از انقلاب اسلامی 1357 و با اشاره به مخالفت امام خمینی (ره) با سیاستهای جاه طلبانه شاه گفت: غرب یک تشکر و قدردانی بزرگ مدیون انقلاب اسلامی ایران است زیرا که رهبری انقلاب سلامی با سیاستهای شاه مخالفت کرد بطوریکه جهان امروز پس از گذشت 32 سال از انقلاب معترف است که برنامه هسته ای ایرا ن انحرافی به سمت ساخت سلاح هسته ای نداشته است. تنها نیروگاه هسته ای ایرا ن هم بعد از 37 سال هنوز راه اندازی کامل نشده و حتی سایت غنی سازی نطنز نیز هنوز قادر به تامین سوخت نیروگاه بوشهرنیست. در حالیکه آمریکا و غرب بدنبال ایجاد 23 نیروگاه هسته ای تا سال 1380 و حمایت از شاه برای ایجاد سایتهای متعدد غنی سازی برای ایرا ن بود و نظام شاهنشاهی هم یک نظام دیکتاتوری بود. موسویان در ادامه پیوستن ایران به معاهده سلاحهای شیمیایی (CWC)، معاهده سلاحهای بیولوژیک (BWC) و معاهده منع آزمایشهای هسته ای (CTBT) را نشان بارز تعهدات حقوقی و سیاسی جمهوری اسلامی در مبارزه با سلاحهای کشتار جمعی دانست و مخالفت حضرت امام (ره) با استفاده از سلاحهای شیمیایی علیه عراق در جنگ تحمیلی 8 ساله در دهه 80 و دستور مقام رهبری به نیروهای مسلح در مخالفت با ساخت و تولید و بهره برداری از سلاح هسته ای در دهه 90 را نشان روشن مخالفت ایدئولوژیک جمهوری اسلامی با سلاح هسته ای و سایر سلاحهای کشتار جمعی دانست. معاون پیشین شورایعالی امنیت ملی سپس دیپلماسی هسته ای بعد از بحرا ن 1381 را مورد بررسی قرار داد و گفت: سیاستهای هسته ای ایران طبق قانون اساسی توسط مقام رهبری ایران تعیین و یا تایید و سپس اجرا شده و در آینده هم به همین منوال خواهد بود. موسویان افزود : سیاست هسته ای ایرا ن در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی که با تایید مقام رهبری ایرا ن عملیاتی شد، بر مبنای دو خط قرمز "حفظ حقوق هسته ای" و "پیشگیری از ارجاع پرونده به شورای امنیت سازمان ملل" بود و در قالب "سیاست اعتماد سازی" ایران توانست تلاش آمریکا برای ارجاع پرونده به شورای امنیت و اعمال تحریمهای اقتصادی را ناکام گذاشته ، روابط اقتصادی خود با قدرتهای صنعتی جهان همچون اروپا، چین، روسیه و هند را گسترش دهد ؛ تلاش آمریکا جهت ایجاد اجماع جهانی علیه ایرا ن را به شکست کشانده و ماهیت داوطلبانه و غیر حقوقی و غیر الزامی بودن تعلیق را به کرسی بکشاند. سخنگوی سابق هسته ای ایران در ادامه خاطر نشان کرد : در این دوره مدیر کل آژانس در زمستان 1381 اعلام کرد که ایران در زمره 10 کشور دارنده تکنولوژی غنی سازی قرار گرفته است. همچنین در این دوره پروژه آب سنگین اراک بدون یک لحظه توقف به کار خود ادامه داد، پروژه تبدیل اورانیوم (UCF)اصفهان تکمیل و مورد بهره برداری قرار گرفت و دهها تن کیک زرد هم تولید کرد و در پروژه غنی سازی نطنز هم حدود 1000 سانتیریفیوژ تولید شد. موسویان افزود : در عین حال این دستاوردهای بزرگ بدون هزینه هم نبود. تعلیق پروژه اصفهان و مونتاژ و تولید سانتیریفیوژ در نطنز به مدت حدود 9-8 ماه و تعلیق تزریق گاز به سانتیریفیوژها به مدت حدود 20 ماه هزینه ای بود که ایران پرداخت. مجریان سیاستهای هسته ای نظام در این دوره مورد حملات سیاسی و تهمت های عجیب و غریب برخی از عناصر سیاسی در داخل قرار گرفتند که این روند هنوز هم ادامه دارد که هدف آنها مسئله هسته ای نیست بلکه اهداف سیاسی دیگری را دنبال می کنند. به گفته موسویان اما با وجود حسن نیت های ایران ، اروپا قادر به نهایی کردن یک توافق مرضی الطرفین نبود زیرا آمریکا با مذاکرا ت مخالف بود و برخی از قدرتهای غربی نیز بدنبال کش دادن تعلیق بودند. لذا در دوره آقای خاتمی تعلیق پروژه اصفهان و در