خلق گونه‌های تازه؛ هنر را از خطر نابودی می‌رهاند

بهمن نامور مطلق، نشانه‌شناس در نشست بررسی آثار احمد آریا منش گفت: خلق گونه‌های تازه؛ هنر را از خطر نابودی می‌رهاند.
ايلنا: نشست نقد و بررسی آثار نقاشیخط احمد آریامنش عصر دیروز؛ چهارشنبه، در گالری ساربان برگزار شد. در این نشست؛ که بهمن نامور مطلق (نشانه‌شناس)؛ استاد عین الدین صادق‌زاده (خوشنویس)؛ و استاد اسماعیل رشوند (خوشنویس) حضور داشتند؛ دکتر نامور مطلق به تحلیل نشانه‌شناختی آثار آریامنش پرداخت. به گزارش ايلنا، این نشانه‌شناس ضمن بیان این مطلب که؛ نشانه‌ها پس از مدتی به سبب ایستایی؛ جوابگوی حرکت زمان و نیازهای بشرینیستند و همواره نیاز به تازگی و ابداع در مورد نشانه‌ها وجود دارد؛ گفت: نشانه‌های گذشته به علت ایستایی؛ برای بیان مسائل و مشکلات روز، مناسب نیستند. تحولات کیفی همواره در حال تغییرند و این تغییر پی در پی، ضرورت خلق نشانه‌های تازه و عدم استفاده از نشانه‌های چندین قرن گذشته را روشن‌تر می‌کند. به همین سبب در تغغییر نشانه‌ها و خلق نشانه‌های تازه؛ خود فی نفسه قابل تمجید است. یکی از نشانه‌های موجود؛ خط و به تبع آن خوشنویسی است. اگر این نشانه با روز تطبیق نیابد؛ به نابودی می‌گراید. همانطور که بسیاری از فرهنگ‌ها، بخشی از تمدن خود را از دست می‌دهند. این استاد دانشگاه ضمن بیان این مطلب که، تغییر، از ضرورت‌های نشانه‌شناختی است؛ گفت: حرکت به سمت خلق یک نشانه جدید، حرکتی مثبت است. وی ضمن بیان این مطلب که خوشنویسی در انحصار ایران است و تنها چین و زپن در خوشنویسی به عنوان یک سنت هنری با ایران هم گام‌اند، گفت: اروپا در قرون وسطی بارقه‌هایی از ذوق در نوشتار را به ظهور رساند، اما این ذوق هرگز شکوفا نشد. به سبب همین انحصار است که فن نشانه‌شناختی خوشنویسی به شکلی مستقل، هرگز پدید نیامد. در کشورهای مسلمان، فعالیت در زمینه خوشنویسی وجود داشته است. اما همواره آثار خلق شده در این کشور‌ها بر پاسه خوشنویسی ایران رخ داده است. به همین سبب مسولیت تدوین نقد در این حوزه نیز وظیفه ماست. وی در ادامه سخنان خود ضمن بیان این موضوع که؛ در بسیاری از مراحل هنر خوشنویسی ایران؛ به علت تصور رسیدن این هنر به کمال، از خلق دوباره غالب هنری دیگر امتناع می‌شد؛ این گونه توضیح داد:‌‌ همان طور که پس از خلق نستعلییق، به علت خصوصیات بر‌تر این خط؛ رقبت به خلق رسم الخط تازه کاسته شد؛ باید فرهنگ خلق رسم الخط متناسب با سیر تحول دوران؛ احیا شود. نامور مطلق با تأکید بر اینکه نشانه‌های نوشتاری باید تازه شوند؛ و با نیازهای روز هم خوانی بیابند؛ گفت: تلاش‌های هنرمندانی هم چون، آریامنش و عجمی، باید مورد حمایت بیشتری قرا ر گیرد تا زمینه‌ها برای خلق نشانه‌های خوشنویسی و در نتیچه حفظ این هنر صورت گیرد. وی در انتهای سخنان خود بر این نکته تأکید کرد که: همواره نیاز به خلق گونه‌های هنری و تحول در زمینه‌های پیشین خط احساس می‌شود. عین الدین صادق‌زاده از شاگردان استاد امیرخانی است و فعالیت او در زمینه خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق است؛ در این نشت ضمن بیان این امر که اقبال همگانی به خوشنویسی امروز به سمت نقاشیخخط گسیل یافته است؛ گفت: نقاشی خط امروز؛ دوران گذار خود را سپری می‌کند. چراکه در کمتر از دو دهه پیش؛ نقاشیخط، گونه‌ای مورد انتقاد و ملعون از سوی خوشنویسان شناخته می‌شد. پس از این دوره، و کمتر شدن جبهه‌های مخالف در این حوزه، نقاشی خط به سرعت فراگیر شد؛ و بسیاری از هنرمندان نوگرا به این شیوه گرویدند. وی ضمن بیان این موضوع که خوشنویسی در بنیان‌های تفکر ایرانی جایگاهی ویژه دارد و می‌توان آن را عنصری جدایی ناپذیر از فرهنگ ایرانی دانست؛ گفت: وجه غالب در نقاشیخط، خط است. نوع مواجهه یک هنرمند ایرانی، با یک کلام؛ با خاطره جمعی هم خوان است. دریافتن خط؛ با تمرین و ممارست و تکرار بی‌شمار آن امکان پذیر خواهد بود و نمی‌توان بدون تسلط کافی بر این گونه هنری؛ دست به بیانی تازه برد. در نتیجه، فهم این هنر؛ زمینه‌های ورود به عرصه‌ای تازه به نام نقاشی خط است. و البته شناخت آداب نقاشی هم لازم است. اضافه کردن رنگ، در حوزه خوشنویسی چندان لازم و درست نیست. وقتی سخن از نقاشی خط به میان می‌آید؛ بیان گونه‌ای دیگر از خوشنویسی مطرح می‌شود. اینجا برخورد نقاشانه جلوه می‌کند و توجه به جنبه‌های بصری بنیان آن را تشکیل می‌دهد. صادق‌زاده ضمن تعبیر هنر آریامنش را؛ استفاده از نا‌خود آگاه هنری، پس از اندوختن تجارب بصری دانست و گفت: این گونه هنری، آن هم در بداهه نویسی، بازنمایی درونیات هنرمند است. صادق‌زاده درباره آثار آریامنش گفت: آثار بداهه او به ذات نقاشیخط نزدیک‌تر است. در صورتی که همین هنر وقتی که در قالب نظم می‌گنجد از نقاشی خط فاصله گرفته و به گرافیک نزدیک می‌شوند. در این جلسه اسماعیل رشوند هنرمند خوشنویس؛ شمن بیان این مطلب که خوشنویسی به معنای مطلق بسیار سنتی است؛ گفت: کلام؛ در اولویت اول خواناست و در در اولویت‌های بعدی؛ جلوه‌های بصری آن مطرح است. رشوند؛ در توصیف آثار او به این نکته اشاره کرد که: مهم‌ترین خصوصیت آثار آریامنش؛ تازگی آثار اوست. در واقع تکرار در هنر از جذابیت آن می‌کاهد و آثار آریامنش به سبب این تازگی؛ قابل ستایش‌اند. پايان پيام