دوره آقای احمدی نژاد هم تعلیق پروژه غنی سازی نطنز شکسته شد. عضو تیم مذاکره کننده هسته ای همچنین خاطرنشان کرد : ارتقاء توا ن هسته ای ایران در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی نژاد سرعت گرفت بطوریکه امروزه و بعد از حدود 5 سال تعداد سانتیریفیوژها به 10 هزار رسیده ، ذخیره اورانیوم غنی شده سطح پایین (LEU) به حدود 4 تن و توانمندی ایران در ارتقاء غنی سازی از سطح 3.5% به 20% تحقق یافته و ایران حدود 40 کیلو اورانیوم غنی شده 20% دارد. وی گفت : ایران با تعیین سیاستهای هسته ای خود در دوره آقای احمدی نژاد توانست "غیر قابل بازگشت بودن" توان هسته ای خود را برای جهانیان به نمایش بگذارد. با این وجود ، این دستاوردهای قابل توجه هم بدون هزینه نبود زیرا پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شد، آمریکا توانست اجماع علیه ایران در قدرتهای بزرگ را شکل دهد و تحریمهای گسترده ای علیه ایران وضع کند، داوطلبانه و غیر الزامی بودن تعلیق را در قطعنامه سازمان ملل بصورت الزامی و اجباری در آورند و تحریمهای اقتصادی یکجانبه فراتر از تحریمهای سازمان ملل توسط آمریکا و برخی دیگر از قدرتهای بزرگ صنعتی جهان همچون اروپا و ژاپن به اجرا درآید و شورای امنیت سازمان ملل برنامه هسته ای و موشکی ایران را تهدید صلح و امنیت جهانی تلقی کند. چنین وضعیتی هم در تاریخ روابط خارجی ایران بی سابقه بوده است. دکتر موسویان در پایان سیاستهای تحریم اقتصادی، تهدید و فشار و تخریب علیه توان هسته ای را مورد بررسی قرار داد و تصریح کرد که این سیاستها نه تنها موجب تغییر سیاست هسته ای ایران نشده و نخواهد شد بلکه نتیجه معکوس داشته و ایران را مصمم تر خواهد کرد. وی همچنین 4 محور را بعنوان نقشه راه مناسب برای حل منصفانه و مرضی الطرفین موضوع هسته ای ایران بشرح زیر ارائه کرد: الف- قطعنامه های شورای امنیت از ابتدا غیر حقوقی بوده و هیچ دولتی در ایران تن به اجرای آن نخواهد داد زیرا دوران تعلیق گذشته در حالیکه قطعنامه ها تعلیق نامحدود آنهم الزامی و بازرسی های نامحدود راخواسته است. ایران باید با درخواست داوری توسط قضات مستقلی ، اثبات غیر حقوقی بودن قطعنامه های سازمان ملل را پیگیری و این مانع بردا شته شود. ب- برای شفافیت کامل ، ایران میتواند به کلیه معاهدات و ترتیبات بین المللی در زمینه هسته ای ، حداکثر همکاری را بعمل آورد لکن هیچ تعهدی فراتر از مقررات بین المللی را نپذیرد. ج- متقابلا کشورهای 1+5 باید با لغو قطعنامه ها و تحریمها ، حقوق کامل هسته ای ایران از جمله غنی سازی را به رسمیت شناخته و در چارچوب معاهده NPT با ایران همکاری هسته ای عمل آورند. د- تلاشهای انجام شده در دوره آقای احمدی نژاد برای بهبود روابط با آمریکا بیسابقه است. نامه های او به روسای جمهور قبلی و فعلی آمریکا و اعلام آمادگی ایران برای مذاکره بدون پیش شرط جهت بهبود روابط، بخشی از این تلاشهاست. اوباما هم تنها رئیس جمهور آمریکاست که بعد از انفلاب اسلامی ایران بهبود روابط با ایران ، سیاست تعامل و مذاکره بدون پیش شرط را اعلام کرده است. اما این تلاشها تا کنون به نتیجه نرسیده است زیرا هیچکدام از دو طرف یک طرح عملیاتی جامع را عرضه نکرده است. چنین طرح عملیاتی از طریق مذاکره مستقیم نمایندگان دو کشور میتواند تلاشهای روسای جمهور دو کشور را به نتیجه برساند . باید اقدامات خصمانه در این دوره متوقف و به زمینه های منافع مشترک همچون مبارزه علیه القاعده و مواد مخدر اولویت داده شود و طرح جامعی در محورهای دو جانبه،منطقه ای و بین المللی شامل منافع و نگرانی ها ی مشترک در دستور کار گفتگوهای دو کشور قرار گیرد. پایان پیام